HvJ EU: beheer pensioenfonds vormt geen btw-vrijgestelde verzekeringshandeling

14/10/20

Op 8 oktober 2020 heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJ EU) in de zaak van United Biscuits Pensions Trustees Limited en United Biscuits Pension Investments Limited (hierna: United Biscuits Pension) geoordeeld dat de btw-vrijstelling voor handelingen ter zake van verzekering niet van toepassing is op diensten die bestaan uit het beheer van beleggingen van een bedrijfspensioenregeling. Het HvJ EU baseert de uitspraak op het feit dat dergelijke beheerdiensten geen schadeloosstelling voor een risico omvatten.

De btw-vrijstelling voor handelingen ter zake van verzekering biedt hierdoor geen mogelijkheden voor pensioenfondsen in Nederland die sinds 2015 zijn geconfronteerd met een structurele verhoging van de uitvoeringskosten door diverse veranderingen in de btw-regelgeving. Het laatste woord over de btw-positie van deze partijen is echter nog niet gesproken.

Achtergrond

United Biscuits Pension beheert de bedrijfspensioenregeling voor de werknemers van United Biscuits in het Verenigd Koninkrijk. Voor dit beheer maakt United Biscuits Pension gebruik van beheerdiensten van zowel verzekeraars als niet-verzekeraars. Deze beheerdiensten bestaan uit het beheer van beleggingen voor rekening van United Biscuits Pension. In praktijk stond HMRC (de Britse Belastingdienst) toepassing van de btw-vrijstelling voor verzekeringshandelingen toe op alle diensten van verzekeraars die waren gereguleerd onder de Financial Services and Markets Act 2000. De diensten van niet-verzekeraars vielen buiten deze btw-vrijstelling.

United Biscuits Pension voert aan dat de fiscale neutraliteit wordt geschonden indien de diensten van verzekeraars en niet-verzekeraars ongelijk worden behandeld. In de daarop volgende procedure vraagt verwijzende rechter aan het HvJ EU om te beoordelen of de beheerdiensten van verzekeraars en niet-verzekeraars kunnen kwalificeren als btw-vrijgestelde ‘handelingen ter zake van verzekering’.

Uitspraak HvJ EU

In lijn met de conclusie van A-G Pikamäe oordeelt het HvJ EU dat de diensten ter zake van het beheer van beleggingen die worden verricht krachtens een bedrijfspensioenregeling niet kwalificeren als btw-vrijgestelde handelingen ter zake van verzekering. Dit is slechts anders wanneer sprake zou zijn van schadeloosstelling bij een risico.

De uitkomst van deze zaak is in lijn met eerdere rechtspraak. Voor een btw-vrijgestelde verzekeringshandeling is vereist dat een partij (verzekeraar) zich tegen betaling van een premie verbindt een andere partij (de verzekerde) bij het intreden van een bepaald risico een uitkering te verstrekken.

Het HvJ EU oordeelt dat de diensten van United Biscuits Pension hier niet aan voldoen, omdat deze enkel bestaan uit het beheer van beleggingen waarbij geen risico wordt overgedragen.

Wat betekent dit voor u?

Hoewel de uitkomst in deze specifieke zaak niet verrast, is de btw-positie van partijen in de pensioensector nog niet vastomlijnd. Zowel de btw-behandeling van (ingekochte) diensten als het aftrekrecht is in de pensioensector nog onderwerp van discussie.

Diverse veranderingen in de btw-regelgeving hebben vanaf 2015 in Nederland voor veel pensioenfondsen tot een structurele verhoging van de uitvoeringskosten geleid. In de pensioensector voeren verschillende partijen op dit moment een procedure om de btw-kosten te beheersen. Op basis van rechtspraak van het HvJ EU stellen deze partijen onder meer dat de ingekochte beheerdiensten zijn vrijgesteld van btw op basis van een andere btw-vrijstelling, de vrijstelling voor het beheer van een gemeenschappelijk beleggingsfonds.

Daarnaast biedt de rechtspraak van het HvJ EU aanknopingspunten om de btw-heffing door te leggen naar de aangesloten werkgever(s).

Doordat de Hoge Raad op 9 december 2016 oordeelde dat (vermogens)beheer voor een bedrijfstakpensioenfonds met een DB-regeling belast is met btw, blijft heffing op pensioenuitvoering voor dergelijke regelingen vooralsnog in stand. Ook discretionair vermogensbeheer blijft btw-belast. In de ons omringende landen blijkt echter veelal geen btw verschuldigd over (vermogens)beheerdiensten.

PwC volgt de ontwikkelingen op btw-gebied in de pensioensector op de voet en is nauw betrokken bij discussies die diverse partijen in de sector voeren over de heffing van btw. Mocht u de ontwikkelingen op btw-gebied in de pensioensector willen bespreken, dan kunt u contact met ons opnemen.