Kaderovereenkomst sociale zekerheid grenswerkers

15/06/23

Dit artikel is gebaseerd op informatie zoals deze op 15 juni 2023 bekend was.

Na de corona pandemie is hybride werken eerder regel dan uitzondering. Een kaderovereenkomst tussen verschillende EU-lidstaten maakt het mogelijk voor grensarbeiders om tot de helft van hun tijd thuis te werken en toch sociaal verzekerd te blijven in het land waar zij werken.

Effect van Verordening 883/2004 op hybride werken

De EU-Verordening 883/2004 coördineert de sociale zekerheidswetgeving van de lidstaten van de Europese Unie, EER en Zwitserland. Deze Verordening kent ook aanwijsregels voor grenswerkers die in een andere lidstaat werken dan waar ze wonen. De hoofdregel is dat een werknemer onderworpen is aan het socialezekerheidsstelsel van de lidstaat waar hij of zij werkt. Momenteel werken werknemers steeds vaker vanuit huis. De Verordening zoals die nu geldt bepaalt dat werknemers die een substantieel deel (meer dan 25%) van hun activiteiten in hun woonstaat uitvoeren (thuiswerken), onderworpen raken aan de socialezekerheidswetgeving van die woonstaat.

Deze verandering van sociale zekerheidsstelsel kan voor werknemers ongunstig zijn. Maar voor werkgevers is deze zeker onwenselijk: de werkgever moet zich registreren in het betreffende woonland en in de regel daar ook een payroll gaan draaien en de te betalen sociale premies nemen mogelijk toe. In de praktijk zien wij dan ook dat werkgevers thuiswerken voor grenswerkers niet toestaan voor meer dan 25% van hun tijd, of zelfs minder grenswerkers aannemen.

Oplossing tijdens de pandemie

Ten tijde van de Covid-19 pandemie werden werknemers door de Nederlandse overheid dringend aangeraden hun werkzaamheden vanuit huis te verrichten. Om complicaties te voorkomen is destijds in Europa overeengekomen dat het thuiswerken geen invloed zou hebben op de sociale zekerheidspositie van de grensarbeider. Deze regeling gold tot 1 juli 2022, met een transitieperiode tot 1 juli 2023. Dan gaan de vaste regels van de EU Verordening 883/2004 weer werken..

Kaderovereenkomst structureel hybride werken

Om tegemoet te komen aan de wensen van werknemers en werkgevers om hybride te kunnen werken zonder genoemde gevolgen zijn een aantal lidstaten een regeling overeengekomen waarbij grenswerkers tot maximaal 50% van hun tijd thuis kunnen werken, zonder aan het socialezekerheidsregime van dat land onderworpen te worden.

Werkgevers en werknemers die een beroep willen doen op deze overeenkomst kunnen een aanvraag indienen bij de SVB voor het afsluiten van een zogenoemde artikel 16 overeenkomst (een A1-verklaring). Doen zij dit niet, dan worden grenswerkers onderworpen aan de regels van de EU-Verordening 883/2004. De A1-verklaringen gelden voor drie jaar en kunnen worden verlengd.

De kaderovereenkomst is ondertussen ondertekend door Duitsland, Finland, Liechtenstein, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Slowakije, Tsjechië en Zwitserland. Daarnaast hebben Estland, Ierland, Litouwen, Malta, Noorwegen, Polen, en Portugal aangegeven de overeenkomst te tekenen. De overeenkomst gaat in op 1 juli 2023.

Wat betekent dit voor u en uw werknemers?

Uw werknemers die kwalificeren als grenswerkers en voldoen aan de voorwaarden kunnen gebruikmaken van deze overeenkomst en dus maximaal 50% van hun werktijd vanuit huis werken zonder sociaal verzekerd te worden in hun woonland. Voor werkgevers is het van belang om goed zicht te hebben op de werkdagen van de grenswerkers, A1-verklaringen aan te vragen en afspraken te maken met de werknemers om extra kosten te voorkomen.

De SVB heeft aangegeven niet klaar te zijn voor de grote hoeveelheid aanvragen per 1 juli 2023. Verwacht wordt dat het behandelen van de aanvragen lang gaat duren. Daarom is bij wijze van uitzondering toegezegd dat de A1 verklaring gedurende 12 maanden met een terugwerkende kracht tot 1 juli 2023 kan worden aangevraagd. Dit geeft de ruimte om het beleid in uitvoeringsproces goed op te zetten voordat de verklaringen worden aangevraagd. Uw PwC adviseur denkt graag met u mee over de te nemen stappen.