Opbouw sociale zekerheid voor EU-werknemers die buiten de EU werken

08/04/21

Het Europees Hof van Justitie concludeerde in mei 2019 dat een Letse zeevarende die werkt voor een Nederlandse werkgever buiten Europees grondgebied op een zeeschip met de vlag van een derde land, verzekerd is in zijn woonland (zie ook onze eerdere update). Voor Nederlandse werkgevers die bijvoorbeeld op projectbasis of op niet EU-gevlagde schepen werknemers buiten Europa laten werken, had deze uitspraak vergaande gevolgen. De meeste werkgevers besloten om de 'kat uit de boom te kijken'. Echter, ondertussen geeft de SVB geen verzekeringsbewijs meer af voor werknemers in deze situatie en heeft de SVB met diverse werkgevers contact opgenomen om actie te ondernemen in het woonland van de werknemers. Voor werkgevers die nog niet op deze wetgeving hebben geanticipeerd in de hoop op een versoepeling van het beleid, lijkt nu de tijd gekomen om toch actie te gaan ondernemen.

Wat betekent dit voor uw organisatie?

De initiële uitspraak is van belang voor alle in Europa gevestigde werkgevers die Europese werknemers vanuit een ander EU-land buiten EU-grondgebied tewerkstellen. Tot het moment van de uitspraak waren deze werknemers verzekerd in het land waar hun werkgever gevestigd was. Dit was praktisch voor de werkgever en het bood de werknemers opbouw in één enkel Europees sociale zekerheidsstelsel. Door de uitspraak van het Europees Hof van Justitie op 8 mei 2019 is dit gewijzigd. Werknemers woonachtig in de EU, die door een werkgever uit een ander EU land buiten EU grondgebied tewerk worden gesteld zijn nu verzekerd in hun woonland.

Deze wijziging kan leiden tot extra en onoverzichtelijke administratieve lasten en kosten voor de werkgever, die nu veelal verplicht wordt om zich in het woonland van zijn werknemers te registreren en sociale premies af te dragen. Voor werknemers die wisselend binnen en buiten EU worden ingezet, leidt dit tot een zeer versnipperde opbouw van sociale zekerheidsrechten (afhankelijk van hun inzet raken zij verzekerd in het woonland als ze buiten de EU werken en verzekerd in het werkland als ze binnen de EU werken).

Aanpak SVB

De Nederlandse autoriteiten (Sociale Verzekeringsbank ofwel SVB) staan voor dergelijke situaties welwillend tegenover een artikel 16 verzoek (onderling overlegprocedure). Hiermee wordt verzocht om toepassing van de wetgeving van het land waar de werkgever is gevestigd. De autoriteiten van het woonland en het land van de werkgever dienen hier wel mee in te stemmen. Daarnaast is toestemming van de werknemer nodig voordat een dergelijk verzoek kan worden ingediend. Als het verzoek slaagt, dan kan de werknemer sociaal verzekerd blijven in het land van de werkgever. De werkgever hoeft dan geen actie te nemen voor het inregelen van de verplichtingen in het woonland van de werknemer en de werknemer kan zijn opbouw van sociale zekerheid voortzetten in het land waar de werkgever gevestigd is. Met name voor werkgevers die te maken hebben met inzet van werknemers uit een beperkt aantal EU landen op lange termijnprojecten buiten EU, kan dit een oplossing zijn.

Verdragslanden

De uitspraak van het Europees Hof van Justitie betreft een situatie waarin een werknemer werkte op het grondgebied buiten de EU, in een land waar Nederland ook geen bilateraal verdrag over sociale zekerheid mee had gesloten. Momenteel loopt er nog een procedure bij de Centrale Raad van Beroep over hoe dit arrest uitwerkt wanneer een werknemer woonachtig in de EU, door een Nederlandse werkgever wordt uitgezonden naar een verdragsland. Kunnen in dat geval de regels uit het verdrag worden toegepast en kan een Certificate of Coverage (CoC) worden aangevraagd op basis waarvan tijdens de uitzending de Nederlandse wetgeving wordt toegepast? Of is de werknemer dan op basis van het arrest uit mei 2019 verzekerd in zijn woonstaat? De Rechtbank Amsterdam heeft eerder geconcludeerd dat het verdrag van toepassing is. De zaak ligt nu voor bij de Centrale Raad van Beroep.

De uitkomst van deze zaak is zeer relevant voor Nederlandse werkgevers die werknemers woonachtig in andere EU landen tewerkstellen in landen waar Nederland een verdrag voor sociale zekerheid mee heeft. Vooralsnog raden wij aan om voor werknemers die in een ander EU-land wonen en worden uitgezonden naar een verdragsland een CoC aan te vragen.

Voor de werknemers die tewerkgesteld zijn in een land buiten de EU en waar Nederland geen verdrag voor sociale zekerheid mee heeft zal afdracht van premies in het woonland ingeregeld moeten worden, of naar een alternatieve oplossing gezocht moeten worden.