Aanscherping regelgeving via nieuw EU-antiwitwaspakket

27/02/24

Het EU-antiwitwas- en terrorismefinancieringspakket (Anti-Money Laundering and Countering the Financing of Terrorism, AML/CFT) scherpt de huidige EU-regelgeving op dit gebied aan en introduceert een nieuwe EU-autoriteit, de AML-autoriteit. Een belangrijk onderdeel hierin is de toegang tot de de UBO-registratie. Op 22 november 2022 heeft het Hof van Justitie van de EU de openbaarheid van UBO-gegevens ongeldig verklaard, zie ook ' EU Hof van Justitie: openbare vorm UBO-registratie ongeldig!’ De zesde AML-richtlijn omschrijft welke groepen register-gebruikers toegang daartoe hebben op basis van een legitiem belang.

Het AML/CFT-pakket bestaat uit drie onderdelen waarover het Europees Parlement en de Raad van de EU een akkoord hebben bereikt. In december 2023 is een akkoord bereikt over de AML-autoriteit, 17 januari 2024 over de zesde AML-richtlijn en op 18 januari 2024 over de AML-verordening.

Zie voor eerdere ontwikkelingen tot en met juni 2023 ook de ‘Laatste ontwikkelingen bestrijding witwassen en terrorismefinanciering’: deel 1 en deel 2.

Wat betekent dit voor u en uw organisatie?

Het EU-parlement en de Raad van de EU hebben nu een akkoord bereikt over het antiwitwas- en terrorismefinancieringspakket. Zodra dit pakket door de beide EU-instellingen is aangenomen, zal dit gevolgen voor u en uw organisatie hebben. De gevolgen betreffen vooral de toegang tot uw financiële en andere gegevens. Zo zullen bevoegde autoriteiten niet alleen toegang hebben tot uw UBO-gegevens via het UBO-register maar ook tot informatie over uw banktegoeden of over overdrachten van bepaalde goederen van hoge waarde en over uw onroerende zaken via het kadaster. Verder zullen personen met een ‘legitiem belang’ op verzoek drie jaar lang toegang hebben tot uw UBO-gegevens. Het gaat om journalisten, verslaggevers en andere mediaprofessionals, maatschappelijke organisaties en hoger onderwijsinstellingen.

Het AML/CFT-pakket bestaat uit drie onderdelen: AML-autoriteit, AML-verordening en de zesde AML-richtlijn. Hierna leest u de belangrijkste wijzigingen per onderdeel.

AML-autoriteit (AMLA)

Inmiddels is bepaald dat de Europese AML-autoriteit (Anti-Money Laundering Authority of ‘AMLA’) terechtkomt in Frankfurt. De AMLA neemt het toezicht en onderzoek rond de AML/CFT-vereisten van ca. 40 van de grootste financiële instellingen in Europa (obliged entities) over van hun nationale toezichthouders. Financiële entiteiten die in zes of meer lidstaten opereren, komen onder direct toezicht van de AMLA. Daarnaast krijgt de AMLA een centrale functie ten opzichte van de nationale financiële inlichtingeneenheden (Financial Intelligence Units, FIUs), in de zin van coördinatie, convergentie, bemiddeling en geschilbeslechting, en ondersteuning bij analyse van verdachte transacties en opsporen van witwaszaken.

AML-verordening (AMLR)

De AML-verordening (ook wel de EU-'single rulebook'-verordening genoemd) richt zich op Europese uniformering van klanten-due diligence (KYC/CDD), transactiemonitoring (TM), transparantie van uiteindelijke begunstigden en het gebruik van anonieme instrumenten, zoals crypto-activa en nieuwe entiteiten zoals crowdfundingplatforms. De verordening bevat een vaste drempel voor de kwalificatie als UBO bij een (controlerend en/of eigendomsbelang) van 25%. Daarbij zullen ook de UBO's van buitenlandse vennootschappen met onroerend goed moet worden geregistreerd, met terugwerkende kracht sinds 2014. Bovendien zullen broers en zussen van PEPs eveneens als PEPs worden aangemerkt. Daarnaast zullen professionele voetbalclubs (met uitzondering van vrijgestelde voetbalclubs met een laag risico) en voetbalmakelaars vanaf 2029 onder dezelfde transparantie- en identificatieverplichtingen vallen zoals die nu gelden voor dienstverleners zoals banken, verzekeraars en belastingadviseurs. Zij worden dan verplicht om de identiteit van hun klanten te verifiëren, transacties te controleren en verdenkingen te melden. Met de AML-verordening zullen ook handelaren van luxegoederen (waaronder juwelen, horloges, luxeauto’s, vliegtuigen en jachten) meldingsplichtig worden. Ten slotte is noemenswaardig dat zeer vermogende personen (met een totaal vermogen van ten minste 50 miljoen euro, exclusief de eigen woning) voortaan standaard een hoog-risicoprofiel hebben. Als gevolg daarvan gelden zwaardere (controle)verplichtingen wanneer zij diensten afnemen.

Zesde AML-richtlijn (AMLD6)

De zesde AML-richtlijn (AMLD6) bevat onder andere de invulling van de UBO-registratie zoals alle lidstaten die moeten vormgeven en geeft daarbij ook invulling aan wie toegang heeft tot het nationale en het EU-gecentraliseerde UBO-register(s). In Nederland is dit register wat betreft juridische entiteiten onderdeel van het Handelsregister en voor trust-achtigen een zelfstandig UBO-register trusts. Lees meer over het UBO-register trusts in ons Belastingnieuwsbericht ‘UBO-registratie voor fondsen voor gemene rekening (trustachtige) wordt openbaar’.

Verder schrijft AMLD6 voor dat FIUs en andere bevoegde autoriteiten, naast UBO-inzicht via het UBO-register, ook toegang krijgen tot informatie over overdracht van goederen met een waarde vanaf 250.000 euro voor luxe auto's en 7,5 miljoen euro voor jachten en vliegtuigen. Mogelijk komen daar nog kunstwerken en andere luxegoederen bij. Ook krijgen ze toegang tot informatie over banktegoeden en onroerende zaken via het kadaster.

Verder zullen dienstverleners bij het nemen van klantenonderzoeksmaatregelen (KYC/CDD) in het kader van cliëntacceptatie, tegen betaling ook tijdelijk toegang krijgen tot de gekoppelde registers. Ten slotte worden zakelijke betalingen in cash boven EUR 10.000 verboden. Lidstaten is het echter toegestaan om die limiet lager te bepalen. België heeft dit maximum op EUR 3.000 vastgesteld en deze limiet ligt via het wetsvoorstel ‘Plan van aanpakken witwassen’ ook in Nederland (al enige tijd) voor.

Invulling begrip ‘legitiem belang’

Een belangrijke nieuwe invulling is wie geacht wordt op basis van een legitiem belang toegang te hebben tot het UBO-register: journalisten, verslaggevers en andere mediaprofessionals, maatschappelijke organisaties die betrokken zijn bij bestrijding van antiwitwaspraktijken en terrorismefinanciering evenals overheidsinstellingen, personen die verwachten een zakelijke relatie aan te gaan met een entiteit en niet-EU-landen die betrokken zijn bij de AML-bestrijding en die kunnen aantonen dat het noodzakelijk is om toegang te krijgen tot de informatie. Op verzoek krijgen deze groepen toegang voor een periode van drie jaar. Lidstaten kunnen bij misbruik de toegang tot het UBO-register intrekken of opschorten.

Inwerkingtreding

Zowel het Europees Parlement als de Raad van de EU moeten de voorstellen van het AML/CFT-pakket nog formeel aannemen. Twintig dagen nadat de AMLA-verordening en AML-verordening zijn gepubliceerd, worden ze van kracht. Het is de verwachting dat de AMLA-verordening, anders dan de AML-verordening, vervolgens ook vrijwel direct van toepassing zal zijn. De AML-richtlijn moeten de lidstaten implementeren binnen een nog vast te stellen periode na publicatie in het EU-publicatieblad. Pas daarna zullen de voorstellen van de richtlijn effectief in werking treden; de huidige verwachting is 2027.