De fiscalist van de toekomst is een partner van AI

17/10/23

Tegen het decor van het Amsterdamse IJ, in het Eye Filmmuseum, kwamen deze week tax directors samen om te verkennen hoe Generative AI (GenAI) de toekomst van hun vakgebied vormgeeft.

Het State of Tax Seminar opende met een inspirerende toespraak van Professor dr. mr. Lokke Moerel, Hoogleraar ICT Recht aan de Universiteit Tilburg. Deze autoriteit op het gebied van digitalisering, strategie en cybersecurity sprak over de impact van GenAI op onze samenleving en organisaties. Ze legde uit dat GenAI betrokkenheid en het oordeel van de gebruiker op verschillende niveaus vereist, om ervoor te zorgen dat de gegenereerde resultaten nauwkeurig en bruikbaar zijn. Op de input, op de regels van het algoritme en op de output.

Generative AI omvat het trainen van modellen om nieuwe gegevens te genereren die vergelijkbaar zijn met de gegevens waarmee ze zijn getraind. Dit kan worden toegepast in tekst, code, beeld, audio of video. Door een GenAI-tool een goede opdrachtprompt te geven, krijgt u zeer nauwkeurige antwoorden en wordt u met enige oefening zelfs in staat gesteld om proactief te reageren op potentiële fiscale uitdagingen.

Het belang van menselijk toezicht bij het gebruik van GenAI

Menselijk toezicht is van belang bij het gebruik van AI, onder andere om te controleren of de inputdata correct, schoon en relevant zijn voor het doel. Daarnaast is van belang om te beseffen dat algoritmes rekening houden met de uitgangspunten die de ontwerper heeft meegegeven. Het is daarom van belang voor ogen te houden dat de kwaliteit van de resultaten afhankelijk is van de assumpties van het model. Tot slot zal er menselijk toezicht moeten zijn op de output, met identificatie van eventuele fouten.

Verantwoorde inzet mogelijk

Professor Moerel raadde vervolgens aan om gecontroleerd te experimenteren, en dan vooral met low risk use cases waarbij taken zijn gerelateerd aan routinematige, herhaalbare activiteiten. Ze spoorde de zaal aan om GenAI zo snel mogelijk te omarmen en niet te conservatief te zijn bij het verkennen ervan binnen fiscale afdelingen. Het is van vitaal belang om nu groots te denken en te handelen om het volledige potentieel van GenAI te benutten.

Praktische toepassingen van GenAI

In boeiende break-out sessies konden deelnemers vervolgens dieper duiken in de praktische toepassingen van GenAI. In één daarvan werden Ronald van Scharrenburg, voorzitter van PwC’s procespraktijk, Pieter van der Vegt en Simon Cornielje, twee PwC-tax experts samengebracht met de deelnemers om te discussiëren over de invloed van GenAI op de rechtspraak. Ze behandelden enkele thema's in verband met AI en rechtspraak, zoals capaciteitsproblemen, bewijsoordelen, rechtsvragen en rechtsontwikkeling. Geadviseerd werd om AI te laten helpen bij eenvoudige zaken, termijn kwesties en het verbeteren van de inhoud van uitspraken, vooral in het geval van conceptbeslissingen.

De impact van GenAI op fiscale expertise

Voor fiscale professionals is AI-belastingadvies al in opkomst. AI-toepassingen zullen naar verwachting nog meer werk uit handen nemen waardoor meer tijd vrijkomt voor het beoordelen van complexe fiscale zaken en het bouwen aan relaties met in- en externe stakeholders. Er is ook een keerzijde. Te zwaar leunen op GenAI voor het oplossen van fiscale vraagstukken, kan leiden tot een afname van diepgaande fiscale kennis die uiteindelijk nodig is om een ‘judgement call’ te maken.

Het is belangrijk om een evenwicht te vinden waarbij GenAI wordt gebruikt als een hulpmiddel om de efficiëntie te vergroten en routinematige taken te automatiseren, terwijl tegelijkertijd de noodzaak van diepgaande fiscale kennis en expertise wordt erkend en behouden. Dit gaat het beste als professionals blijven leren en zich aanpassen aan de technologie om het beste van beide werelden te benutten.

De tweede break-out dompelde deelnemers onder in de digitale wereld van GenAI. De presentatie benadrukte het belang van GenAI in de fiscale wereld en bood inzichten in hoe fiscalisten kunnen leren om met GenAI te werken.

PwC’ers Hans van der Leeden en Nikie van Duurling vertelden hoe we investeren in AI-technologieën en bezig zijn met het opschalen van AI-toepassingen om klanten te ondersteunen. Door samen te werken met toonaangevende bedrijven en technologie-experts is PwC in staat om AI-oplossingen te ontwikkelen en te implementeren voor uiteenlopende toepassingsgebieden en zakelijke behoeften.

ChatPwC en Harvey

GenAI heeft het potentieel om de fiscaliteit te transformeren. PwC gebruikt ChatPwC en Harvey. ChatPwC maakt gebruik van AI-technologie om vragen te beantwoorden, documenten te analyseren en kennis te beheren. Harvey, gebouwd op OpenAI technologie, leunt op een minder breed fiscaal juridisch datamodel en is daardoor zeer geschikt voor fiscaal-juridische vraagstukken. PwC-partner en AI-specialist Mona de Boer sloot af met de oproep om een succesvolle proeftuin te ontwikkelen waarin de focus ligt op leren, het stellen van spelregels en het handhaven van individuele kwaliteit. Het succes van de inzet van GenAI-systemen hangt af van de manier waarop organisaties hier in slagen én bereid zijn te veranderen.

Wat betekent dit voor u?

Het is van belang dat fiscale professionals leren om met GenAI te werken. Het inschakelen van training en bijscholing om te kunnen upskillen op het gebied van GenAI is daarbij een noodzakelijke volgende stap.

De belangrijkste inzichten van het State of Tax Seminar steunen op de volgende feiten:

GenAI is krachtig maar niet perfect. Het is belangrijk om de sterke en zwakke punten van GenAI te begrijpen en controles in te bouwen om de nauwkeurigheid en beveiliging te waarborgen.
GenAI kan vrijwel elk aspect van uw fiscale functie ondersteunen en verbeteren.
GenAI moet verantwoordelijk worden gebruikt. Een strikt kader voor verantwoordelijke AI is cruciaal om risico's te beheersen.

Of u uzelf nu al een believer noemt, of nog twijfelt om er mee aan de slag te gaan, één ding is duidelijk: GenAI heeft het potentieel om uw fiscale functie te transformeren en te versterken. Het is een kans om efficiëntie te vergroten, uw team voor te bereiden op de toekomst en een brede datatoegang te stimuleren.
Bij PwC streven we naar een toekomst die menselijke vindingrijkheid combineert met technologische kracht. Human-led, tech-powered noemen we dat. We begrijpen het cruciale belang van vertrouwen, ethiek en samenwerking in dit nieuwe tijdperk van technologische vooruitgang. We nodigen u uit om de mogelijkheden van GenAI te verkennen.