CEO Survey: zorgen over Nederlands ondernemingsklimaat

27/02/24

De PwC CEO Survey toont aan dat Nederlandse CEO's zich zorgen maken over de veranderlijkheid van de fiscale regelgeving die een aanzienlijke impact heeft op de toekomstige ontwikkelingen van bedrijven. Edwin Visser, hoofd belastingbeleid bij PwC, herkent dat beeld. “Hoewel het Nederlandse belastingstelsel in de basis solide is, zien wij ook te veel complexiteit van bepaalde regels. Daarnaast bevat het belastingsysteem naar onze mening te veel willekeurige en geïsoleerde wetgevingsinitiatieven, wat de samenhang binnen het systeem soms geweld aandoet. Om ervoor te zorgen dat het fiscale klimaat investeringen en economische groei stimuleert, is het belangrijk dat de politiek weloverwogen keuzes maakt en een consistent beleid waarborgt.”

Dit vraagt om een open en constructieve dialoog tussen beleidsmakers, het bedrijfsleven en belastingadviseurs, met als doel een fiscaal klimaat te creëren dat innovatie stimuleert en Nederland aantrekkelijk maakt voor ondernemingen.

De resultaten van de recente PwC CEO Survey werpen een licht op de toenemende bezorgdheid onder Nederlandse CEO's over de complexiteit en het veranderlijke karakter van de fiscale regelgeving. Ruim 55 procent van de ondervraagde bestuursvoorzitters geeft aan dat regelgeving een aanzienlijke impact zal hebben op de toekomstige ontwikkelingen van hun bedrijven. En 40 procent van hen geeft aan wel eens een vertrek uit Nederland te overwegen.

VNO-NCW en MKB-Nederland zien de investeringen al langer teruglopen, en uitten vorige maand hun zorgen in een brief aan de Tweede Kamer. De teruglopende investeringen zetten ons (toekomstig) verdienvermogen steeds verder onder druk en de ondernemersorganisaties wijzen op het belang van een goed ondernemings- en investeringsklimaat om het tij te keren.

Het Nederlandse investeringsklimaat kent een aantal sterke punten. Ook fiscaal, hoewel Nederland daar niet meer in de top tien staat. Zie de International Tax Competitive Ranking van de Tax Foundation. Ondanks deze sterke punten zijn er volgens Visser significante verbeterpunten denkbaar binnen het huidige systeem. De CEO Survey wijst o.a. op een behoefte aan meer stabiliteit en voorspelbaarheid in fiscale regelgeving. Frequente en onvoorspelbare wijzigingen maken het voor bedrijven moeilijk om langetermijnplanning en investeringsbeslissingen te maken. Onderzoeken van andere organisaties, zoals de Monitor Ondernemingsklimaat van SEO en ACBI, komen tot soortgelijke conclusies.

Visser maakt zich zorgen over de politieke druk om de innovatiebox te versoberen en over de afschaffing van de faciliteit voor de inkoop van eigen aandelen en de 30%-regeling die in de hectiek van de behandeling van het belastingplan afgelopen jaar zijn aangenomen, zonder een deugdelijke impactanalyse. Daarnaast meent hij dat door de introductie van de minimumbelasting (Pijler 2) de internationale vennootschapbelastingregels versimpeld kunnen worden. Hebben we nog anti-hybride regels of CFC-regels nodig na invoering van de minimumbelasting? In hoeverre dient een earningsstripping-bepaling nog haar doel? Dat zou met urgentie door Nederland moeten worden geagendeerd in het Committee on Fiscal Affairs van de OESO en de High Level Working Party on Taxation van de EU.

Grote aandachtspunten zijn de samenhang binnen het belastingsysteem als zodanig en het gebrek aan aandacht voor belastingmaatregelen die economische groei en de concurrentiekracht stimuleren. Nederland staat voor grote opgaven en er is veel geld nodig, publiek en privaat, voor de net-zero transformatie. Het is van groot belang dat er meer duidelijkheid komt over de doelstellingen van het stelsel en hoe het in grote lijnen in elkaar zit.

Wat betekent dit voor uw organisatie?

Als organisatie die onderhevig is aan het Nederlandse belastingstelsel heeft u waarschijnlijk ook met deze aspecten te maken. Het is essentieel dat de politiek zich committeert aan het maken van weloverwogen keuzes die de kernwaarden van het Nederlandse belastingstelsel respecteren en een consistent beleid voor de lange termijn waarborgen. Zowel publieke als private partijen hebben hier een verantwoordelijkheid. In het onlangs verschenen rapport ‘Bouwstenen voor een beter en eenvoudiger belastingstelsel’, opgesteld door een ambtelijke werkgroep, wordt ook onderschreven dat een goed ondernemingsklimaat gebaat is bij een stabiel en voorspelbaar belastingklimaat, waarbij tarieven en grondslagen internationaal niet te zeer afwijken. Het rapport geeft ook aan dat bij het oplossen van maatschappelijke uitdagingen, de fiscaliteit dienend kan zijn. Volgens Visser is het ook verheugend dat in het rapport wordt aangegeven dat fiscaal beleid dient te voldoen aan een aantal beginselen van goed belastingbeleid. Ondanks de richting die het rapport geeft, zal hervorming politieke durf en doorzettingsvermogen vragen.

PwC pleit voor een dialoog tussen beleidsmakers, bedrijfsleven en belastingadviseurs om te komen tot een belastingstelsel dat niet alleen voldoet aan de eisen van vandaag, maar ook robuust en flexibel genoeg is om de uitdagingen van morgen aan te kunnen. Door samen te werken kunnen we een klimaat creëren dat investeringen en innovatie bevordert, economische groei stimuleert en Nederland positioneert als een aantrekkelijke locatie voor zowel nationale als internationale ondernemingen en talentvolle werknemers.