Constructieve verbetervoorstellen giftenaftrek en ANBI-regeling

31/03/19

Het kabinet wil de huidige giftenaftrek voor gewone en periodieke giften en de ANBI-regeling continueren. Uit de uitgevoerde evaluaties is gebleken dat verbetering en vereenvoudiging van zowel de giftenaftrek als de ANBI-regeling nodig en wenselijk zijn. Daarom zijn op 28 maart 2019 zestien verbetervoorstellen gepubliceerd. Deze verbetervoorstellen moeten het fiscale stelsel rondom geven aan goede doelen beter uitvoerbaar en handhaafbaar maken en daarmee robuuster en toekomstbestendiger. Ook moeten de voorstellen bijdragen aan het bestrijden van misbruik van de giftenaftrek en de ANBI-status.

De verbeteropties kunnen volgens de staatssecretaris rekenen op een breed draagvlak nu de voorstellen zijn uitgewerkt in een sfeer van constructieve samenwerking tussen het ministerie van Financiën en de filantropische sector. Het kabinet zal deze verbetervoorstellen als uitgangspunt nemen en geen andere aanpassingen in de giftenaftrek of ANBI-regeling aanbrengen.

Zie in dit kader ook het eerdere PwC Actueelbericht: Verbetering van de regels voor geven aan goede doelen aangekondigd.

De werkgroep bestaande uit ambtenaren van het ministerie van Financiën en de Samenwerkende Brancheorganisatie Filantropie (SBF) heeft bij de uitwerking van de concrete maatregelen nadrukkelijk gekeken naar de te verwachten effecten op de geefbereidheid, uitvoerbaarheid, handhaafbaarheid, administratieve lasten, complexiteitsreductie en budgettaire effecten. Het gaat onder meer om een slim invulscherm in de aangifte, versoepeling van de liquidatiebepaling, verduidelijkingen van het bestedingscriterium (anti-oppoteis) en afschaffing van de aftrekbaarheid van contante giften.

Voor drie van de zestien voorstellen is wetgeving nodig, namelijk de beperking van de automatische toekenning van ANBI-status tot publiekrechtelijke lichamen in EU- en EER-lidstaten, afschaffing van de aftrek van contante giften en aanpassing van de integriteitseis voor ANBI’s die zich niet aan de Grondwet houden. De staatssecretaris wil deze drie voorstellen gezamenlijk tijdig bij de Tweede Kamer indienen met het oog op de inwerkingtreding per 1 januari 2021. Voor alle punten waarvoor nadere uitwerking of wetgeving nodig is, zal dit in overleg met de SBF plaatsvinden. De ingangsdatum van deze aanpassingen is daarmee nog niet bekend.

Wat betekent dit voor u als ANBI?

Een aantal voorwaarden voor het verkrijgen en behouden van de ANBI-status worden versoepeld, u krijgt er een verplichting bij en de dienstverlening vanuit de Belastingdienst wordt voor u verbeterd.

Zo wordt de liquidatiebepaling die u in uw statuten moet opnemen, versoepeld doordat een eventueel liquidatiesaldo niet langer aan ‘een ANBI met een soortgelijke doelstelling’ moet worden besteed. Het saldo moet voortaan aan de bredere categorie ‘een algemeen nuttig doel’ worden besteed. Dit criterium leidde in de praktijk regelmatig tot lastige discussies met de Belastingdienst. Alleen voor culturele ANBI’s blijft gelden dat na liquidatie het resterende liquidatiesaldo moet worden besteed aan een ANBI met een soortgelijk (cultureel) doel.

De anti-oppoteis wordt op drie punten verduidelijkt via een handleiding, het gaat om de volgende punten:

Verduidelijkt zal worden dat impact investing onder bepaalde omstandigheden in lijn kan zijn met het bestedingscriterium.
Een vaste vermogensbasis hoeft niet langer periodiek te worden gewaardeerd. Daarmee wordt een potentieel gedwongen verkoop van een deel van dat vermogen als gevolg van een waardestijging voorkomen.
Uw organisatie mag reservevermogen aanhouden om mogelijke toekomstige fluctuerende inkomsten op te vangen.

Om fouten en fraude met herroepen giften tegen te gaan, moet uw organisatie in ieder geval een melding doen bij de Belastingdienst wanneer een substantiële gift zonder reden wordt herroepen. Er zal tevens worden gestart met een pilot om gegevens over giften uit te gaan wisselen met de Belastingdienst.

De Belastingdienst zal de dienstverlening verbeteren voor met name de kleinere (aspirant) ANBI's die veelal werken met vrijwilligers. De teksten op de huidige ANBI-website worden begrijpelijker gemaakt en de ANBI-regels nog beter uitgelegd. Op de ANBI-website komen de standaard formats voor de publicatieplicht dan wel links naar die standaarden, alsook andere nuttige links zoals naar de websites van brancheorganisaties voor filantropie.

Organisaties die niet langer de ANBI-status hebben, moeten informatie verstrekken aan de Belastingdienst over het verloop van hun vermogen dat tijdens hun ANBI-status is opgebouwd. Er wordt een mogelijkheid geïntroduceerd tot afkoop van deze informatieplicht. Deze optie vergt evenwel nog nader onderzoek.

Wat betekent dit voor u als donateur?

Het voorgestelde slimme invulscherm is handig bij het invullen van uw IB-aangifte. Dan hoeft u niet langer voor de giftenaftrek de betreffende organisatie zelf te omschrijven, maar moet u de instelling uit de lijst van organisaties met een ANBI-status selecteren. Dat verkleint de kans op fouten in de aangiften en voorkomt vervelende correcties achteraf.

Uw contante giften (veelal collectes) zullen niet langer aftrekbaar zijn. Voor uw giften in natura hoger dan 2.500 euro moet u voor de giftenaftrek een onafhankelijke taxatie laten opmaken, of een andere schriftelijke onderbouwing van de opgegeven waarde geven. Dit verzwaart weliswaar de bewijslast voor u als donateur maar houdt de administratieve lasten voor de ANBI binnen de perken.

Moderne vormen van filantropie

Ten slotte is met de sector gesproken over de wijze waarop moderne vormen van filantropie ondersteuning vinden in de huidige regelgeving. Hierbij kan worden gedacht aan crowdfunding, loketinstellingen en donatieplatforms, financiële instrumenten zoals impact investing en social impact bonds en nieuwe filantropievormen zoals social enterprises.

De conclusie is vooralsnog dat de huidige wet- en regelgeving geen belemmeringen vormen, maar dat dit moet worden gemonitord. Naar onze mening hebben bijvoorbeeld social enterprises behoefte aan handvatten voor de concrete toepassing van de ANBI-faciliteiten.