Giftenaftrek wel voor particulieren, niet voor bedrijven

Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 15 oktober 2024

Het kabinet stelt voor de aftrek voor giften van bedrijven en aanmerkelijkbelanghouders af te schaffen vanaf 1 januari 2025. In eerste instantie zou het kabinet ook het mes zetten in de giftenaftrek voor particulieren in de inkomstenbelasting. Maar anders dan in het Hoofdlijnenakkoord aangaf, blijven de regelingen voor aftrek van eenmalige en periodieke giften aan goede doelen ongewijzigd in stand.

Dat is het resultaat van een succesvolle lobby door met name de goededoelensector. Zoals de PwC Chief Economist Officer Barbara Baarsma eerder opmerkte in een opinie in Trouw, wordt de kunst en cultuur sector hard geraakt door een combinatie van btw-verhoging, ­hogere kansspelbelasting, minder giftenaftrek en minder subsidie. Voor de giftenaftrek heeft het kabinet dat iets verzacht.

De afschaffing van de giftenaftrek voor bedrijven zal naar onze inschatting leiden tot meer discussie over de zakelijkheid van bijdragen. Daarnaast komt ook een einde aan de regeling geven uit de vennootschap. Dit creëert een knelpunt voor de overdracht van vermogen en bedrijven aan anbi's, bijvoorbeeld in het kader van steward-ownership.

Inmiddels is een amendement ingediend om de beide fiscale geefregelingen te behouden. Op 14 november 2024 stemt de Tweede Kamer over dit amendement, als onderdeel van de geplande stemming over de wetsvoorstellen van het pakket Belastingplan 2025. Dan zal blijken of dit amendement wordt aangenomen en de giftenaftrek voor bedrijven en de regeling voor aanmerkelijkbelanghouders blijven behouden, of dat deze – na stemming in de Eerste Kamer – daadwerkelijk worden afgeschaft.

Zakelijke kosten en discussie daarover

Over de aftrekbaarheid van bijdragen van bedrijven aan goede doelen geeft de staatssecretaris een tweetal welkome bevestigingen: “[a]ls bedrijven goede doelen steunen door middel van sponsoring of reclame, vormen deze geen giften maar zakelijke kosten, die net als andere bedrijfskosten aftrekbaar zijn van de winst voor de Vpb” en “[o]ok uitgaven die worden gedaan in het kader van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen zijn zakelijk en dus in principe aftrekbaar.” Dus bijdragen aan goede doelen met een zakelijk karakter blijven aftrekbaar als zakelijke kosten.

Hoewel dit welkome oplossingsrichtingen zijn voor bedrijven om dit type uitgaven alsnog aftrekbaar te houden, zal de afschaffing van de giftenaftrek in de vennootschapsbelasting naar onze verwachting wel leiden tot meer discussies met de Belastingdienst. Dit geldt met name voor zakelijke giften (uitgaven zonder tegenprestatie), waarbij bedrijven moeten aantonen dat deze giften de zakelijke belangen van de onderneming dienen. Afschaffen van de giftenaftrek in de vennootschapsbelasting zal hoogstwaarschijnlijk leiden tot een toename van discussies over de reikwijdte van het zakelijke karakter en dus de aftrekbaarheid van de kosten. Voor deze giftenaftrek hoeven de giften namelijk geen zakelijk karakter te hebben om aftrekbaar te zijn.

Schenken aan anbi's en steward-ownership

Een ander aandachtspunt is dat het kabinet met het afschaffen van de regeling geven vanuit vennootschap een einde maakt aan de mogelijkheid voor aanmerkelijkbelanghouders om zonder fiscale belemmeringen vermogen of een onderneming aan een anbi te kunnen overdragen. Die regeling was een mooie impuls voor steward-ownership. Bij dit bedrijfsmodel wordt het aandeelhouderschap ingevuld door een aangewezen groep stewards (‘rentmeesters’) die dat dienend aan de onderneming invullen. Winsten blijven daarbij veelal in de onderneming of krijgen vanuit de anbi een sociaal-maatschappelijke bestemming. Steward ownership kan een goed alternatief zijn voor een traditionele bedrijfsopvolging, bijvoorbeeld als er geen opvolger binnen de familie is.

Als deze maatregel wordt aangenomen, wordt een bedrijfsopvolging aan anbi's fiscaal lastiger, terwijl dit naar ons idee juist een positieve ontwikkeling is. Wij pleiten daarom voor een alternatief, bijvoorbeeld een regeling vergelijkbaar met de bestaande doorschuifregeling in de inkomstenbelasting. Op vragen hierover van de Tweede Kamer, heeft de staatssecretaris aangegeven vooralsnog geen reden te zien om andere maatregelen inzake steward-owned structuren te onderzoeken.