ANBI-actualiteiten voorjaar 2021

18/01/21

Recente wet- en regelgeving bevat nieuwe of aangepaste regels voor Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI’s) en de giftenaftrek. Het gaat onder meer om de registratie- en transparantieverplichting voor ANBI’s, de publicatieplicht via standaardformulieren, de zogenoemde liquidatie-eis en enkele aanpassingen van de giftenaftrek. De hoofdlijnen van deze informatie zetten we hierna voor u op een rij.

Stichtingen, verenigingen en kerkgenootschappen hebben in 2020 nieuwe administratie-, registratie- en transparantieverplichtingen gekregen. Ook zijn enkele regels in de ANBI-regeling en de giftenaftrek aangepast. We geven eerst een overzicht van de nieuwe regels en bespreken daarna wat dit voor u of uw organisatie kan betekenen.

Nieuwe regels

Interne registratieplicht voor stichtingen van uitkeringen tot en met 25 procent vanaf 8 juli 2020

Uitsluitend voor stichtingen geldt vanaf 8 juli 2020 een interne registratieplicht voor uitkeringen tot en met 25 procent van het jaarlijks voor uitkering vatbare bedrag.

UBO-registratieplicht vanaf 27 september 2020

De UBO-registratieplicht voor vennootschappen en andere juridische entiteiten is op 27 september 2020 in werking getreden. Dit betekent dat ook ANBI’s (stichtingen, verenigingen en kerkgenootschappen) hun uiteindelijk belanghebbenden (UBO’s) moeten registreren.

Aanvullende toekomstige transparantieverplichtingen in het wetsvoorstel Wtmo

Op 20 november 2020 heeft het kabinet een wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer met aanvullende transparantieverplichtingen: de Wet transparantie maatschappelijke ondernemingen (Wtmo). Dit wetsvoorstel betreft (a) transparantieverplichtingen over donaties van buiten de EU/EER aan stichtingen, verenigingen en kerkgenootschappen en (b) een (besloten) deponeringsplicht voor stichtingen.

Verplichte standaardformulieren voor publicatieplicht grotere ANBI’s vanaf 1 januari 2021

Een van de voorwaarden om te kwalificeren als een ANBI is dat de ANBI bepaalde informatie publiceert op haar website. Het gaat dan onder andere om een actueel beleidsplan en activiteitenverslag en - binnen zes maanden na afloop van het boekjaar - financiële verantwoording. Hiervoor heeft het ministerie van Financiën in samenwerking met de goededoelensector standaardformulieren ontwikkeld. Vanaf 1 januari 2021 moeten grotere ANBI’s gebruik maken van deze standaardformulieren bij de verplichte publicatie van haar jaarlijkse financiële verantwoording. Voor andere ANBI’s is het gebruik van de standaardformulieren optioneel. De formulieren zijn binnenkort beschikbaar op de website van de Belastingdienst.

Versoepelde liquidatie-eis per 1 januari 2021

De statuten van een ANBI moeten een bepaling bevatten waarin staat waaraan het geld dat overblijft na opheffing van een ANBI wordt besteed (liquidatie-eis).

Tot 1 januari 2021 moest dit geld (batig liquidatiesaldo) worden besteed aan een ANBI met een soortgelijk doel (of een buitenlandse instellingen die voor minstens 90% het algemeen nut beoogt en een soortgelijke doelstelling heeft). Vanaf 1 januari 2021 is de gelijksoortigheidseis alleen gehandhaafd voor culturele instellingen. Voor andere ANBI’s geldt dat de statuten een bepaling moeten bevatten dat dit batig liquidatiesaldo wordt besteed aan een ANBI of een buitenlandse instelling die voor minstens 90% het algemeen nut beoogt.

Waarde periodieke gift in natura in overeenkomst verplicht per 1 januari 2021

Voor de verplichte vastlegging van een periodieke gift kunt u gebruik maken van een notariële akte maar ook van een overeenkomst tussen de donateur en uw instelling. De overeenkomst moet wel voldoen aan een aantal voorwaarden. Een van die voorwaarden is dat deze overeenkomst per 1 januari 2021 bij giften in natura ook de waarde in het economische verkeer moet vermelden.

Contante giften per 1 januari 2021 niet langer aftrekbaar

Contante giften zijn per 1 januari 2021 niet meer aftrekbaar.

Aanscherping integriteitstoets

De Belastingdienst kan per 1 januari 2021 ter controle van de integriteit van de ANBI of een betrokken persoon vragen een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) te overhandigen.

Wat betekent deze nieuwe regels voor u of uw organisatie?

Wat betekent de verplichte registratie van uitkeringen tot en met 25 procent voor uw stichting?

Met ingang van 8 juli 2020 moet uw stichting uitkeringen tot en met 25 procent van het jaarlijks voor uitkering vatbare bedrag intern registreren. Daartoe moet een intern register worden bijgehouden, met daarin:

naam en adres van de ontvanger van de uitkering;
bedrag van de uitkering; en
datum waarop de uitkering is gedaan.

In zekere zin moest deze informatie al onderdeel uitmaken van uw administratie en in dat opzicht is deze registratieverplichting naar onze mening enkel een verduidelijking van uw administratieplicht.

Wat betekent de UBO-registratieplicht voor u?

Juridische entiteiten die op de inwerkingtredingsdatum al bestonden en waren ingeschreven in het Handelsregister, hebben vanaf die datum 18 maanden de tijd om hun UBO te registreren. Voor een bestaande entiteit hebt u dus tot 27 maart 2022 de tijd om aan deze registratieplicht te voldoen.

Een deel van de geregistreerde gegevens van UBO’s is voor iedereen toegankelijk. De UBO-registratieplicht betekent voor u dat er minimaal een UBO van uw entiteit moet worden geregistreerd.

Wie moet u als UBO registreren?

Bij een stichting of vereniging is een UBO iedere natuurlijke persoon die:

recht heeft op uitkering van meer dan 25% van het vermogen van de entiteit, waaronder de winst of de reserves, of op overschot na vereffening;
meer dan 25% van de stemmen kan uitoefenen bij besluitvorming over wijziging van de statuten van de entiteit; of
de feitelijke zeggenschap over de entiteit kan uitoefenen.
de feitelijke zeggenschap over de entiteit kan uitoefenen.

Voor een kerkgenootschap is de UBO iedere natuurlijk persoon “die bij ontbinding van het kerkgenootschap als rechtsopvolger in het statuut van het kerkgenootschap” is benoemd.

Is er geen natuurlijk persoon die op een van deze gronden als UBO kwalificeert, dan moet u alle statutaire bestuurders van de entiteit registreren als UBO. Dit worden ook wel de pseudo-UBO’s genoemd. Zie voor alle details van de UBO-registratie ook ons Belastingnieuwsbericht UBO-registratie is gestart!

Wat betekent het wetsvoorstel Wtmo voor u?

Als het wetsvoorstel Wtmo wordt aangenomen heeft dat de volgende gevolgen voor uw maatschappelijke organisatie.

Donaties van buiten de EU/EER

De stichting, de vereniging of het kerkgenootschap waar u bij betrokken bent, moet vanaf inwerkingtreding gegevens over donaties van buiten de EU/EER gedurende zeven boekjaren bewaren. Op verzoek van primair de burgemeester of het OM moet informatie worden verstrekt over ‘een of meer donaties afkomstig van buiten een lidstaat’. Bij substantiële donaties kan de overheid nadere informatie opvragen over de donateur. Wat substantiële donaties zijn, is niet gedefinieerd, maar dit begrip bevat naast een absolute ook een relatieve component (de hoogte van de donatie in verhouding tot de totale inkomsten).

Deponeringsplicht financiële cijfers stichtingen

Alle stichtingen moeten, voor zover die nu nog niet deponeringsplichtig zijn, jaarlijks een balans en staat van baten en lasten gaan deponeren bij het Handelsregister van de KvK. Stichtingen krijgen tien maanden na afloop van het boekjaar de tijd om deze financiële stukken te deponeren. De stukken zijn wel besloten: alleen toezichts- en handhavingsinstanties van de overheid krijgen daar toegang toe.

Lees meer over de Wtmo in ons Belastingnieuwsbericht Proportionele transparantie voor maatschappelijke organisaties.

Sancties bij niet-nakoming

Het niet nakomen van de hiervoor besproken verplichtingen vormt een economisch delict. De sancties kunnen daardoor fors zijn, met boetes tot maximaal 21.750 euro (2020), maar ook taakstraffen en hechtenissen.Daarnaast kunnen bestuurders voor vijf jaar bestuurlijke taken worden ontzegd.

Wat betekent het verplichte gebruik van standaardformulieren voor u?

Voor de publicatieplicht van financiële gegevens zijn standaardformulieren beschikbaar. Vanaf 1 januari 2021 zijn grotere ANBI’s verplicht om gebruik te maken van de standaardformulieren voor de publicatieplicht van financiële gegevens. Voor andere ANBI’s geldt die verplichting niet.

Grote ANBI’s

Van een grotere ANBI is sprake als:

de totale lasten (met inbegrip van financiële lasten) van een niet-fondsenwervende instelling in het betreffende boekjaar minstens 100.000 euro bedroegen en
de totale baten van een fondsenwervende instelling in het betreffende boekjaar minstens 50.000 euro bedroegen. Een ANBI kwalificeert als een fondsenwervende instelling als zij actief geld of goederen werft onder derden.

Grotere ANBI’s die hun boekjaar per 31 december 2020 hebben afgesloten, hebben tot uiterlijk 30 juni 2021 om de financiële verantwoording over 2020 te publiceren via een standaardformulier.

Wat betekent de versoepeling van de liquidatie-eis voor uw ANBI?

Uit de statuten van uw ANBI moet blijken dat na opheffing van de instelling het overblijvende vermogen wordt besteed aan een ANBI of een buitenlandse instelling die voor minstens 90 procent het algemeen nut beoogt. Dit betekent dat uw ANBI meer mogelijkheden heeft om het overblijvende vermogen na opheffing te besteden en niet langer verplicht is om dat geld aan een ANBI met een soortgelijk doel te besteden.

Gaat het om een culturele instelling, dan blijft daarvoor gelden dat de statuten een bepaling moeten bevatten dat het overblijvende vermogen na opheffing wordt besteed aan een culturele ANBI of een buitenlandse instelling die voor minstens 90 procent een soortgelijke doelstelling heeft. Dit is vanwege de multiplier in de giftenaftrek, die giften door particulieren verhoogt met 25% (en maximaal 1.250 euro) en giften door vennootschapsbelastingplichtige ondernemers met 50% (maximaal 2.500 euro).

Culturele instellingen en ANBI’s moet de voor de hen geldende formulering strikt in acht nemen bij het opstellen én wijzigen van statuten, mede gezien de strikte interpretatie van deze voorwaarde door de Belastingdienst.

Waar moet u rekening mee houden bij de giftenaftrek?

Wanneer u voor de verplichte vastlegging van een periodieke gift in natura gebruik maakt van een (onderhandse) overeenkomst tussen de donateur en uw instelling, dan moet die overeenkomst vanaf 1 januari 2021 de waarde in het economische verkeer van de gift in natura bevatten. De eerder aangekondigde taxatieplicht voor giften in natura vindt vooralsnog geen doorgang.

Contante giften zijn per 1 januari 2021 niet langer aftrekbaar.

Wat betekent de aanscherping van de integriteitstoets voor uw ANBI?

Op grond van de integriteitstoets moeten bestuurders, feitelijk leidinggevenden of gezichtsbepalende persoon die zijn betrokken bij een ANBI aan specifieke integriteitseisen voldoen. Aan deze integriteitseisen is met ingang van 2021 toegevoegd dat als een inspecteur twijfelt over de integriteit van de ANBI en de betrokken personen een verzoek kan doen om een recente VOG te overleggen. Als dit verzoek niet binnen een termijn zestien weken wordt ingewilligd, kan dit een grond zijn om de ANBI-status in te trekken.