'Accountants moeten meer stappen zetten om relevant te blijven'

Ad van Gils (53) is bezig aan zijn derde jaar als bestuursvoorzitter van PwC. Hoewel corona ook voor hem een actuele uitdaging is, maakt hij zich meer zorgen over de toekomst. Van de wereld in het algemeen, en die van de accountancy in het bijzonder.

Het is ergens halverwege het gesprek als Ad van Gils, bestuursvoorzitter van PwC verzucht: 'En dat valt nog niet mee.' De baas van een van de grootste adviseurs- en accountantskantoren van Nederland toont zich reëel waar het gaat om de huidige positie van de accountants. En de inspanning die nog nodig is om het vertrouwen van de maatschappij te herwinnen. Terwijl hij juist vindt dat accountants meer moeten gaan doen.

Zijn verzuchting volgt op een gloedvol betoog over welke rol hij ziet voor zijn ruim 6000 medewerkers. 'Wij willen heel graag bijdragen aan een betere wereld. Daarom vinden we het belangrijk dat we ons veel meer gaan richten op de grote uitdagingen van die maatschappij: de energietransitie, de toekomst van werken, de digitalisering en wat dat doet met privacy en informatieveiligheid.'

Dat geldt wat hem betreft voor alle mensen van PwC. Maar juist de accountants torsen nog een forse last mee. 'Wij willen dus onderdeel zijn van die maatschappij. Als je dan kijkt naar de overleggen in de Tweede Kamer over accountants en de berichten in de krant over onze sector, dan valt dat nog niet mee om die verbinding echt te maken.'

Er is nog een wereld te winnen, realiseerde Van Gils zich toen hij de afgelopen weken tot tweemaal toe de volksvertegenwoordiging hoorde en zag vergaderen over de sector. 'Ze zijn terecht kritisch in de Kamer, want de kwaliteit moet beter, daar wordt hard aan gewerkt. Maar als je geloofd wil worden in je oprechte intentie voor die betere wereld, dan heb je nog wel stappen te zetten.'

Aanval als beste verdediging

Voor de accountants komt die ambitie neer op een milde vorm van het bekende adagium dat de de aanval de beste verdediging is, al gebruikt Van Gils zelf die woorden niet. 'We moeten allereerst onze huidige taken nog beter gaan doen, de basis op orde krijgen. Maar dat is niet voldoende, we moeten een stap naar voren zetten als sector, om onze relevantie duidelijker te maken.'

Hij wil maar zeggen: het huis moet op orde, maar in de tussentijd moet de accountant ook in de gaten houden wat de wereld om hem heen van hem verwacht. Afwachten wat er gaat komen, dat is voor de PwC-baas geen optie: 'Regels lopen altijd achter de maatschappelijk ontwikkeling aan, als je niet nu al die maatschappelijke behoeftes volgt, dan erodeert je relevantie.'

Kwaliteit meten

Een van zijn concrete voorbeelden is het doel om te komen tot een eenduidige manier om kwaliteit van accountants te meten. De zogeheten 'Audit Quality Indicators' moeten dan beter inzicht geven in de verschillen tussen kantoren en wat een controle waard is. 'De AQI's zijn een mooi voorbeeld. Het is het antwoord op de vraag wat de maatschappij wil weten over de verschillen in de kwaliteit.'

Maar er zijn meer vragen: 'Wat wil een belegger weten over de continuïteit van een onderneming? En wat over de risico's? En hoe duurzaam is dat businessmodel? Dat is vooruitkijken in plaats van achteruit, zoals accountants gewoon zijn om te doen. Maar we moeten ons nu al afvragen wat een accountantsverklaring aan die wensen kan bijdragen.'

Maar dat heeft ook een prijs. 'Als we moeten voldoen aan de maatschappelijke verwachtingen, bijvoorbeeld in de extra stappen die een accountant zou moeten doen bij het opsporen van fraude, dan moeten we ook met onze klanten praten over een passender beloning.'