Succes vieren: de reis van Nederland naar een duurzame toekomst

Gezien deze inzichten benadrukt de publicatie ‘The Netherlands - What went well: balancing decarbonisation with economic growth’ de belangrijke historische successen die zijn behaald in onze energietransitie. Dit onderzoek heeft als doel om met de verhaallijn af te stappen van het doemdenken, en juist de positieve voortgang te laten zien die Nederland sinds het Kyoto Protocol in 1990 heeft gemaakt. 

‘We worden vaak overweldigd door rapporten en nieuwsartikelen die zich uitsluitend richten op wat er niet goed gaat met betrekking tot de energietransitie in Nederland. Overbelasting van het netwerk, vertragingen in investeringen en hoge kosten,’ vat Tezel samen. Zowel Tezel als Seemann geloven dat het tijd is om dat verhaal te veranderen. Tezel: ‘Als we ons alleen op de negatieve aspecten concentreren, kan dat leiden tot een gevoel van uitzichtloosheid. Ons onderzoek is gericht op het vieren van de vooruitgang die we hebben geboekt en het versterken van het idee dat we inderdaad onze doelen kunnen bereiken en onze uitdagingen kunnen oplossen’. 

Tezel wil dat dit onderzoek mensen inspireert om optimistisch te blijven ondanks de uitdagingen. ‘We willen juist het goede werk van bestuurders, politici, ambtenaren, NGO's en burgers die verandering teweegbrengen erkennen.’

Het onderzoek benadrukt verschillende belangrijke prestaties die Nederland laten zien als een leider in het balanceren van economische groei en decarbonisatie. De bevindingen tonen duidelijk aan dat – tot nu toe – duurzame vooruitgang is geboekt zonder economische welvaart op te offeren.

Nederland heeft sinds het Kyoto Protocol in 1990 een verbluffende vermindering van 65 procent in koolstofemissies per Bruto Binnenlands Product (BBP) bereikt, wat aantoont dat economische ontwikkeling en decarbonisatie kunnen samengaan. ‘De meest opvallende bevinding voor mij was het vermogen van Nederland om tegelijkertijd wereldleidende BBP-groei en wereldleidende decarbonisatie te bereiken. Traditioneel hoor je het argument dat groen zijn kosten met zich meebrengt, maar Nederland heeft dat idee tot nu toe weerlegd’, merkt Seemann op.

‘Een deel van de emissiereductie in Nederland is natuurlijk te danken aan de verplaatsing van productie naar lagelonenlanden. Echter, landen zoals de VS hebben ook soortgelijke veranderingen in hun economische structuur doorgemaakt en toch zijn onze emissiereductiepercentages hoger’, voegt Tezel toe.

De Nederlandse economie heeft het goed gedaan en een BBP per hoofd van de bevolking van $71.000 (ongeveer € 65.000) bereikt, een stijging van 64 procent vergeleken met 1990, wat dicht in de buurt komt van dat van de VS. Tezel: ‘Het feit dat we economisch groeien terwijl de emissies afnemen, is super indrukwekkend. Ons economische groeipercentage is vergelijkbaar met dat van de VS, maar we hebben dat bereikt met een veel sterkere afname van emissies. Dat is iets om trots op te zijn.’

Op het gebied van energieopwekking heeft Nederland de emissies met 32 procent verminderd, waarmee het een benchmark heeft gezet die zowel de EU als de VS overtreft. Volgens Tezel doet Nederland het ook internationaal gezien erg goed. ‘De afname van de emissie-intensiteit in Nederland is een van de hoogste in onze vergelijking.’

Tegen 2023 genereerde Nederland 1200 kWh per hoofd van de bevolking uit zonne-energie, twee keer het EU-gemiddelde, naast 1644 kWh per hoofd van de bevolking uit windenergie, wat 60 procent hoger is dan het EU-gemiddelde. ‘Het is behoorlijk indrukwekkend hoe sterk we de penetratie van zonne- en windenergie per hoofd van de bevolking hebben kunnen verhogen. Dit is niet alleen data; het vertelt een verhaal van toewijding’, benadrukt Tezel.

Hoewel Tezel en Seemann de bereidheid van Nederlandse consumenten en bedrijven om innovatie te omarmen toejuichen, benadrukken ze beiden de cruciale rol van beleid bij het stimuleren van deze transformaties. ‘Effectief beleid bevordert vooruitgang. Het onderzoek toont aan dat beleid werkt, dus we hebben de inzet van onze beleidsmakers nodig’, voegt Tezel toe.

Hoewel ze de obstakels erkennen die voor ons liggen, zoals overbelasting van het netwerk en vergunningsvertragingen, blijven zowel Tezel als Seemann hoopvol. ‘Uitdagingen zijn reëel, maar ze mogen onze prestaties niet overschaduwen,’ verklaarde Tezel. ‘Als we ons uitsluitend op onze obstakels concentreren, lopen we het risico het grotere geheel uit het oog te verliezen.’