Belastingen cruciaal onderdeel van ESG

05/05/22

Vier tax-vereisten voor een ESG-gedreven toekomst

‘Koppel zo snel mogelijk fiscale transparantie en verslaglegging aan waarden, normen én ESG-ambities. Het draagt bij aan vertrouwen in de markt en toont de inzet voor duurzaamheid en sociale verantwoordelijkheid’, stelt Edwin Visser, Tax Policy Leader EMEA bij PwC Nederland. Hij zet vier aandachtspunten op een rij.

De verschuivende blik van beleggers

Bedrijven en belastingen: de tijd waarin het alleen maar ging over het naleven van de regels is voorbij. De fiscale strategie van een onderneming biedt kansen om te laten zien hoe het bedrijf zijn plek in de maatschappij ziet en welke verantwoordelijkheden daarbij horen. Het is tijd voor transparantie en belastingrapportage met een focus op ESG (environmental, social, governance). Belastingen vormen een belangrijke bijdrage van een bedrijf aan de samenleving.

Belastingrapportage door een ESG-lens kan een holistischer en relevanter verhaal vertellen over het doel van een bedrijf, waardoor vertrouwen ontstaat. Edwin Visser ziet een duidelijke verschuiving in de markt. ‘Beleggers kijken steeds vaker naar hoe bedrijven hun belastingzaken regelen en zien dat als aanwijzing voor hoe ze andere aspecten van de ESG-agenda aanpakken.’

Van transparantie en vertrouwen naar waarde

Een focus op ESG binnen het rapporteren kan op drie manieren de transparantie vergroten en invloed hebben op de manier waarop fiscale informatie wordt bekeken. Visser: ‘Ten eerste wordt de reikwijdte van de rapportage uitgebreid tot niet-financiële factoren, zoals CO2-uitstoot en diversiteit op de werkplek.’

Ten tweede legt een ESG-blik de nadruk op het verband tussen bestuur en transparantie. ‘Transparantie leidt tot vertrouwen en vertrouwen biedt waarde’, legt Visser uit.

Een op ESG-gebaseerde benadering van belastingrapportages is, tot slot, meer dan het publiceren van gegevens alleen. ‘Het gaat om het hebben van een belastingstrategie en een kloppend verhaal rond die strategie. Zowel de strategie als het narratief moet volledig zijn afgestemd op de algemene waarden van het bedrijf.’

Een uitgebreide ESG-rapportage maakt het mogelijk bedrijfsprestaties op veel gebieden onderling te vergelijken. Nu standaarden omtrent niet-financiële rapportage aanstaande zijn, krijgen stakeholders steeds meer informatie naast informatie over de financiële prestaties van het bedrijf. Informatie die (kritisch) beoordeeld wordt. Hoe doelgericht is dit bedrijf? Hoe verhoudt deze organisatie zich ten opzichte van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid?

Druk om meer openheid van zaken neemt toe

Wat de toekomst brengt? Rapportagevereisten en nieuwe, verplichte en vrijwillige standaarden. De druk op bedrijven en met name op multinationals – van overheden, investeerders, regelgevende instanties, de media, het maatschappelijk middenveld en het publiek – om meer openheid van zaken te geven over de belastingen die zij betalen, neemt al jaren toe, blijkt ook uit de Engelstalige versie van dit artikel die dieper ingaat op deze ontwikkeling door de jaren heen.

In 2015 hebben de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en de G20-landen formeel een vorm van ‘country-by-country reporting’ (CbCR) aangenomen als onderdeel van het zogenoemde BEPS-initiatief (‘Base erosion and profit shifting’) van de OESO.

Een nieuwe EU-richtlijn die in december 2021 in werking is getreden, maakt een vorm van openbare ‘country-by-country reporting’ verplicht voor veel bedrijven die in de EU actief zijn. Het is onwaarschijnlijk dat dit de laatste regelgeving is die meer fiscale transparantie vereist.

Goed narratief én strategie ESG-tax essentieel

Belastingen zijn ingewikkeld, worden gemakkelijk verkeerd begrepen en zijn soms overweldigend. Alleen in de OESO-lidstaten zijn er bijvoorbeeld al meer dan duizend milieubelastingen en die lijst verandert voortdurend. Door alle facetten die van invloed zijn op de belastingstrategie is er geen standaardaanpak en een secure overweging van de gekozen aanpak is noodzakelijk.

Juist daarom is een gewogen narratief dat uitlegt waarom er voor deze belastingstrategie gekozen is zo belangrijk. ‘Een gebrek aan een goed verhaal kan verstrekkende implicaties hebben’, verklaart Visser.

‘Stel, een bedrijf investeert in nieuwe, milieuvriendelijke technologie dat door wettelijk gecreëerde belastingvoordelen leidt tot een lagere belastingafdracht. Bij gebrek aan een narratief en een heldere strategie kan dat bedrijf eerder in de publieke aandacht komen vanwege de belastingafdracht in plaats van te worden erkend voor duurzame investeringen’, legt hij uit.

Vier aandachtspunten voor een ESG-gedreven toekomst

Om ervoor te zorgen dat de verslaggeving echt informatief is, moeten ondernemingen bepalen welke informatie, zowel kwalitatief als kwantitatief, het meest relevant is voor hun stakeholders. Het verzamelen, verifiëren en doorgronden van deze informatie vergt tijd en inspanning.

Bedrijven die hier op tijd mee beginnen, hebben een enorm voordeel. Wie een volledig verhaal wil opbouwen waarin de belastingstrategie gekoppeld wordt aan waarden en ESG-ambities moet rekening houden met vier aandachtspunten:

1. Begrijp de eigen feiten

Zorg dat de fiscale positie van het bedrijf niet alleen helder is vanuit het oogpunt van de aandeelhouders, maar ook vanuit de beleggers die een focus hebben op ESG. Werknemers, het maatschappelijk middenveld, belastingautoriteiten en andere stakeholders verlangen meer dan een geconsolideerde jaarrekening.

Dat betekent dat de Raad van Bestuur, de directeur belastingzaken en het managementteam de belastingstrategie en -aanpak moeten doorgronden. Dit vergt inzet van tijd en middelen. Zeker omdat belastingregels continu aan verandering onderhevig zijn.

2. Werk samen en overleg

Het afstemmen van de belastingstrategie met de bredere bedrijfsstrategie en de integratie van deze twee is essentieel. Samenwerking tussen alle afdelingen is daarvoor een belangrijke voorwaarde. De ESG-revolutie verandert de manier waarop bedrijven werken, in alle sectoren. Dit leidt tot veranderingen in het werkgebied, de keten, in overnames en de verkoop van activa of bedrijfsonderdelen.

Bijna elke bedrijfsbeslissing heeft een fiscale impact. Die impact wordt nóg zichtbaarder in de uitgebreidere fiscale toelichtingen die een steeds prominentere plaats innemen binnen de ESG-rapportage. Door in een vroeg stadium rekening te houden met belastingeffecten kunnen bedrijven het belastingverhaal dat gepaard gaat met dergelijke langetermijntransformaties beter begrijpen en ontwikkelen.

3. Communiceer duidelijk

Belastinginformatie wordt vaak gelezen door mensen die niet thuis zijn in de complexiteit van belastingen en compliance. De tijd nemen om een helder fiscaal verhaal te ontwikkelen, kan misverstanden voorkomen en vertrouwen scheppen. Transparantie is essentieel. Denk dus goed na hoe uw bedrijf overkomt wanneer fiscale beslissingen bekeken worden vanuit een ESG-oogpunt.

4. Stel benchmarks en kijk vooruit

Hoe verhoudt uw bedrijf zich tot branchegenoten en concurrenten? En wat betekent dit voor uw eigen visie op belastingrapportage? De kans is groot dat slechts enkele bedrijven koploper willen worden op het gebied van rapportage. Maar, nóg minder bedrijven willen waarschijnlijk tot de achterblijvers behoren.