De invloed van GenAI op werk wereldwijd

Welke impact heeft generatieve kunstmatige intelligentie (GenAI) op werk wereldwijd? Hoe kunnen we met GenAI zowel de kwaliteit als de productiviteit van ons werk verbeteren? En voor welke investeringskeuzes staan bedrijven de komende jaren op dit gebied? In november publiceert het World Economic Forum (WEF) een van de allereerste grote onderzoeken met antwoorden op deze vragen. PwC helpt het WEF bij het opstellen van het rapport.

Onder leiding van Till Leopold, verantwoordelijk voor 'future of work, wages and job creation’ bij het WEF, en Marlene de Koning, PwC-expert op het gebied van ‘workforce transformation’, werkt momenteel een multidisciplinair team aan het onderzoek. Het is een intensief project, waarin zij in minder dan zes maanden tijd een rapport opstellen dat wereldwijde organisaties, bedrijven en beleidsmakers zal helpen om de best mogelijke keuzes te maken ten aanzien van de inzet van GenAI. Leopold noemt het onderzoek daarom ‘een brug tussen de technologie en het bedrijfsleven met een focus op de impact van GenAI op werknemers, organisaties en onze maatschappij’. 

De maatschappelijke impact van GenAI is al enorm.  Maar terwijl de technologie steeds bekender wordt en eindeloze mogelijkheden lijkt te bieden, roept ze ook veel vragen en weerstand op. Blijft er voor iedereen genoeg werk? Gaan er beroepen verdwijnen, en in welke beroepen moeten mensen worden omgeschoold? Hoe zorgen we ervoor dat we met elkaar GenAI ten goede gebruiken en niet voor verkeerde doeleinden, zoals fakecontent? Hoe borgen we zogeheten ‘ethical AI’?

De Koning: ‘Het is overduidelijk dat GenAI ingrijpt in hoe we ons werk doen en grote invloed heeft op organisaties, verdienmodellen en taken van werknemers. Maar we hebben dit soort technologieën nodig. Een belangrijke vraag daarbij is: hoe kan GenAI ons werk niet alleen efficiënter en kwalitatief beter, maar ook prettiger, interessanter maken? Kunnen we GenAI zo inzetten dat we én productiever worden én meer voldoening ervaren in ons werk?

‘Ik noem werk wel eens de speeltuin voor volwassenen. En die speeltuin hebben we vaak te complex gemaakt. In mijn ogen kan GenAI een vereenvoudigende rol spelen door taken van ons over te nemen en ons werkveld overzichtelijker te maken.’ 

Ook Leopold is zowel persoonlijk als professioneel zeer geïnteresseerd in de maatschappelijke impact van GenAI. ‘GenAI groeit. We staan aan het begin van een ontwikkeling. Des te belangrijker is het om nu de goede beslissingen te nemen. Daaraan hopen we met dit rapport bij te dragen.’

Juist omdat de ontwikkelingen rondom GenAI zo snel gaan, zijn langetermijnvoorspellingen niet zo zinvol, stellen Leopold en De Koning. ‘Zelfs binnen onze korte onderzoeksperiode verandert er voortdurend veel’, aldus Leopold. In hun rapport kiezen ze er dan ook voor om te werken met scenarioplanning en een actiegericht kader. Zodat organisaties en beleidsmakers er inzichten en actiepunten uit kunnen halen op basis waarvan ze tussen nu en pakweg 2027 - dus niet te ver in de toekomst – keuzes kunnen maken.

Leopold: ‘We willen een compleet, realistisch en genuanceerd beeld schetsen van hoe we er wereldwijd nu voor staan en wat er op de kortere termijn speelt. Dus we geven ook aandacht aan de aspecten die nog onduidelijk zijn. Voor welke keuzes staan bedrijven de komende jaren? Wat is het meest rooskleurige scenario voor organisaties, werknemers en maatschappij? Wat als GenAI minder gunstige effecten en ontwikkelingen met zich meebrengt – wat gebeurt er dan en welke opties hebben we in dat geval? Welke factoren bepalen hoe de werkvloer er in de toekomst uit gaat zien en hoe kunnen we die nu beïnvloeden? Dit rapport is bedoeld voor hen die in het centrum van de besluitvorming staan rondom dit thema.’ 

Om een rapport met grote reikwijdte en impact te creëren, kozen Leopold en De Koning voor een holistische aanpak. Ze verzamelden met hun team inzichten uit wetenschappelijke, economische en psychologische hoek en deden onderzoek met een zo breed mogelijk geografische spreiding. Zo haalde het team de afgelopen maanden kwantitatieve en kwalitatieve data op uit bronnen zoals de PwC-rapporten Hopes & Fears, GenAI@Work en AI Jobs Barometer. Ook putte het team uit wetenschappelijke artikelen, casestudies in diverse sectoren en vele interviews met leidinggevenden bij wereldwijde bedrijven. 

De Koning: ‘We hebben deze organisaties gevraagd waar zij zijn op hun GenAI-reis, wat hun visie is en waar ze tegenaan lopen. Wat me opviel was de bereidheid van organisaties om mee te werken. Zelfs met weinig bedenktijd en in de zomerperiode konden veel leidinggevenden met ons spreken. Je kunt daaruit voorzichtig afleiden dat dit onderwerp overal speelt en dat er een grote behoefte is aan brede, diepgaande inzichten.’

Leopold ziet GenAI als een van de grootste uitdagingen van deze tijd. ‘De techniek op zichzelf is niet goed of fout. Het gaat erom hoe we GenAI gebruiken. GenAI is niet iets dat ons overkomt, of dat zich autonoom aan ons opdringt: het is een ontwikkeling waar we als bedrijven, beleidsmakers en maatschappij regie over moeten én kunnen nemen. De keuzes die we nu maken, bepalen hoe ons werk er in de toekomst uit zal zien.’ 

De Koning benadrukt hoe belangrijk het is dat mondiale organisaties als het WEF nadenken over hoe ontwikkelingen zoals GenAI de maatschappij beïnvloeden. ‘Net als bij eerdere technologische ontwikkelingen zijn onderzoek, educatie en bewustmaking van belang. Daar moeten beleidsmakers en grote organisaties verantwoordelijkheid in nemen. Zo kunnen we vertrouwen cultiveren in de maatschappij en belangrijke, complexe uitdagingen oplossen. Dit rapport reikt daarvoor tools aan.’

‘Als WEF hebben we al jarenlang een positieve samenwerking met PwC’, zegt Leopold. ‘Wat ik zeer waardeer in onze samenwerking is de op feiten gebaseerde manier van werken van PwC. In korte tijd hebben we veel uitkomsten kunnen genereren die gebaseerd zijn op gedegen onderzoek en waarin tegelijkertijd de mensen centraal staan. Wat dat betreft sluiten dit rapport en onze gezamenlijke visie op GenAI naadloos aan bij de “human-led, tech-powered"-benadering die PwC kenmerkt.’