Deelnemers aan het Innovatieonderzoek Nederland 2018 benoemden dezelfde top drie van knelpunten bij innovatie als afgelopen jaar. Cultuur en leiderschap zijn de meest genoemde uitdagingen bij bereiken van innovatie, en het menselijke aspect vraagt nog steeds om verbetering.
Wendy van Tol, PwC-expert change and leadership, geeft een toelichting.
Onze respondenten hebben aangegeven wat voor hen de drie grootste uitdagingen zijn in hun innovatieproces.
De voornaamste obstakels die respondenten ervaren in de organisatiecultuur en bij het leiderschap zijn niet gering. Op het gebied van cultuur wordt samenwerking te weinig gestimuleerd, er is weinig bereidheid om risico’s te nemen en de stimulans om te innoveren is te gering. En hoewel leidinggevenden openstaan voor innovatie, blijkt risico nemen en uitvoeren van experimenten niet eenvoudig. Ook zegt een kwart van de respondenten dat zij bang is om van de bestaande prestatienorm af te wijken.
Het belang van innovatie lijkt algemeen erkend, maar de menselijke kant vraagt dus nog altijd om verbetering. Wendy van Tol is niet verbaasd: ‘Innovatie is een trend waarop veel organisaties zich blindstaren. Ze willen innoveren, maar weten niet precies met welk doel, en vooral niet hoe. Om innovatie tot stand te brengen, is echt een radicale aanpassing in de organisatie nodig. Je moet bepalen wie je wilt zijn (je identiteit) en waarvoor je wilt staan (je purpose). Door alles hieraan te toetsen gaan cultuur en leiderschap een hoofdrol spelen.’
Van Tol had ook verwacht dat value drivers een prominentere uitdaging zouden zijn. ‘Om innovatief te zijn, moeten organisaties meer op de lange termijn en cyclisch denken. Wat ze belangrijk vinden, moeten ze vertalen naar concrete businessdoelstellingen die ze door innovatie willen bereiken. Om de werking van innovatie vast te stellen, zijn goede waarde drivers erg belangrijk. Veel organisaties worstelen hiermee.’
De internationale Global Innovation 1000 study van PwC Strategy& beschrijft zes kenmerken van bedrijven die zich onderscheiden met innovatie. Ook hier staan cultuur en leiderschap in de top drie. De voornaamste knelpunten die uit ons Nederlandse onderzoek naar voren komen, zijn dus het oplossen waard.
High-leverage innovators and the larger universe of companies that report comparatively high performance vs. their peers share six key characteristics:
Resources staat op de derde plaats van uitdagingen bij innovatie. Een derde van de respondenten vindt dat er onvoldoende mensen beschikbaar zijn om aan innovatie te werken. Daarbij is het vooral een uitdaging om mensen met de juiste capaciteiten te werven.
Ook CEO’s maken zich zorgen over het aantrekken van voldoende geschikt personeel, zo blijkt uit de 22ste CEO-survey. 70% van de CEO’s geeft aan zich zorgen te maken over beschikbaarheid van de juiste vaardigheden op de arbeidsmarkt.
Uit onze CEO-survey blijkt dat CEO’s probleemoplossend vermogen, aanpassingsvermogen, samenwerken, leiderschap en emotionele intelligentie als cruciale vaardigheden voor toekomstige banen beschouwen. In 2016 heeft het World Economic Forum een overzicht gepubliceerd van vaardigheden die in het digitale tijdperk van de 21ste eeuw noodzakelijk zijn. Competenties zoals probleemoplossend vermogen en samenwerking zijn op dit moment al erg belangrijk; kritisch denken en kennisoverdracht/samenwerken zijn de norm. Voor de toekomst worden karaktereigenschappen als empathie, doorzettingsvermogen en aanpassingsvermogen nog belangrijker. Deze eigenschappen zorgen voor meer veerkracht en succes binnen de veranderende sociale omgeving en werkomgeving.
Innovatie bestaat grotendeels uit het ontwikkelen en gebruiken van nieuwe technologieën. Dat er meer mensen nodig zijn voor innovatie betekent vaak een behoefte aan meer mensen met een technische achtergrond. Een bron van talent die nog onvoldoende benut wordt, zijn vrouwen met een STEM-profiel (science, technology, engineering en mathematics).
Uit de rapportage Women in Tech blijkt dat 27% van de meisjes in Nederland kiest voor het schoolprofiel ‘natuur en techniek’, tegenover 42% van de jongens. Uiteindelijk kiest slechts een klein deel van deze meisjes voor een technische functie. Meisjes en vrouwen met een STEM-profiel kunnen een waardevolle bijdrage aan innovatie leveren.
Veel landen hebben al een beleid ingevoerd dat meisjes en vrouwen aanmoedigt STEM-profielen en -carrières na te streven. Ons onderzoek Human value in the digital age laat voor Nederland zien dat het aantal vrouwelijke deelnemers aan STEM-cursussen tussen 2005 en 2014 is verdubbeld. Kansen liggen er voor vrouwen ook op het gebied van soft skills, die vereist zijn om technologie met mensen te verbinden. Onderzoek van Hay leert dat vrouwen beter presteren dan mannen op competenties als emotionele intelligentie, samenwerken, aanpassingsvermogen en inspirerend leiderschap.
Voor het vierde jaar op rij onderzocht PwC het innovatieklimaat bij publieke en private organisaties in Nederland. In het Innovatieonderzoek Nederland 2018 ondervroegen we bijna honderd deelnemers over vijf thema’s: uitdagingen, proces en kernwaarden, samenwerking, trends en digitale transformatie. Een derde van de respondenten werkt op C-level en een derde heeft een functie op het gebied van innovatie of R&D. Een ruime meerderheid werkt voor een organisatie met een omzet van minstens vijftig miljoen tot meer dan een miljard euro. Twee derde werkt bij een organisatie met meer dan 250 medewerkers.