De waarom-vraag bij emissiereductie baant de weg voor transformatie
21/02/22
‘Net zero’ in strategie, governance en businesstransformatie
De praktische gids ‘The building blocks for net zero transformation’ beschrijft de voornaamste bouwstenen voor bedrijven op weg naar netto nul CO2-uitstoot. Het formuleren van de ambitie voor emissiereductie, waarover we eerder schreven, wordt gevolgd door de inbedding in strategie, overtuigende governance en de feitelijke businesstransformatie. Wat speelt er zoal bij deze bouwstenen van verandering? Jeroen Crijns van PwC Strategy& vertelt over het belang van de waarom-vraag en PwC’er Willem-Jan Dubois gaat in op het hoe en wat van de transformatie naar ‘net zero’.
Anderhalve graad opwarming
Ze zien de kwartjes zo langzamerhand overal vallen. Jeroen Crijns en Willem-Jan Dubois merkten de afgelopen jaren bij hun klanten dat het besef van de noodzaak en kansen van ESG-beleid en klimaatactie sterk toenam. ‘Neem COP26 van afgelopen najaar, de klimaatconferentie van de Verenigde Naties’, zegt Dubois, die binnen PwC Consulting het ESG-team leidt. ‘De enorme impact op de aarde die twee graden opwarming heeft in plaats van anderhalve graad, is daar goed over het voetlicht gebracht. De keuze van de wereldgemeenschap om de opwarming tot anderhalve graad te beperken, wordt nu volgens mij door een steeds grotere groep begrepen.’
"Bedrijven die het antwoord op de waarom-vraag op strategisch niveau beantwoorden, doorgronden eerst waarom transformatie nodig is zullen dan bij de hoe- en wat-vragen tegen minder problemen aan lopen."
Noodzaak voor actie is duidelijk
Crijns, die als strategy consultant met name actief is voor klanten in de financiële sector, wijst op de natuurrampen van vorige zomer: ‘De bosbranden en overstromingen die we allemaal zagen gebeuren, hebben denk ik velen de ogen geopend. Waar ik binnen bedrijven tot voor kort strijd zag tussen de voorstanders en tegenstanders om klimaatverandering integraal op te nemen in de strategie en bedrijfsvoering, lijkt die discussie nu beslecht en is het momentum enorm toegenomen.’ Die balans is ook veranderd door klanten, leveranciers en investeerders die ESG-beleid willen, door personeel en nieuw talent dat vragen stelt en door steeds dwingender wet- en regelgeving. In de onlangs gepresenteerde 25e CEO Survey van PwC zegt inmiddels een kwart van de Nederlandse CEO’s die deelnamen aan het onderzoek dat het streeft naar ‘net zero’. Een derde zegt ervoor voorbereidingen te treffen.
Willem Jan Dubois
Duurzaamheid als kernthema
Naast het onderkennen van klimaatverandering en de risico’s ervan, ziet Crijns ook een duidelijke verandering in de plek van ESG binnen organisaties. ‘Tien jaar terug zag ik bij corporates initiatieven om bijvoorbeeld CO2 te reduceren, maar dat waren side-projecten uit de koker van de duurzaamheidsmanager. Nu wordt ESG, inclusief de ambitie van “net zero” vaker ingebed in de corporate strategie.’ Ook Dubois ziet dat gebeuren: ‘Van afval scheiden en elektrische leaseauto’s verschuift de discussie naar duurzaamheid in het primaire proces en in het productportfolio. Duurzaamheid wordt een kernthema in het denken over de gehele waardeketen, ook buiten de eigen organisatiegrenzen.’
Waarom ‘net zero’ worden?
De PwC-publicatie ‘The building blocks for net zero transformation’ helpt bedrijven op weg om emissiereductie handen en voeten te geven. Dat is nodig, zien Crijns en Dubois, want werkelijk transformeren is nog niet zomaar gedaan. De worsteling in de praktijk met ESG-plannen komt volgens Crijns doordat er te weinig aandacht is voor fundamentele gedachtenvorming: ‘Waarom willen we “net zero” worden? Omdat dat nodig is voor het klimaat en voor het bestaansrecht van de onderneming. Dat bestaansrecht willen we invullen met een waarschijnlijk sterk gewijzigde, maar sluitende businesscase. Bedrijven die het antwoord op de waarom-vraag op strategisch niveau beantwoorden, doorgronden eerst waarom transformatie nodig is zullen dan bij de hoe- en wat-vragen tegen minder problemen aan lopen.’
"Van afval scheiden en elektrische leaseauto’s verschuift de discussie naar duurzaamheid in het primaire proces en in het productportfolio. Duurzaamheid wordt een kernthema in het denken over de gehele waardeketen, ook buiten de eigen organisatiegrenzen."
Visie vanuit de top maakt het verschil
Behalve de strategische inbedding noemt Crijns het belang van stevige governance: ‘De “net zero”-ambitie en de transitie die eruit volgt hebben het meeste kans van slagen als de top van de organisatie er verantwoordelijkheid voor neemt.’ De combinatie van strategie en governance maakt in praktische zin veel verschil: ‘Als de top van de organisatie weet hoe het op lange termijn waarde gaat creëren met een businessmodel zonder CO2-uitstoot, dan is het makkelijker om ook de pijn te nemen die met de transitie gepaard gaat.’
Casestudies van transformatie
PwC-collega Karin Meijer vertelde eerder al over het formuleren van de ambitie voor emissiereductie met een baseline en doelstellingen. Dubois adviseert klanten bij het beantwoorden van de hoe- en wat-vragen bij transformatie. Dubois: ‘Het inzicht van de eigen prestaties tegenover de doelen moet helder zijn. Het legt de basis voor het reductieplan, waarin de strategie en de concrete transitiestappen samenkomen.’ ‘The building blocks for net zero transformation’ beschrijft behalve sleutelacties van transformatie ook casestudies waarin die acties tot leven komen. Zo bouwt Mercedes behalve elektrische auto’s ook aan CO2-neutrale productie in de eigen fabrieken en staat het in nauw contact met de meest CO2-intensieve leveranciers om reductiemogelijkheden te identificeren.
Alle bedrijfsprocessen en -systemen
Zoals het voorbeeld van Mercedes, maar ook die van Danone, Starbucks en andere bedrijven in de publicatie laten zien, kan de transitie gaan over alle bedrijfsprocessen en -systemen in de waardeketen, vertelt Dubois: ‘Inkoop en productie, financiële functie en supplychain, het vraagt vaak allemaal om aanpassingen. Als bedrijven naast de eigen emissies en die van ingekochte warmte en energie ook de indirecte emissies willen reduceren – scope drie van het Greenhouse Gas Protocol – dan komt echt de hele waardeketen onder de loep.’ Net als bij elke transformatie is ook hier het meekrijgen van de mensen een noodzakelijke voorwaarde: ‘Een plan maken is één. Vervolgens helpen wij om te zorgen dat iedereen snapt wat de bedoeling is en dat iedereen de betrokkenheid voelt om het plan uit te voeren.’
"Als de top van de organisatie weet hoe het op lange termijn waarde gaat creëren met een businessmodel zonder CO2-uitstoot, dan is het makkelijker om ook de pijn te nemen die met de transitie gepaard gaat."
Jeroen Crijns
Benut de kansen
Waarom voelt Dubois zich zelf betrokken bij ESG en net zero? ‘Ik vind het belangrijk om bedrijven te helpen relevant te blijven op de lange termijn. Het mitigeren van onder andere klimaatrisico’s is daarvoor essentieel. Het is waardevol dat wij vanuit onze kennis en ervaring kunnen bijdragen aan die transformatie.’ Crijns wijst tot slot op de vraag naar duurzame producten die al jaren groeit: ‘Er is een duidelijke vraag van consumenten, die vaak ook best bereid zijn om iets meer te betalen. Het is aan bedrijven om emissiereductie dan ook vanuit ondernemerschap te benaderen. Benut de kansen in de veranderende markt om de businesscase sluitend te krijgen.’
Gerelateerde content
Contact
Volg ons
