Gendergelijkheid onder druk door coronacrisis

Gelijke kansen in het geding

De uitbraak van het coronavirus houdt ons nu al een aantal maanden in de greep en heeft inmiddels al grote gevolgen voor onze maatschappij. Niet alleen op het vlak van gezondheid en de financiële situatie waarin veel bedrijven zich nu bevinden, maar ook als het gaat om gendergelijkheid. ‘We zien dat mensen in tijden van crisis geneigd zijn terug te vallen op meer traditionele rolpatronen waarbij vrouwen verantwoordelijk zijn voor de zorg van kinderen en mannen voor het brood op de plank. Omdat we op deze punten de laatste jaren een betere verdeling zagen, zou de terugval een stap terug in de tijd betekenen,’ vertelt Emma Lok, directeur strategie en communicatie van WOMEN Inc. een organisatie die zich inzet voor gelijke kansen voor vrouwen en inclusief werkgeverschap. Met andere woorden: de Sustainable Development Goals 5 en 10 die allebei pleiten voor gelijkheid, komen door de crisis in het geding.

Ongelijkheid thuis en op de werkvloer groeit

Van de een op de andere dag moesten duizenden Nederlanders thuis gaan werken. Ook kinderen werden naar huis gestuurd om daar van hun ouders en via digitale lessen onderwijs te krijgen. ‘Met name het stukje onderwijs dat bij het thuisfront kwam te liggen, was een behoorlijk grote zorgtaak naast de reeds bestaande. Uit onderzoek blijkt dat mannen tijdens de lockdown wel meer zorgtaken op zich namen dan daarvoor, maar omdat de zorgtaak in totaal groter werd, deden vrouwen onder de streep nog altijd meer. Met oververmoeidheid, burn-out klachten en ga zo maar door als gevolg,’ aldus Lok. Lok legt daarbij uit dat door het vele thuiszitten, het huiselijk geweld ook is toegenomen. ‘En helaas zijn vrouwen hier nog altijd vaker slachtoffer van dan mannen.’

‘Wat we daarnaast ook hebben gezien, is dat vrouwen op de werkvloer vaker worden blootgesteld aan het virus. Vrouwen voeren vaker dan mannen cruciale beroepen uit, zoals verpleging in ziekenhuizen, ouderenzorg of thuiszorg. In de cijfers zien we terug dat meer vrouwen dan mannen COVID-19 op het werk hebben opgelopen.’ Lok vertelt daarnaast dat veel van de cruciale beroepen zich kenmerken door lage lonen en hoge werkdruk. ‘Tijdens deze crisis werd dus nog meer gevraagd van mensen die al een zware en slecht betaalde baan hebben. En dat werkt weer ongelijkheid in de hand.’

Ook worden vrouwen financieel hard geraakt doordat ze vaker in flexcontracten en in de informele economie werken, bijvoorbeeld als huishoudelijk werker. Lok vertelt: ‘Ze moeten uren inleveren of hun flex-contract wordt niet verlengd. Bovendien vallen beroepen in de informele economie vaak buiten de overheidsregelingen’.

Geen inclusieve manier van testen en besturen

‘Waar wij voor pleiten,’ vertelt Lok, ‘is een inclusieve werkomgeving. Hierdoor worden ideeën en beleid verrijkt met verschillende perspectieven. Als we bijvoorbeeld kijken naar de samenstelling van het Outbreak Management Team, dan zien we daarin alles behalve een inclusieve samenstelling.’ In dit geval vrouwen, maar ook mensen van kleur nemen geen besluitvormende posities in. ‘Dat is een groot gemis, zeker als het gaat om maatschappelijke onderwerpen. Het is niet meer van deze tijd om alleen vertegenwoordigers met vergelijkbare perspectieven aan het roer te hebben staan.’

‘Als je dan verder kijkt dan zie je ook dat de medicatie om het coronavirus tegen te gaan en de eerste testen voor het vaccin met name op mannen werden uitgevoerd. Terwijl we weten dat vrouwen heel anders kunnen reageren op medicatie. Het is enorm belangrijk dat - als er een dergelijk vaccin komt - het goed is getest op diverse vrouwen.’ Ook in dit geval wordt de inclusiviteit over het hoofd gezien.

Inclusiviteit op de langere termijn

De coronacrisis heeft onze ogen wederom geopend voor het belang van een inclusieve werkcultuur. ‘Het is belangrijk dat werkgevers nu investeringen maken op de langere termijn zodat zowel mannen als vrouwen goed kunnen meekomen op de werkvloer en dat daardoor niemand zich in een kwetsbare positie bevindt,’ stelt Lok.

Eén van de stappen die bedrijven kunnen zetten, zo vertelt Lok, is het bevorderen van flexibiliteit. ‘Tijdens de crisis is gebleken dat dit voor zowel vrouwen als mannen veel kan opleveren. Geef mensen daadwerkelijk de mogelijkheid om hun betaalde en onbetaalde werk te combineren. Het uitgebreide partnerverlof biedt daar natuurlijk een mooie kans voor. Partners van moeders die zijn bevallen hebben nu recht op in totaal zes weken verlof. Zorg er als werkgever voor dat zij dit verlof daadwerkelijk kunnen opnemen door als leidinggevende het goede voorbeeld te geven, het bekend te maken binnen je organisatie én door deze periode honderd procent door te betalen. Zo bereiken we echt een doorbraak in die hardnekkige traditionele rolverdeling.’

Daarnaast zou er meer geïnvesteerd moeten worden in een open en veilige cultuur. ‘Een cultuur waarin iedereen zichzelf kan zijn en waar ideeën én problemen open en eerlijk kunnen worden besproken. Juist die verschillende perspectieven maken projecten uiteindelijk kwalitatief beter. Die bewijzen zijn er allang,’ besluit Lok.