Minder focus op afval scheiden, meer aandacht voor recycling

16/09/22

PwC’s Plastic Pathways-onderzoek

In Nederland focussen we ons vaak op de vraag hoe plastic afval moet worden gescheiden, terwijl recycling een veel belangrijker thema wordt. Vandaag op World Cleanup Day publiceren Paul Nillesen en Rutger Bots, energieconsultants van PwC Strategy&, hun onderzoek ‘Plastic Pathways’. Uit dit rapport komt naar voren dat er tussen de kosten van plastic afval ‘bronscheiden’ of ‘nascheiden’ weinig verschil zit.

‘We richten ons te veel op hoe we ons afval scheiden. Het goede nieuws is dat we zeventig tot tachtig procent plastic scheiden en sorteren, maar het slechte nieuws is dat er maar een derde (32 tot 35 procent) daadwerkelijk wordt hergebruikt.’

De routes van afvalverwerking

De vijf belangrijkste routes voor plastic afval bestaan uit bronscheiding, nascheiding, hybride scheiden (een combinatie van bron- en nascheiden), via de afvalstortplaats en afval omzetten in energie. Bronscheiding houdt in dat het afval gescheiden wordt voordat het is ingezameld. Nascheiden betekent dat het afval door afvalverwerkers wordt gescheiden. In het Plastic Pathways-onderzoek vergelijken Bots en Nillesen deze vijf afvalroutes via een gedetailleerd model. In dit model kunnen afvalbedrijven en gemeenten hun koolstofuitstoot, economische kosten en recyclingprestaties berekenen. Voor hen kan dit rapport een eye-opener zijn. ‘Ze kunnen analyseren welke afvalroute passend is’, aldus Nillesen.

‘In de afvalsector is er al jarenlang een discussie gaande over bronscheiden of nascheiden’, vertelt Bots. ‘Je hebt voor- en tegenstanders. We hebben vijf jaar geleden een eerste onderzoek gedaan. Nu zijn er veel nieuwe cijfers en inzichten en hebben we opnieuw uitgebreid onderzoek gedaan.’

‘Nascheiding op termijn kosteneffectiever’

Uit het Plastic Pathways-onderzoek komt onder meer naar voren dat bronscheiding tussen de 1.036 en 1.138 euro kost per ton plastic afval, terwijl nascheiding 1.163 euro per ton kost. ‘Dat verschil is best klein. Op termijn verwachten we dat nascheiding goedkoper wordt als gevolg van technologische vooruitgang en schaalvergroting. Maar lokale omstandigheden, zoals de mate van stedelijke complexiteit, zullen een belangrijke rol blijven spelen in de uiteindelijke invulling. Hoe minder complexiteit, hoe beter bronscheiding presteert’, aldus Nillesen.

Het vliegwiel op gang brengen

Van de drie stappen in het afvalproces (scheiden, sorteren en recyclen) zal het verbeteren van het recycleproces de grootste impact hebben op de uiteindelijke resultaten. ‘De focus moet daarom liggen op het stimuleren van het gebruik van aantrekkelijke kunststoffen. Als voorbeeld noem ik de petflessen. Dat is plastic dat je uitstekend kunt recyclen. Dan komt dat vliegwiel op gang. We doen in het rapport daarom een aanbeveling om vanaf de voorkant al een verbeterslag te maken’, aldus Bots.

Nillesen haakt daarop in: ‘Sommige soorten plastic zijn onbruikbaar voor hergebruik. Qua recyclen kun je daar helaas niets mee. We moeten daarom nadenken over wat voor plastic we op de markt brengen, en meer rekening houden met de effectiviteit van recycling. Een volgende studie zal daarover gaan.’

‘Betere samenwerking nodig over gehele keten’

Bots en Nillesen hopen dat hun Plastic Pathways-rapport wordt gelezen door beleidsmakers en afvalbedrijven. ‘Want zij moeten uiteindelijk de kar trekken. Bij gemeenten helpt ons model om duidelijkheid te geven of ze beter kunnen bronscheiden of nascheiden. Aan de voorkant moeten we er dus voor zorgen dat het onbruikbare plastic er niet meer inkomt, zodat we er aan de achterkant geen last meer van hebben bij het recyclen. Mensen lopen niet naar de supermarkt met de gedachte dat ze geen onbruikbaar plastic kunnen kopen. Je moet daarom bedrijven stimuleren om goed bruikbaar plastic te gebruiken dat geschikt is voor recycling’, legt Bots uit.

‘Nascheiden zal zich in de toekomst steeds beter ontwikkelen dankzij technologische vooruitgang van machines. Nederland is een van de koplopers als het gaat om de afvalmarkt. Maar we moeten ons nu focussen op kwaliteit en minder op kwantiteit. Betere samenwerking over de gehele afvalketen is nodig’, besluit Nillesen.