‘Net zero’ begint met robuuste ambitie voor emissiereductie

30/11/21

Van intentie naar concrete transformatie

Voorafgaand aan COP26, de klimaatconferentie van de Verenigde Naties in Glasgow, was al duidelijk dat de wereldgemeenschap grote stappen moet zetten om de klimaatdoelen van Parijs te halen. De opgave geldt niet alleen voor overheden, maar ook voor het bedrijfsleven. Veel bedrijven zijn op dreef de CO₂-uitstoot te reduceren en minstens zo veel ondernemingen zoeken naar een manier om intenties om te zetten in concrete transformatie. PwC’ers Karin Meijer en Taco Bosman vertellen hoe zij klanten helpen met het formuleren van de ambitie – de eerste bouwsteen uit de praktische gids ‘The building blocks for net zero transformation’.

Vijf keer meer CO₂ reduceren

We moeten vijf keer meer CO₂ reduceren dan we doen. Dat is kortweg de conclusie van de PwC Net Zero Economy Index 2021 die onlangs verscheen. PwC-expert en 'climate change lead' Karin Meijer werkt aan de onderwerpen klimaatverandering en ‘net zero’ voor klanten in onder meer de energiesector: ‘Afgelopen jaar beperkten we wereldwijd de CO₂-uitstoot met 2,5 procent. Maar we zullen jaarlijks 12,9 procent moeten reduceren tot 2030, om de temperatuurstijging te beperken tot 1,5 graden Celsius, zoals afgesproken in het klimaatakkoord van Parijs.’

Energietransitie onontkoombaar

‘De transitie van fossiele naar duurzame energie is daarbij onontkoombaar’, stelt Taco Bosman. ‘Het is niet de vraag of, maar wanneer en hoe snel.’ Hij werkt met Meijer aan klimaatvraagstukken vanuit het ESG-team van 65 PwC’ers, voor onder meer maakindustrie, retail, zakelijke dienstverleners, pensioenfondsen en PE-huizen ‘Nog los van de klimaatnoodzaak is het een feit dat fossiele brandstoffen beperkt aanwezig zijn. Ze zullen opraken of te duur worden om uit de grond te halen.’ Zijn uitleg klinkt misschien voor de hand liggend, maar Bosman wil het hardop gezegd hebben, zoals hij wel vaker bij klanten begint bij de basis. ‘De vraag die wij met klanten bespreken, is niet zozeer of de energietransitie zal plaatsvinden, maar wanneer en hoe snel. Kijk maar eens naar de speech van David Attenborough op COP26, die in zeven minuten uitlegt hoe het zit.’

Ambitie als bouwsteen

Welke concrete stappen kunnen bedrijven zetten? Daarover schreef PwC in opdracht van Microsoft de praktische gids ‘The building blocks for net zero transformation’. De publicatie bespreekt negen bouwstenen om naar netto nul CO₂-uitstoot te komen, met een checklist van kritieke acties en praktijkvoorbeelden van bedrijven die vooroplopen. Het bepalen van de ambitie is de eerste bouwsteen. Dat fundament is volgens Meijer nog lang niet door elke onderneming gelegd: ‘We begrijpen heel goed dat het emissievraagstuk voor veel ondernemingen een lastige is, waardoor sommige al verder op weg zijn naar ‘net zero’ dan anderen. Hoe dan ook, er is nog meer dan genoeg werk te verzetten.’

Emissiereductie in vier stappen

PwC helpt klanten in vier stappen met een robuuste ambitie voor emissiereductie:

Stap 1: basislijn
Stap 2: op onderzoek gebaseerde doelen
Stap 3: reductieplan
Stap 4: financiële impact

Stap 1: basislijn

De eerste stap is het bepalen van de basislijn: hoeveel broeikasgassen produceert het bedrijf door eigen activiteiten en in de waardeketen? Bosman: ‘Neem een koffieproducent. Die stoot CO₂ uit door het verbranden van koffiebonen en door het laten rijden van vrachtwagens. Leveranciers creëren uitstoot door de toepassing van meststoffen op de plantages en het gebruik van machines. En klanten produceren CO₂ door het water voor de koffie te verwarmen. En er zijn bij elk van die partijen nog veel meer facetten waardoor uitstoot ontstaat. De berekening van emissies in de hele keten maken we inzichtelijk, volgens de GHG (Greenhouse gas) Protocol Corporate Standard’.’

Stap 2: op onderzoek gebaseerde doelen

Zodra de basislijn bepaald is, kan PwC op onderzoek gebaseerde doelen vaststellen. Dat is stap twee. Meijer: ‘Het Science Based Targets initiative (SBTi) heeft de doelstellingen van Parijs uitgesplitst per sector. Op basis van deze wetenschappelijke methode kunnen we bepalen welke emissiereductie elk individueel bedrijf moet behalen om de temperatuurstijging wereldwijd te beperken tot 1,5 graden Celcius. In 2020 zijn we met zo’n 250 bedrijven in contact geweest over dit onderwerp. Van die groep beschikte pas elf procent over een ‘science-based target’ – een indicatie dat er nog veel reductie te behalen is. Om onszelf als voorbeeld te nemen: PwC heeft voor de organisatie wereldwijd de ambitie om in 2030 ‘net zero’ te zijn, met een op onderzoek gebaseerd doel van minimaal vijftig procent absolute emissiereductie.’

Stap 3: reductieplan

In stap drie ondersteunt PwC bij het maken van een concreet actieplan om de reducties te behalen. Meijer: ‘Dat kan gaan over het uitfaseren van bedrijfs- en leaseauto’s op fossiele brandstof, overstappen op duurzame energie, het terugbrengen van vliegbewegingen en het verduurzamen van allerlei typische aspecten van de sector of het bedrijf. Als ik weer PwC als voorbeeld neem, dan streven we naar een volledig elektrisch wagenpark in 2025, komt alle energie voor de kantoren vanaf 2022 uit hernieuwbare energiebronnen en stimuleren we circulariteit bij leveranciers.’

Stap 4: financiële impact

Stap vier is het berekenen van de financiële impact en het prioriteren van de acties uit het plan. Bosman: ‘Besparingen, investeringen, subsidiemogelijkheden en belastingvoordelen worden met elkaar in evenwicht gebracht. Sommige initiatieven voor emissiereductie kosten geld, andere hebben een positieve businesscase. Om van dat laatste een simpel voorbeeld te geven: het schrappen van vluchten naar buitenlandse klanten of collega’s is veelal een grotere financiële besparing dan de investering die nodig is voor goede digitale meetingtools.’

Environmental Footprint Insights

Behalve fundamentele beleidsstappen doen organisaties er goed aan om ook op individueel niveau bewustwording te creëren over de gevolgen van gedragskeuzes op CO₂-emissie. Vanuit dat idee heeft PwC de Environmental Footprint Insights-tool ontwikkeld, voor klanten en voor eigen medewerkers. Bosman: ‘Nu laat ik bij elk project met klanten zien wat de CO₂-voetafdruk gaat zijn van het PwC-team. Willen klanten graag regelmatig fysiek bijeenkomen? Dan heeft dat gevolgen voor de CO₂-uitstoot door reisbewegingen. Zoveel mogelijk digitaal samenwerken? Dan is de emissie lager.’

Microsoft

Bosman verwijst ter inspiratie naar de casestudies van andere bedrijven in de publicatie ‘The building blocks for net zero transformation’. ‘Neem Microsoft, voor wie we de publicatie schreven. Dat is een van de eerste grote organisaties geweest die zegt dat het niet alleen ‘net zero’, maar zelfs ‘carbon negative’ wil zijn in 2030. Verder willen ze voor 2050 de eigen, historische uitstoot verwijderen van scope een en twee – dat is nogal wat: de uitstoot uit de eigen operatie en uit energieverbruik sinds de start van het bedrijf. Verder vind ik het inspirerend dat Microsoft spreekt over klimaatmogelijkheden in plaats van klimaatrisico’s. Zo wil het bedrijf software op de markt brengen voor CO₂-accounting, waarmee ze andere bedrijven helpen om emissies terug te brengen.’

Voorzichtig optimisme

Voor wie de alarmerende berichtgeving over het klimaat ontmoedigend vindt, zijn de op wetenschap gebaseerde doelen een reden voor voorzichtig optimisme, vindt Meijer: ‘Bedrijven die een ‘science-based target’ gebruiken, gaan naast de eigen emissies ook die in de waardeketen aanpakken. Neem die koffieproducent die we al noemden. De emissies van zo’n bedrijf in de waardeketen zijn zestien keer groter dan de directe emissie. Of neem een producent van halfgeleiders – die produceert in de waardeketen wel driehonderd keer de directe emissie. En dan hebben we het nog niet over de olie- en gasindustrie. Als steeds meer bedrijven ook de uitstoot in de waardeketen wegwerken, kan de emissiereductie exponentieel versnellen. En dat is, zoals inmiddels duidelijk is, hoognodig.’