Belastingbijdrage Nederlands bedrijfsleven bedraagt 298 mrd

De totale belastingbijdrage van het Nederlandse bedrijfsleven aan de schatkist was tot nu toe niet bekend. Met het publiceren van deze cijfers wil PwC eraan bijdragen dat de debatten over het ondernemingsklimaat - en als onderdeel daarvan het belastingklimaat - binnen en buiten de politiek worden gevoerd op basis van feiten en cijfers.

PwC heeft de berekening gemaakt op basis van een raamwerk dat een onderscheid maakt tussen betaalde en geïnde belastingen. Betaalde belastingen (113 miljard euro) zijn belastingen die samenhangen met de bedrijfsuitoefening en de winst, en die dus neerslaan als kosten voor die onderneming. Bij de geïnde belastingen (199 miljard euro) fungeren bedrijven als onbezoldigd ‘tussenpersoon’ voor de overheid en komt de (grootste) last uiteindelijk neer bij werkenden en consumenten. In totaal had het bedrijfsleven in 2023 te maken met 54 verschillende belastingen en premies.  

Als je de betaalde en geïnde belastingen optelt, kom je uit op een hoger bedrag dan 298 miljard euro. In de systematiek die wij volgen, valt een aantal belastingen in zowel de categorie ‘betaald’ als 'geïnd'. Om geen belastingen dubbel te tellen, hebben we in de totale bijdrage een correctie gemaakt. Van de in totaal 68 belastingen had het bedrijfsleven er in 2023 met 54 te maken. Die belastingen heeft PwC meegeteld in de berekeningen.

Vorig jaar bedroegen de totale belasting- en premie-inkomsten 404 miljard euro. Een aanzienlijk deel (74 procent) van dit bedrag (in totaal dus 298 miljard euro) wordt bijgedragen door het bedrijfsleven, via geïnde dan wel betaalde belastingen en premies.

De totale belastingbijdrage van het bedrijfsleven was tot nu toe onbekend

Met het publiceren van dit rapport vult PwC een kennishiaat. Tijdens het debat in de Eerste Kamer over het belastingplan 2024 vroeg de senaat al om informatie over de belastingbijdrage van bedrijven per belastingmiddel, maar de minister van Financiën gaf toen al aan dat dit inzicht op korte termijn niet beschikbaar is. Dit rapport verschaft inzicht in de totale belastingbijdrage van het bedrijfsleven en vult daarmee dus dit kennishiaat. 

Debat over ondernemingsklimaat mist feiten en cijfers

Janet Visbeen, voorzitter van de belastingadviespraktijk en lid van de raad van bestuur van PwC Nederland, benadrukt dat het belang van dit rapport ligt in het toevoegen van cijfers en feiten aan het debat over het ondernemingsklimaat. De fiscaliteit is daarvan een belangrijk onderdeel. 'En dit debat is belangrijk. Het ondernemingsklimaat in Nederland staat onder druk nu steeds meer bedrijven overwegen hun uitbreidingsinvesteringen buiten Nederland te doen.'

Hoofdeconoom Barbara Baarsma van PwC legt de nadruk op het belang van een goed gevulde schatkist om te investeren in de verduurzaming van de economie, goed onderwijs, toegankelijke zorg en om de vergrijzingskosten te kunnen opvangen. 'Een aanzienlijk deel van de belastinginkomsten komt van het bedrijfsleven. Het ondernemingsklimaat is daarom geen speeltje van het bedrijfsleven, maar een bezit dat ten goede komt aan de samenleving.'

Inzicht in de complexiteit van het belastingstelsel

Het rapport geeft naast de totale belastingbijdrage ook inzicht in de werking van het belastingstelsel en de complexiteit daarvan. Nederlandse bedrijven hebben te maken met maar liefst 54 verschillende belastingen en premies. Janet Visbeen: 'Dit zegt iets over de ingewikkeldheid van het stelsel en de wirwar van regels die we hebben. Dat maakt de administratieve last voor bedrijven, en dus de kosten voor de bedrijfsvoering hoog.

Barbara Baarsma: 'Het grootste deel van de belastingbijdrage van het bedrijfsleven bestaat uit geïnde belastingen. Het bedrijfsleven treedt hier op als een verkapte uitvoeringsorganisatie van de overheid. Dit brengt kosten voor het bedrijfsleven met zich mee, die alleen maar stijgen naarmate het aantal regels toeneemt en er meer aanpassingen zijn. Deze kosten staan nu denk ik niet altijd even scherp op de radar van de overheid.'

Fiscaliteit moet onderdeel zijn van een langetermijnvisie

Barbara Baarsma en Janet Visbeen hopen dat de feiten, cijfers en inzichten in het PwC- rapport tot betere politieke besluitvorming leiden. Visbeen: 'Besluiten over belastingregels zijn vaak gericht op issues in het hier en nu. De politiek moet veel meer nadenken over hoe fiscaliteit de oplossingen voor maatschappelijke problemen – denk aan klimaatverandering of vergrijzing - kan ondersteunen.'  

Barbara Baarsma: 'In de politiek vormen belastingen vaak de sluitpost van kortetermijnbeslissingen. Fiscaliteit moet echter een onderdeel zijn van de langetermijnvisie voor een duurzaam Nederland.'