Brexit-deal als doekje voor het bloeden

29/12/20

Belangrijkste aandachtspunten uit overeenkomst EU en VK

Een week voor het einde van de transitieperiode bereikten de Europese Unie (EU) en het Verenigd Koninkrijk (VK) eindelijk een akkoord over een handels- en samenwerkingsovereenkomst. Deze overeenkomst voorkomt een terugval op de voorwaarden van de Wereldhandelsorganisatie (WHO) per 1 januari 2021.

‘Maar daarmee is er zeker geen sprake van een zachte landing’, waarschuwt Jan-Willem Thoen, die voor PwC Nederland leidinggeeft aan de Brexit Desk. De belangrijkste aandachtspunten op een rij.

Geen tarieven en quota

‘Laten we beginnen met het goede nieuws’, zegt Thoen. ‘De basis van de overeenkomst is handel zonder tarieven en quota als de goederen van oorsprong uit de EU of het VK zijn. Gezien de omvang van de onderlinge handel tussen de EU en het VK is dit een goed startpunt en beter dan het horrorscenario van terugvallen op de voorwaarden van de WHO. Toch verandert de relatie tussen de EU en het VK vanaf 1 januari drastisch. Er ontstaan wel degelijk handelsbelemmeringen en naar verwachting nemen de verschillen in regelgeving de komende jaren alleen maar verder toe.’

'Bedrijven moeten zich afvragen of de huidige supplychain nog optimaal is door de wijzigingen en additionele kosten'

Jan-Willem ThoenBrexit Desk, PwC

Verenigd Koninkrijk derde land voor EU

Het VK geldt door de brexit vanaf 1 januari 2021 als een derde land voor de EU. Daarmee is het VK geen onderdeel meer van de interne markt en de douane-unie. Er ontstaan non-tarifaire belemmeringen zoals additionele controles bij in- en uitvoer en additionele administratieve handelingen. ‘Het vervoeren van goederen tussen de EU en het VK gaat daardoor langer duren en tot hogere kosten leiden’, meldt Thoen.

‘Bedrijven moeten zich afvragen of de huidige supplychain nog optimaal is door de wijzigingen en additionele kosten. Een beperkte mate van vereenvoudiging biedt de handels- en samenwerkingsovereenkomst gelukkig wel, onder meer door het erkennen van elkaars ‘authorised economic operator’-regimes en het accepteren van bilaterale cumulatieregels voor douanedoeleinden. Dit verzacht het leed in bepaalde sectoren, maar additionele kosten zullen zeker optreden.’

Tegengaan van oneerlijke concurrentie

Een ander aspect is het tegengaan van oneerlijke concurrentie. De EU heeft voortdurend benadrukt dat een gelijk speelveld belangrijk is als het VK zonder tarieven en quota toegang tot de EU-markt wil. ‘Dit is vooral van belang om oneerlijke concurrentie tegen te gaan als de Britten voortaan hun eigen regels kunnen vaststellen’, geeft Thoen aan. ‘Of wellicht tot lagere standaarden komen dan de EU, of niet meebewegen als de EU haar standaarden verhoogt. Het gelijke speelveld is in de overeenkomst gewaarborgd doordat de partijen in geval van oneerlijke concurrentie bij wijze van sanctie handelstarieven kunnen toepassen op bepaalde goederen.’

Een duidelijk gevaar is er volgens Thoen ook. ‘De wet- en regelgeving van de EU en het VK gaan de komende jaren op allerlei terreinen uit elkaar lopen. Door het mechanisme van tarieven opleggen bij het schenden van het gelijke speelveld hangt het risico van handelstarieven continu boven de markt. Bedrijven doen er dus verstandig aan eventuele risico’s op dit vlak in kaart te brengen.’

Gevolgen financiële dienstverlening

Door de zeer beperkte tijd voor de onderhandelingen en de wens van het VK om zoveel mogelijk eigen regelgeving te bepalen heeft de handels- en samenwerkingsovereenkomst een zeer beperkte reikwijdte. Dat maakt het interessant te bekijken wat er juist niet of nauwelijks in dit zogenoemde ‘dunne’ akkoord is geregeld. ‘De nadruk in de overeenkomst ligt op de goederenstroom tussen de EU en het VK en niet zozeer op de zeer omvangrijke handel in diensten tussen beiden’, weet Thoen.

‘De meest in het oog springende sector is de financiële dienstverlening. Door de brexit krijgt The City minder toegang tot de EU-markt dan voorheen. Een besluit over equivalence - waarmee een zekere mate van toegang mogelijk blijft - verwachten we de komende maanden. Hetzelfde geldt voor het besluit over de adequaatheid van de Britse databescherming. Dit zijn allebei unilaterale beslissingen waarover niet wordt onderhandeld, en die daardoor uit de overeenkomst zijn gehouden. Beiden zijn zeer belangrijk voor bedrijven.’

Einde vrije verkeer van mensen

De uittreding van het VK uit de EU betekent per 1 januari 2021 ook het einde van het vrije verkeer van mensen tussen de EU en het VK. In de uittredingsovereenkomst zijn eerder al veel zaken geregeld over bijvoorbeeld de rechten van EU-onderdanen die nu in het VK wonen en vice versa. ‘Vanaf 1 januari geldt een nieuw regime met immigratieregels voor personen die zich als onderdanen van het VK in de EU willen vestigen of er willen werken’, licht Thoen toe. Dat gaat fundamenteel anders zijn dan voor 1 januari. ‘Een ander opmerkelijk punt in de overeenkomst is het op veel gebieden niet langer automatisch herkennen van de buitenlandse kwalificaties voor bepaalde beroepen.’

Tot slot is nu ook duidelijk dat de Britten niet langer deelnemen aan het Europese studentenprogramma Erasmus. Thoen: ‘Het geheel overziend wordt het over de grens heen werken van personeel lastiger door veel additionele verplichtingen. Over de gevolgen van de brexit op de "mensenkant" zullen we u binnenkort uitgebreid informeren.’

Continue dialoog over losse eindjes

Hoewel de opluchting over het bereiken van een akkoord terecht groot is, blijft de handels- en samenwerkingsovereenkomst een zeer uitgebreid stuk waarin ook veel zaken (nog) niet geregeld zijn. ‘Er zijn nog veel losse eindjes’, besluit Thoen, ‘en de komende jaren zal er ongetwijfeld een continue dialoog zijn over gevoelige zaken als de visserij en het gelijke speelveld. Niettemin ligt er nu een overeenkomst die duidelijkheid geeft na viereneenhalf jaar van onzekerheid. Onze brexit-experts helpen u graag de impact van dit akkoord op uw onderneming inzichtelijk te maken en uw koers verder te bepalen.’