PwC-onderzoek: Waarom heeft de VS meer unicorns dan Europa?

Voor unicorns is het Amerikaanse gras groener 

De laatste tijd is er veel aandacht voor het feit dat de Europese concurrentiekracht achterloopt bij die van de VS.  Dit onderzoek duikt in één aspect daarvan: de aanwezigheid van unicorns, vaak relatief jonge, innovatieve bedrijven met een waarde van een miljard dollar of meer, die veel vaker voorkomen in de VS dan in Europa. 'In de VS groeien meer start-ups uit tot unicorns. Bovendien verplaatsen unicorns zich vaker van Europa naar de VS dan andersom. Het is dus duidelijk dat het gras voor unicorns groener is in de VS dan in Europa,' aldus hoofdeconoom Barbara Baarsma van PwC. 

Wereldwijd meer dan 3000 unicorns 

De onderzoekers van PwC telden wereldwijd meer dan drieduizend unicornbedrijven die op een gegeven moment van een start-up naar een waardering van minstens een miljard dollar zijn gegaan. De totale waarde van die unicorns bedraagt per eind 2023 zo’n 27 biljoen dollar. De meeste unicorns zijn in de afgelopen zeven jaar ontstaan, vooral in fintech (23%), bedrijfssoftware (14%), gezondheid (9%), onderwijs (7%) en beveiliging (6%). Uit het onderzoek blijkt dat Nederland het binnen de EU relatief goed doet. Elf procent van de Europese unicorns zit in Nederland, waarvan de meeste in Amsterdam. 

Spill-over effecten van unicorns 

Unicorns zijn belangrijk omdat zij grote spill-over-effecten hebben op de rest van de economie. Unicornbedrijven zijn vaak zeer innovatief en disruptief, en banen de weg voor andere bedrijven en ecosystemen. Ze trekken ook kapitaal, intellectueel eigendom, talent, investeerders en bedrijven aan naar de regio's waar ze actief zijn. Barbara Baarsma: ‘We hebben alle feiten en cijfers over unicorns op een rijtje gezet en van verschillende kanten bekeken en we kunnen alleen maar concluderen dat de VS beter zijn in het creëren van een omgeving waarin unicorns gedijen, zowel als het gaat om de oprichting als hun verdere ontwikkeling. Voor Nederland en Europa is het dus zeer de moeite waard om te kijken naar de oorzaken achter deze unicorn-kloof.’

Oorzaken voor de unicorn-kloof 

Het rapport van PwC zet een aantal oorzaken uiteen. Unicorns richten zich vaak op de consumentenmarkt en die is in de VS veel groter dan in de Europese Unie. Dat geldt ook voor de ‘talent pool’ waaruit snelgroeiende bedrijven gewild talent aantrekken. Regelgeving in de VS is gunstiger voor grote bedrijven. Een grote oorzaak van de unicorn-kloof is de veel grotere Amerikaanse durfkapitaalsector, zowel in absolute termen als in percentage van het bbp. Dit is een vorm van financiering die wordt verstrekt aan startende ondernemingen en kleine bedrijven met een hoog groeipotentieel. Baarsma: ‘Voor jonge ondernemingen die in de fase zitten dat ze willen opschalen, is durfkapitaal of venture capital een aantrekkelijke financieringsoptie vanwege de beperkte toegang tot andere financieringsbronnen, zoals leningen van banken.’

Een Europese Kapitaalunie om durfkapitaal aan te trekken voor unicorns 

Baarsma: 'Vorig jaar publiceerde de oud-president van de Europese Centrale bank Draghi een rapport over de gebrekkige concurentiekracht van Europa. Draghi pleit voor een Europese kapitaalmarktunie (tegenwoordig de investerings- en spaarunie) om gemakkelijker grensoverschrijdend kapitaal te mobiliseren. Ik ben blij dat de Europese Commissie deze aanbeveling heeft opgepakt en hier voorstellen voor gaat doen. Anders halen we de VS niet in, ook niet op het gebied van unicorns'

Ook Cornelis Smaal, leider van PwC’s Private Equity-praktijk in Nederland pleit hiervoor. In een reactie op de onderzoeksbevindingen zegt hij dat het lage aantal unicorns in Nederland en Europa deels te wijten is aan de onvolledig geïntegreerde Europese markt. ‘Momenteel zorgt het risico in Europese landen, elk met een beperkte binnenlandse markt, ervoor dat durfkapitaal gemakkelijker naar landen zoals de VS en India stroomt. De enige manier om snel voldoende schaal te bereiken is door de interne Europese markt te voltooien, regelgeving te harmoniseren en kapitaalmarkten te integreren. Dan wordt het echt interessant voor VC-aanbieders om in Europa te investeren.’