De veranderende rol van de financiële functie

Alexander Rahusen (CFO Exact): technologie zorgt ervoor dat er ‘mensen met een andere mindset’ nodig zijn

Future of Finance

Over de veranderende rol van de CFO en de financiële kolom binnen organisaties wordt tegenwoordig veel gezegd en geschreven. Maar is er in de afgelopen vijftien jaar eigenlijk veel veranderd? Spelen niet nog steeds dezelfde thema’s? Alexander Rahusen, CFO van softwarebedrijf Exact, en Alexander Staal, partner en finance transformation leader bij PwC, vragen het zich af. ‘De zaken waarover we vijftien jaar hebben gesproken, zijn nu wel realiteit.’

Alexander Staal, partner en finance transformation leader bij PwC

Functie van CFO heeft meer inhoud gekregen

Ze kennen elkaar uit het verleden. Beiden toen al in de financiële wereld. Onlangs kwamen ze elkaar weer tegen en zeiden gekscherend dat er in al die tijd weinig is veranderd. Om er vervolgens vanachter aparte beeldschermen serieuzer over door te praten.

‘Destijds hadden we het al over de veranderende rol van de financiële functie’, kijkt Alexander Rahusen terug. ‘De CFO moest meer gaan fungeren als een copiloot. Die vergelijking maakten we toen. Samen met de captain bestuurde hij of zij het vliegtuig en de copiloot hield vooral het weer en de meters in de gaten.’

‘In essentie is dat nog steeds het geval. De functie van CFO heeft wel veel meer inhoud gekregen. De copiloot is steeds actiever gaan vliegen. Dat komt mede doordat technologie ervoor heeft gezorgd dat de meters beter zijn geworden. Daardoor is hij beter in staat vooruit te kijken.’

‘De financiële functie is meer een spin in het web van de hele organisatie aan het worden. De CFO is veel meer betrokken bij de strategie en zorgt er daarbij ook voor dat alle afdelingen op één lijn zitten. Dat iedereen naar dezelfde werkelijkheid kijkt.’

Alexander RahusenExact

Verschuiving van verantwoorden naar sturen

Alexander Staal knikt bevestigend: ‘Binnen finance is “van scorekeeper naar businesspartner” nog steeds de heilige graal. Maar je ziet de afgelopen jaren inderdaad een duidelijk verschuiving van verantwoorden naar sturen. Vroeger legde je als CFO uit wat er was gebeurd, tegenwoordig probeert hij met zijn team vooral vooruit te kijken en bij te dragen aan de juiste beslissingen. Voor mij is finance vooral de spiegel van het primaire proces in een organisatie. De afdeling legt niet alleen de transacties vast, maar probeert uit die data ook zinvolle informatie te destilleren. Zodat ze de business helpt bij het sturen.’

‘Op die manier is de financiële functie meer een spin in het web van de hele organisatie aan het worden’, vervolgt Alexander Rahusen, die sinds een jaar CFO van Exact is en daarvoor diverse (financiële) functies bij ABN AMRO had. ‘De CFO is veel meer betrokken bij de strategie en zorgt er daarbij ook voor dat alle afdelingen op één lijn zitten. Dat iedereen naar dezelfde werkelijkheid kijkt. In het verleden was er in organisaties veel meer sprake van silo’s. En elke afdeling had haar eigen realiteit. De nieuwe rol van de financiële functie houdt ook in dat ze voor meer verbinding zorgt.’

Alexander Rahusen, CFO van softwarebedrijf Exact

'De financieel professional anno nu moet niet alleen verstand hebben van boekhouden, maar ook begrijpen hoe de business in elkaar zit. En welke externe ontwikkelingen van invloed zijn op de bedrijfsmodellen.’

Alexander StaalPwC

Technologie zorgt voor meer tijd

De technologische ontwikkelingen, die elkaar in razendtempo opvolgen, zijn hierbij een belangrijke katalysator geweest, beseffen de Alexanders. ‘De digitalisering heeft in de eerste plaats voor tijd gezorgd’, aldus Rahusen. ‘De verwerking van transacties en het maken van rapportages eisten in het verleden veel uren op, maar een groot deel is nu geautomatiseerd. Daardoor is er dus meer tijd om met behulp van data-analyses vooruit te kijken.’

Om een volwaardige businesspartner voor de rest van de organisatie te zijn, is er volgens Staal echter nog een voorwaarde. En zeker niet de minst belangrijke. ‘Ik bedoel dan de vaardigheden van de financieel professional anno nu. Je moet niet alleen verstand hebben van boekhouden, maar ook begrijpen hoe de business in elkaar zit. En welke externe ontwikkelingen van invloed zijn op de bedrijfsmodellen.’

Andere vaardigheden

Rahusen: ‘Zeker waar. In mijn beleving hebben we straks een heel ander type mens nodig, met een heel andere mindset. Ik zie nu veel specialisten die heel erg goed zijn in financiële verslaglegging binnen datastructuren. Maar zij zijn vaak minder in staat vooruit te kijken en te bedenken wat die gegevens voor de toekomst betekenen. Je hebt juist steeds meer mensen nodig die van dat laatste energie krijgen.’

Staal: ‘Inderdaad, mensen die in scenario’s kunnen denken. Die technologie kunnen inzetten om businessvraagstukken op te lossen. Als je zorgt dat je datastructuren zijn geharmoniseerd en je systemen goed aan elkaar zijn gekoppeld, is het maken van een rapport slechts een druk op de knop. Maar voor het creëren van bruikbare inzichten heb je mensen nodig die algoritmen kunnen maken. Die met predictive analytics kunnen omgaan. Dat vergt veel meer dan de tool kennen.’

'Harde' finance-kennis blijft nodig

‘Die vaardigheden zijn al bijna niet meer financieel te noemen. Je kunt je afvragen of de financiële functie over tien, twintig jaar nog bestaat. De financiële taken zitten dan in de business en de specialisten runnen van daaruit hun scenario’s en analyses', aldus Staal.

Rahusen: ‘Ik weet niet of het zover komt, maar consultingachtige vaardigheden gaan wel de boventoon voeren. Maar dan wel vanuit een finance-lens. Binnen verslaggeving zullen er altijd zaken blijven waarvoor harde finance-kennis nodig is. Denk aan de IFRS-regelgeving, die elk jaar verandert. Maar om terug te gaan naar de metafoor van de copiloot: van financieel specialisten wordt steeds meer gevraagd dat ze uit zichzelf naar andere meters kijken om in de gaten te houden of de organisatie nog wel de goede kant op gaat. Dat lijkt meer op consulting.’