REPowerEU: handen uit de mouwen voor ambitieus plan energietransitie

‘Het komt aan op vertalen, verbinden en versnellen’

Met de grootschalige EU-wetgeving ‘Fit for 55’ wil de Europese Commissie de uitstoot van broeikasgassen sterk terugdringen, om zo de bindende klimaatdoelen in 2030 te behalen. De uitvoering van ‘Fit for 55’ gaat enorm veel expertise en capaciteit vereisen, stellen PwC-experts Allard Knook en Peter van Asperen. Met ‘REPowerEU’ – het meest recente plan van de EC – komt ‘Fit for 55’ in een nog hogere versnelling. ‘Dit wordt niet makkelijk. De handen moeten uit de mouwen, bij overheden, bij bedrijven en bij consultants en juristen zoals wij.’

Energiebesparing en diversificatie

De plannen van REPowerEU zijn gestoeld op enkele pijlers. Energiebesparing is een eerste, belangrijke pijler. Behalve met informatiecampagnes en het promoten van energie-efficiënte apparaten, wil de EC besparing stimuleren met extra maatregelen voor oude en nieuwe gebouwen en met een subsidieverbod op fossiele brandstofinstallaties. Knook noemt het subsidieverbod ‘een logische quick win.’

Een tweede pijler is het diversifiëren van de in te voeren energie. De EC wil daartoe onder meer een EU-energieplatform oprichten voor de gezamenlijke inkoop, waaraan lidstaten op vrijwillige basis meedoen. Op korte termijn richt de EC zich op de inkoop van alternatieve voorraden gas, olie en ook kolen. Knook: ‘Hier wringt het onafhankelijk worden van Rusland met de klimaatdoelen. Maar de EC wil in de komende jaren alternatieven stimuleren. Als ‘REPowerEU’ eenmaal op stoom komt, gaan we eerder dan gedacht overschakelen op duurzame energie.’

Versnelling van transitie naar duurzame energie

De versnelling van de transitie naar duurzame energie is de derde pijler van ‘REPowerEU’. De doelstelling voor het aandeel duurzame energie in 2030 gaat van veertig naar 45 procent. Om dat te bereiken, wil de EC onder meer met het ‘Solar Rooftop Initiative’ nieuwe zonnepanelen installeren die 320 GW zonne-energie opwekken in 2025 – meer dan het dubbele van het huidige niveau – en bijna 600 GW in 2030. Daartoe moet er een juridisch bindende verplichting komen om panelen op daken toe te staan.

Verder wil de EC ‘renewable go-to areas’ aanwijzen: gebieden waarin duurzame energieprojecten zoals wind- en zonneparken van overstijgend belang zijn. Hierdoor zou er onder voorwaarden geen milieueffectenrapportage hoeven te worden gemaakt en kan de vergunningverlening sneller verlopen. Knook: ‘De balans met natuurbehoud en milieurecht maakt dit spannend – het is een goed voorbeeld van een plan dat met elkaar aanvullende expertises vertaalt naar een praktische oplossing.’

Expertise en capaciteit

Terugkomend op het opbouwen van expertise en capaciteit, noemt Van Asperen als voorbeeld de waterstofdoelstellingen: ‘Daarvoor zijn juristen nodig die zich buigen over miljarden aan staatssteun, onderzoekers die de waterstoftechniek verder ontwikkelen, technici die ervoor zorgen dat er buizen de grond ingaan en ambtenaren van allerlei overheden die grondzaken beheren en vergunningen verlenen.’

Of er voldoende capaciteit voor handen is om die expertises te vervullen, is een belangrijk punt van aandacht, zegt Knook tot slot, ‘zeker in de huidige krappe arbeidsmarkt. Er zijn heel veel mensen nodig met de juiste expertise. Vervolgens moeten alle partijen elkaar weten te vinden. Het vertalen van de plannen, het verbinden van de mensen en het versnellen van de uitvoering: dat gaan we de komende jaren met elkaar oppakken om de energietransitie tot stand te brengen.’