Werkkapitaalmanagement blijft een cruciale opgave
De coronapandemie en de recente geopolitieke en economische ontwikkelingen hebben de omvangrijke risico's aangetoond die het gevolg kunnen zijn van volatiele productieketens. De stromen van sommige grondstoffen en eindproducten kwamen tot stilstand. De productie werd tijdelijk verstoord, de magazijnen liepen vol en de verkopen kelderden. Hoewel de focus van veel bedrijven verschuift van het waarborgen van stabiliteit naar herstel en groei binnen het nieuwe normaal, blijft liquiditeitsmanagement een cruciale opgave. Het PwC Working Capital Report van dit jaar analyseert de situatie bij bedrijven in de Benelux-regio alsmede in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland (DACH), en biedt een visie op de actuele trends die het werkkapitaal beïnvloeden.
"De coronapandemie en de actuele geopolitieke situatie hebben het belang van effectief werkkapitaalmanagement voor bedrijven aangetoond. We moeten nu de juiste voorbereidingen voor de toekomst treffen. De situatie blijft immers gespannen, niet het minst vanwege de toenemende inflatie en stijgende rentes."
Overzicht van de studie
Lockdowns hebben een voelbaar effect op het netto werkkapitaal
De lockdowns die tijdens de pandemie werden ingesteld, hebben in de Benelux- en DACH-landen duidelijk hun sporen nagelaten. Bedrijven hadden meer kapitaal nodig om de uitdagingen van de pandemie op de korte termijn te overwinnen en hun werk te doen. In 2020 daalde het netto werkkapitaal (NWC) met 6% ten opzichte van het voorafgaande jaar. De verkopen daalden echter met 9% en de procentuele verhouding tussen netto werkkapitaal en verkopen steeg daarmee tot 12,1%, het hoogste niveau sinds 2016.
Verstoorde productieketens leiden zowel tot tekorten als tot volle magazijnen
Het aantal voorraaddagen (Days Inventory Outstanding - DIO), ofwel de dagen dat voorraden worden aangehouden voordat ze worden gebruikt, nam in 2020 met 3 toe en bereikte daarmee het hoogste punt in vijf jaar. Deze ontwikkeling was vooral acuut in het tweede kwartaal van 2020, toen de pandemie een enorme impact op de productieketens had. De magazijnen raakten vol en de DIO-cijfers schoten omhoog, met een toename van 13 dagen. De duur van het kapitaalbeslag nam in deze periode eveneens abrupt toe tot 60 dagen. In de volgende kwartalen daalden deze waarden weer. In het tweede kwartaal van 2021 keerden de waarden terug naar het niveau van voor de crisis met een DIO van 66 en een duur van het kapitaalbeslag van 50 dagen.
Betaalgedrag verslechtert: toename in DSO- en DPO-cijfers
Het aantal dagen tussen de verzending van een factuur en ontvangst van de betaling (Days Sales Outstanding – DSO) is in 2020 met 2% gestegen. Het aantal dagen tussen de ontvangst van een factuur en uitvoering van de betaling (Days Payables Outstanding – DPO) steeg tot 58 en was daarmee 8 dagen hoger dan in 2019. De uitzonderlijke situatie in het tweede kwartaal van 2020 is ook hier echter duidelijk waarneembaar. De DSO- en DPO-waarden stegen in deze periode met meer dan 10%. In het eerste kwartaal van 2021 keerden de DSO- en DPO-cijfers terug naar waarden vergelijkbaar met die van voor de pandemie.
Afname van werkkapitaal in alle sectoren
Tijdens de pandemie leidden plotselinge fluctuaties in vraag en aanbod tot langere levertijden en -intervallen, ook binnen regionale productieketens. Voorraadreserves en magazijnstrategieën moesten worden aangepast. Hierbij liepen de uitdagingen tussen diverse sectoren en locaties sterk uiteen, evenals de prestaties van werkkapitaal en veerkracht van de productieketens. Zo lag het cijfer voor NWC-dagen in de sector lucht- en ruimtevaart, defensie en beveiliging bijvoorbeeld op 196. De overeenkomstige cijfers voor de techniek- en bouwsector alsmede de detailhandel lagen daarentegen op respectievelijk 12 en 7 dagen.
Data-analyse en 'process mining' brengen meer transparantie
De pandemie en de gevolgen daarvan hebben tot sterke schommelingen
in de vraag geleid, waardoor de meeste CSO's meer zijn gaan focussen op werkkapitaalmanagement. Veel bedrijven waren aanvankelijk simpelweg gericht op liquiditeitsvoordelen, vooral waar het om het verzilveren van orders, betalen van aankopen en realiseren van voorspellingen ging. Meestal was het met deze aanpak echter niet mogelijk om meer dan 40% van het cashpotentieel van een bedrijf te identificeren. Met behulp van data-analyse en process mining kan meer potentieel worden gevonden wanneer kunstmatige intelligentie de ERP-transactiedata analyseert en verbanden ontdekt en hiermee aanbevelingen voor actie formuleert. Met deze aanpak worden ieder orderproces, iedere factuur en iedere levering automatisch geëvalueerd. Om dit te kunnen doen, moeten de processen echter worden aangepast en de gegevens worden verzameld.
ESG-criteria worden belangrijker voor werkkapitaalmanagement
In een steeds sterker verbonden wereld zijn bedrijven verantwoordelijk voor meer dan duurzame handelwijzen op hun eigen erf alleen. De werkwijzen langs de hele productieketen trekken steeds meer de aandacht in het licht van milieu, maatschappij en goed bestuur (Environmental, Social and Governance - ESG). Ook het werkkapitaalmanagement moet daarom rekening houden met duurzaamheidsaspecten. Dit omvat onder andere het controleren van leveranciers en het verkrijgen van inzicht in hun staat van dienst op het gebied van duurzaam, alsmede initiatieven voor het bevorderen van duurzame productieketens op basis van specifieke doelen, zoals een lagere uitstoot van broeikasgassen.
Actuele trends die het werkkapitaalmanagement beïnvloeden
- Covid-19
- Veerkracht van de productieketen
- Digitalisering
- Regels en naleving
Covid-19
Ook al ligt de grootste schok nu achter ons, de gevolgen van de pandemie zullen ook op de lange termijn voelbaar blijven. Veel bedrijven hebben hun leveranciersbestand aangepast en vertrouwen voor hun inkoop nu op strategieën met meerdere bronnen. Naast de toenemende regionalisering en het dichterbij halen van productieketens is er ook een convergentie van verdienmodellen en toenemende samenwerking in de hele waardeketen te zien. Bovendien zijn de prioriteiten in de distributieketen veranderd en hebben nieuwe verkoopstrategieën meer grip gekregen.
Veerkracht van de productieketen
Tegen de achtergrond van de globalisering wordt de veerkracht van de productieketen in tijden van crisis nog belangrijker. Bedrijven moeten waarborgen dat zowel zijzelf als de organisaties langs hun productieketen voldoende kapitaal hebben om crises te doorstaan en toegerust zijn voor de toekomst. Om dit doel te bereiken, moeten bedrijven zorgvuldig de afweging maken tussen veerkracht en concessies aan kosten, snelheid en liquiditeit.
Digitalisering
Digitale technieken zijn cruciaal om algehele transparantie met betrekking tot liquiditeit te garanderen. Ongeacht de verschillende situaties in diverse sectoren zijn bedrijven dankzij data-analyse in staat om zwakke plekken in hun productieketen direct te identificeren. Hierdoor konden ze vlot reageren en de acties met hun belangrijkste leveranciers coördineren. Digitale tools zoals geavanceerde data-analyse en process mining helpen bij het overwinnen van de complexiteit en de gefragmenteerde aard van alomvattende operationele processen.
Regels en naleving
Tegen de achtergrond van de recente geopolitieke en economische ontwikkelingen is de internationale handel voor bedrijven in de DACH- en Benelux-landen complexer geworden. Verschillende EU-richtlijnen en nationale regelingen zijn direct van invloed op het werkkapitaalmanagement. Dit zijn onder andere de richtlijnen voor uiterste betalingstermijnen voor leveranciers (zoals de maximale betalingstermijn voor grote bedrijven aan het MKB in de recente Nederlandse wetswijziging), de Duitse wet op de zorgvuldigheid van bedrijven in de productieketen (Lieferkettensorgfaltspflichtengesetz – LkSG) en de EU-richtlijn inzake oneerlijke handelspraktijken. Ook nalevingsverplichtingen op milieu-, maatschappij- en bestuursgebied zijn van invloed.
“Technieken zoals data-analyse en process mining creëren een compleet nieuw transparantieniveau, waardoor er meer geld kan worden vrijgemaakt.”
Methodiek
De studie geeft een overzicht van de 2.386 belangrijkste Duitse, Oostenrijkse, Zwitserse, Nederlandse, Belgische en Luxemburgse bedrijven volgens de analyse van PwC, naar sector gecategoriseerd. Alle berekeningen zijn gebaseerd op openbaar toegankelijke gegevens. De indeling in subsectoren is gebaseerd op de primaire bedrijvenclassificaties van Capital IQ (data beschikbaar voor 100% van de steekproef). Royal Dutch Shell en Anheuser-Busch InBev zijn vanwege hun grootte uitgesloten van de steekproef en analyse.
Contact
Volg ons
