AM - Het Bajes Kwartier

Interview met Eva Hekkenberg, projectdirecteur Bajes Kwartier, en Maarten Markus, projectmanager duurzaamheid bij AM.

Deze case komt uit het ‘Top bouwondernemingen in Nederland – Een performance-meting’ rapport van PwC.

Ontwikkelaar AM, in een consortium met AT Capital en Cairn, verandert het terrein van de Bijlmerbajes in Amsterdam de komende jaren tot het Bajes Kwartier, een groene en energie neutrale nieuwe stadswijk met 1.350 woningen en voorzieningen voor horeca, gezondheidszorg en bedrijvigheid. Circulariteit is een van de kernwaarden van het plan. Vijf van de zes gevangenistorens worden ontmanteld; geveldelen worden gebruikt voor studentenwoningen, tralies worden balkonhekjes.

Maarten Markus: "Wat we met dit project al heel vroeg voor ogen hadden is om circulair ontwikkelen en bouwen in de woningmarkt een flinke stap verder te brengen. Zelf noemen we dat gedurfde duurzaamheid. De durf zit met name in het upcyclen van bestaande gebouwelementen. Dat is pionieren, er is nog veel te weinig kennis over hoe je gebouwonderdelen uit de jaren 70 kunt inbrengen in nieuwbouw. We zijn nu bijvoorbeeld proefboringen aan het doen om de kwaliteit van het beton te bepalen en te bekijken of die voldoet aan de huidige eisen voor brandwerendheid van geveldelen bij hoogbouw. Maar we hebben ook onderzocht wat potentiële kopers van nieuwbouwwoningen ervan vinden dat hun huis straks voor een deel is gebouwd met oude materialen, en waar ze wel en niet bereid voor zijn te betalen bij een circulair gebouwde woning."

Eva Hekkenberg: "Als AM hebben we ons de vraag gesteld wat onze rol is in de circulaire transitie. Onze rol als opdrachtgever richting architecten en aannemers kunnen we alleen vervullen als we weten wat onze klanten, beleggers, corporaties en particulieren, willen. We zijn vooral aan het onderzoeken en aan het leren, en dat geldt voor alle partijen die met circulaire plannen bezig zijn. Met beleggers bijvoorbeeld gaan we in gesprek over het idee dat ze geen eigenaar meer zijn van een gebouw, maar eigenaar van een cashflow van huurinkomsten. Bepaalde gebouwonderdelen blijven dan in eigendom bij leveranciers, bijvoorbeeld met gevels als een service. Circulair ontwikkelen vergt gewoon echt een compleet andere manier van denken van alle partijen in het proces. Het begin is er, maar we hebben nog een weg te gaan.

Maarten Markus: "We hebben in de tenderfase al heel veel partijen betrokken: architecten, bouwers, ontwikkelaars en duurzaamheidsspecialisten, maar ook een hovenier met expertise in waterberging en biodiversiteit, slopers, mensen die energiesystemen aanleggen, beleggers. Dat betekent dat je heel veel partijen hebt met een eigen achtergrond, ideeën en visie en dat er natuurlijk weleens frictie is. Maar je ziet ook een drive ontstaan. Als je de experts die straks ook de realisatie gaan doen vraagt wat er allemaal kan, dan gaan ze dat zien als een kans: als we ergens innovatieve stappen willen zetten dan moet het hier. Verschillende partijen gaan sparren met elkaar, zoeken grenzen op en proberen die te verleggen. Daar zit ook durf in. Bij een project als dit moet je zorgen dat iedereen elkaar versterkt, dan kom je veel verder."

Eva Hekkenberg: "We zetten met Bajes Kwartier een nieuwe standaard. Als iemand dit mogelijk kan maken, dan is het wel wat ik altijd omschrijf als de nieuwe generatie ontwikkelaars. Ik merk dat iedereen die hier werkt echt bezig is met verbinding en nieuwe relaties aangaan."

Maarten Markus: "We hebben een hele reeks circulaire challenges benoemd en die zijn we een voor een aan het oplossen. Niet alleen, maar juist met allerlei partijen. We hebben studenten van de Hogeschool van Amsterdam bijvoorbeeld laten onderzoeken hoe het linoleum uit de gevangenis teruggebracht kan worden in een kringloop. Net zo met de Wageningen Universiteit waarmee we een challenge hebben gedaan voor stadslandbouw in de toren die blijft staan. Dus zo hebben we ineens kennispartners aan boord die ook weer met hele nieuwe ideeën komen waar wij nog niet aan hadden gedacht. We zijn een haalbaarheidsstudie aan het doen met een dichtbijgelegen datacenter over de levering van de warmte die zij generen, met ProRail praten we over het opwekken van energie via de geluidsschermen langs het spoor."