Het belastingstelsel in Nederland staat op een keerpunt. De noodzaak voor hervorming is duidelijk, maar de weg naar een eenvoudiger, begrijpelijker en toekomstbestendig systeem is complex. In deze eerste blog van een serie over de modernisering van het belastingstelsel geven PwC-experts Keetie Jakma en Edwin Visser vier stappen die nodig zijn om de hervorming te realiseren.
Het is duidelijk dat ons huidige belastingstelsel verouderd en te complex is. Talloze rapporten en onderzoeken van commissies, ambtelijke werkgroepen en wetenschappers hebben dit de afgelopen jaren onderstreept. Het nieuwe kabinet heeft nu de ambitie uitgesproken om samen met het parlement te werken aan een hervorming en vereenvoudiging van het belastingstelsel.
In zijn Fiscale strategische agenda 2024-2028 geeft staatssecretaris Idsinga in elk geval aan dat het kabinet de impasse wil doorbreken. Maar in plaats van aan de slag te gaan met alle input die er al ligt, lijkt het kabinet te kiezen voor beperkte aanpassingen en niet voor een fundamentele modernisering van het stelsel. Het plan is om vanaf het voorjaar 2025 ‘een open gesprek aan te gaan met het parlement aan de hand van een brief met ook enkele varianten en keuzeopties’.
Zonder budget is hervorming belastingstelsel niet realistisch
Bovendien laat de budgettaire tabel bij het hoofdlijnenakkoord de realiteit zien: er is geen geld vrijgemaakt voor een hervorming van het belastingstelsel. Er is bijvoorbeeld geen budget om groepen die negatieve gevolgen van een belastinghervorming ondervinden, te compenseren. Niet in 2025, maar ook niet in latere jaren. Zonder een stevig budget is de hervormingsambitie van het kabinet niet realistisch.
Ondertussen is de maatschappelijke urgentie om het belastingstelsel eenvoudiger, begrijpelijker en toekomstbestendig te maken, groot. Werken moet lonen, de marginale druk moet omlaag en bredere thema's zoals een duurzame en houdbare belastingmix moeten onderdeel uitmaken van de hervorming. De uitdagingen op het gebied van de energietransitie, de woningmarkt en de vergrijzing laten zien dat er geen tijd meer is voor nog meer onderzoek en opties.
De vier stappen naar hervorming van het belastingstelsel
Voor een succesvolle hervorming van het belastingstelsel zijn volgens ons drie dingen nodig: kennis, budget en visie. De benodigde kennis is te vinden in de vele rapporten en onderzoeken die al zijn uitgevoerd. Door afschaffing van fiscale regelingen kan een deel van het geld worden vrijgemaakt. Wat nog ontbreekt, is een duidelijke visie.
We realiseren ons dat een volledige hervorming, gezien de huidige politieke fragmentering en de beperkte IT-capaciteit bij de Belastingdienst, niet ineens kan worden uitgevoerd. Een visie met een bijbehorend meerjarig stappenplan is daarom belangrijk als leidraad om de benodigde maatregelen in de tijd te plannen.
In volgende blogs gaan we dieper in op een aantal specifieke veranderingen die wij voor ogen hebben bij een modernisering van het belastingstelsel in Nederland. Daarin geven we concrete oplossingen en zoomen we in op verschillende onderdelen van ons belastingstelsel. Ook kijken we naar de rol van de Belastingdienst en maken we een vergelijking met andere landen. Hieronder schetsen we alvast de contouren van een belastingherziening in vier fasen. Daarbij merken we op dat dit plan ook in meer of minder stappen kan worden opgedeeld. De eerste drie stappen kunnen ook in een andere volgorde worden gezet.
Een fundamentele modernisering van het belastingstelsel
De hervorming van het belastingstelsel is een complexe, maar noodzakelijke taak. Door een duidelijke visie te ontwikkelen en concreet stappen te nemen, kan Nederland een eenvoudiger, begrijpelijker en toekomstbestendig belastingstelsel realiseren. Het is nu tijd om te werken aan deze fundamentele modernisering van het stelsel.
Lees meer over onze concrete ideeën voor een hervorming van het belastingstelsel
Over de auteurs
