Een nieuwe kijk op risico's

De kloof tussen arm en rijk is de afgelopen decennia wereldwijd toegenomen. Dankzij opkomende technologieën zijn er nieuwe sectoren ontstaan, terwijl andere sectoren onderhevig zijn aan automatisering. Hierdoor nemen die welvaartsverschillen nog verder toe, want automatisering heeft in de regel de grootste gevolgen voor het laagst opgeleide deel van de beroepsbevolking. Ook roepen opkomende technologieën vertrouwensvraagstukken op.

Vergrijzing en verdere polarisering

Daarnaast hebben welvarende landen te kampen met vergrijzing, waardoor zorg- en pensioenuitgaven onder druk komen te staan. Verder raakt het mondiale geopolitieke landschap steeds meer gepolariseerd. En omdat bedrijven steeds internationaler te werk gaan, zijn toeleveringsketens versplinterd geraakt in verschillende landen. 

Aan de ene kant heeft deze ontwikkeling geleid tot een race naar de bodem als het gaat om vennootschapsbelasting. Aan de andere kant neigen overheden na tientallen jaren van mondiale vrijhandel nu steeds meer naar protectionisme. Bovendien is onder de bevolking het vertrouwen in instituties fors afgenomen. En ten slotte hebben klimaat en milieu ernstig te lijden onder jarenlange industrialisatie en economische groei.

Veranderingen brengen nieuwe risico's met zich mee

Al deze veranderingen brengen nieuwe risico's met zich mee. Op dit moment staan de gezondheidszorg en de economie onder druk vanwege de Covid-19-pandemie, maar toch moeten we ons nu al schrap zetten voor nieuwe uitdagingen. Want hoewel iedereen zich weliswaar inzet voor een betere toekomst, is die toekomst onzeker en onvoorspelbaar. Eén ding is zeker: organisaties moeten nu beginnen met het treffen van voorbereidingen.

De transformatie van risicomanagement

Een belangrijk onderdeel van deze voorbereiding is de transformatie van risicomanagement. Bij risicomanagement ligt de aandacht van oudsher op het voldoen aan de eisen van de toezichthouder. Maar volstaat die aanpak wel als het gaat om het omgaan met de uitdagingen in deze onzekere, ingewikkelde tijd?

Risicomanagement opnieuw onder de loep

Nu veranderingen elkaar in een hoger tempo opvolgen, wordt het lastiger om risico's te beheersen. Als organisaties relevant willen blijven, moeten ze de grondbeginselen van hun risicomanagement opnieuw onder de loep nemen. 

Daarbij gaat het om de vraag hoe binnen de organisatie risicomanagement wordt bestuurd, wie er baat heeft bij risicobeheersing, hoe er meer aandacht komt voor opkomende risico's, hoe risicomanagement de besluitvorming beïnvloedt en de strategie-uitvoering faciliteert, en met welke technologieën en data-analyse adequate risicobeheersing mogelijk wordt gemaakt. 

Concrete stappen hierin zijn de vernieuwing van de risicotaxonomie, de transformatie van het personeelsbestand, de afstemming tussen risicobeheersing en strategie, de herstructurering van het risicomanagement, de uitbesteding van bepaalde werkzaamheden, het omvormen van het raamwerk voor interne controle en het gebruikmaken van gegevens en geavanceerde analyses.

Volwassen niet hetzelfde als toekomstbestendig

Het huidige volwassenheidsniveau van risicomanagement verschilt per sector. Binnen de financiële dienstverlening is risicomanagementfunctie doorgaans het meest volwassen. Hierna volgen andere sterk gereguleerde sectoren, zoals de farmaceutische industrie, de luchtvaart en de energiesector. Maar volwassen is niet hetzelfde als toekomstbestendig. Je kunt nu weliswaar over een volwassen risicomanagementfunctie beschikken, maar dat wil nog niet zeggen dat het risicomanagement volstaat voor de relevantste risico's in de wereld van morgen, of dat er kostenefficiënt te werk wordt gegaan.

Nieuwe kijk op risicomanagement

Als we íets van de huidige crisis hebben geleerd, is het dat het voor organisaties in minder sterk gereguleerde sectoren steeds belangrijker wordt om een robuuste risicomanagementfunctie op te zetten. De uitdagingen als gevolg van nieuwe technologieën, klimaatverandering en geopolitieke grilligheid hebben hun weerslag op de samenleving als geheel. Alle organisaties, ongeacht sector of huidig volwassenheidsniveau, profiteren dus van een nieuwe kijk op risicomanagement.

In komende blogs ga ik nader in op de transformatie van risicomanagement. Dat doe ik niet altijd met een even gemakkelijke boodschap. Hiermee hoop ik dat we gaan nadenken over en werken aan de risicomanagementfunctie van de toekomst.