Familiebedrijven, maak jullie kernwaarden expliciet

08/11/18

Nederlandse familiebedrijven groeien en zijn optimistisch over de toekomst. Dat blijkt uit de vandaag gelanceerde Global Family Business Survey 2018. Toch kunnen veel van deze bedrijven hun concurrentievoordeel verder vergroten als zij hun intrinsieke waarden expliciet maken.

Door Renate de Lange – bestuurslid PwC Nederland, verantwoordelijk voor onder meer dienstverlening aan familiebedrijven

Eind september was ik als juryvoorzitter aanwezig bij de finale van het Social Impact Lab. Dit is de door PwC georganiseerde wedstrijd waarmee we start-ups en scale-ups met een maatschappelijke missie verder helpen. Eén van de meest overtuigende pitches was van Laura Heerema, die met haar winnende social enterprise GiantLeaps een tool ontwikkelde waarmee (bedrijfs)restaurants de klimaatimpact van hun voedsel kunnen berekenen. Laura’s sociale onderneming is een mooie illustratie van de manier waarop de jongste generatie van ondernemersfamilies wil bijdragen aan de aanpak van maatschappelijke problemen – in dit geval door een lid van de familie Heerema, specialist in offshore-faciliteiten voor de olie- en gasindustrie.

'Zeker als een onderneming groeit en internationaal expandeert, is het belangrijk om de waarden op papier te hebben en ze expliciet uit te dragen.'

Langetermijnperspectief

Verantwoordelijkheid nemen voor maatschappelijke onderwerpen heeft een lange traditie bij familiebedrijven. Als buitenstaander is het lang niet altijd zichtbaar, maar in de directe omgeving weet men: het bedrijf draagt bij aan de voetbalclub, aan maatschappelijke projecten, aan de geloofsgemeenschap of natuurbeheer.

Met de kernwaarden en missie zit het bij familieondernemingen meestal wel goed. Maar liefst tachtig procent van de Nederlandse familiebedrijven die meededen aan onze Family Business Survey 2018 zegt erover te beschikken. Toch heeft slechts 43 procent ze opgeschreven. Hier is wat mij betreft nog veel te winnen. Zeker als een onderneming groeit en internationaal expandeert, is het belangrijk om de waarden op papier te hebben en ze expliciet uit te dragen. Daarmee voorkomt men situaties zoals ik die weleens bij een klant zag. Het bedrijf zei over sterke waarden te beschikken, maar managers die van buiten kwamen namen beslissingen die daarmee niet strookten.

Zo doen wij ons werk

Vanzelfsprekend en onuitgesproken, zo zou je de kernwaarden bij familieondernemingen kunnen typeren. Familiewaarden, met de paplepel ingegoten, ontwikkelen zich tot een gewenste manier van handelen die op den duur door velen in de onderneming wordt aangevoeld. Ik merk vaak bij mijn klanten dat zeker op de Nederlandse locaties iedereen in het familiebedrijf weet: hier staan wij voor en zo doen wij ons werk. Die vanzelfsprekendheid is iets waar corporates jaloers op kunnen zijn.

Purposegeleid en waardengedreven

Het is namelijk een langdurig proces om purposegeleid en waardengedreven te worden, een begerenswaardige eigenschap van de meest succesvolle bedrijven ter wereld. Om dit proces houvast te geven, worden die purpose en waarden expliciet opgeschreven. Vervolgens is het eenvoudiger om eraan te refereren, beslissingen eraan te toetsten en iedereen in de organisatie ernaar te laten handelen. Waarom leidt dat tot succes? Omdat klanten hun geld graag besteden bij bedrijven die laten zien waar ze voor staan, omdat de jongste generatie op de arbeidsmarkt graag voor zulke bedrijven werkt en omdat binnenshuis iedereen weet wat de bedoeling is.

Concurrentievoordeel

Van onuitgesproken naar opgeschreven: dat is een stap die zinvol is, hoe vanzelfsprekend de waarden ook lijken zijn. Het is namelijk niet uitgesloten dat de waarden in het hoofd van de bestuursvoorzitter en de directe familieleden niet geheel stroken met wat men op de werkvloer in pakweg Zuid-Amerika denkt. Familiebedrijven die dit aspect stroomlijnen, zullen een concurrentievoordeel genieten dat zij impliciet al bezitten.