Kan innovatie echt meer brengen dan kleine verbeteringen en efficiëntieslagen? Absoluut – mits we durven dromen en voorbij de korte termijn kijken. Deze balans tussen innovatie met direct resultaat en toekomstgerichte innovatie vraagt volgens Marlene de Koning – specialist op het gebied van HR-technologie, data en GenAI – om visionair leiderschap, lef om risico’s te nemen en een organisatiecultuur die creativiteit en experimenteren aanmoedigt.
Laat mens en technologie samenwerken
AI verandert ons werk en technologische vernieuwing creëert veel nieuwe mogelijkheden. Intussen zal de afname van de beroepsbevolking door vergrijzing impact hebben op de productiviteit en het marktaandeel van bedrijven. Daarmee doen zich dringende nieuwe vragen voor: Hoe laten we mens en technologie in onze organisatie zo goed mogelijk samenwerken? En hoe kunnen we met dezelfde mensen méér bereiken? Met innovaties die op korte termijn vooral processen versnellen gaan we dat verlies niet opvangen. Het is noodzakelijk om strategisch en toekomstgericht na te denken over welke processen echt nodig zijn, zodat je organisatie voorbereid is op de impact van deze demografische verschuivingen.
Kijk bijvoorbeeld naar recruitment. In veel organisaties bestaat dat proces uit talloze stappen. Maar potentiële werknemers verwachten steeds meer een gepersonaliseerde ervaring in plaats van een uniforme aanpak. Zeer waarschijnlijk kan technologie een deel van de werkzaamheden overnemen, waardoor je met diezelfde mensen – in minder of andere processtappen – juist extra persoonlijk (klant)contact kunt toevoegen.
Focus op de lange termijn
Binnen elke organisatie zijn er processen die suboptimaal verlopen. Mede dankzij technologie als AI ontdekken we nieuwe mogelijkheden om daarin verbeteringen aan te brengen. Snel en relatief gemakkelijk. En dus haasten we ons om met nieuwe tools als ChatGPT of CoPilot te scoren op productiviteitsverhoging, kostenreductie of procesoptimalisatie. Het zijn – zinvolle – kortetermijninnovaties gericht op een direct resultaat.
Maar focust een organisatie met haar innovatie alleen op snel resultaat, dan gaat dat vaak ten koste van de langetermijninnovatie. Kortetermijninnovatie is in feite vooral een efficiëntieslag. Terwijl blijvende transformatie van een sector of bedrijf juist plaatsvindt door toekomstgerichte innovatie. Daarbij leg je de focus niet alleen op aanpassingen van bestaande processen of verbeteringen in de marge, maar ook op de vraag of een specifiek proces überhaupt nog wel nodig is. Het onder de loep nemen van je organisatie geeft je de kans om processen of zelfs je hele bedrijfsmodel te herijken of opnieuw uit te vinden. Want wil je als organisatie relevant zijn in de toekomst en niet wachten tot er een disruptieve innovatie van jouw sector voorbijkomt, dan is het van belang om nu aandacht te besteden aan de langere termijn.
Ontwikkel visionair leiderschap
Voor langetermijninnovatie is visie en durf nodig. Want grote veranderingen zijn niet zonder risico: het vraagt altijd om keuzes maken zonder dat de uitkomst vooraf bekend is. Toch is dat precies wat innoverende bedrijven doen. Ze kiezen ervoor om nu te investeren – zonder dat ze weten wat het ze precies zal brengen – en daarmee mogelijk het wiel voor hun markt uit te vinden. Netflix is wat mij betreft een ultiem voorbeeld. Hoewel het bedrijf in eerste instantie haar inkomsten genereerde met het verhuren van dvd’s, investeerden ze toch in de transformatie tot streamingdienst. De toenmalig CEO, Reed Hastings, zag een toekomst voor zich waarin streaming mogelijk de dvd zou vervangen. Hij toonde visionair leiderschap en durfde zijn visie na te jagen, onmisbare kwaliteiten in toekomstgerichte innovatie. Zet als het ware een stap achteruit en bekijk je organisatie van een afstand. Hoe ziet de sector of industrie waarin je actief bent er in de toekomst uit, volgend jaar of over vijf jaar? Waar ligt de echte potentie in je organisatie, juist in relatie tot het toekomstplaatje dat je voor je ziet? Wil je dat je bedrijf in de toekomst net zo draait als nu? Kies bewust welke kant jouw bedrijf op gaat.
Werk aan je organisatiecultuur
Innovatie floreert niet alleen onder visionair leiderschap, maar vereist ook een cultuur waarin verandering en experimenteren worden aangemoedigd. Een cultuur die de nodige psychologische veiligheid en ruimte biedt om nieuwe dingen uit te proberen en risico’s te nemen. Als organisaties het stellen van vragen, creativiteit en leervermogen waarderen, inspireren ze hun medewerkers om ideeën en inzichten te delen. Zie falen als leren voor de volgende innovatie – zoals ik leerde toen ik bij LinkedIn werkzaam was. Of omarm als bedrijf een ‘growth mindset’, een grondhouding die uitgaat van de mogelijkheid om te groeien. Op dat punt heb ik Microsoft als voorbeeld ervaren: een organisatie waar de cultuur van continu leren en innoveren een significante vooruitgang in Cloud en AI oplevert.
Merk je onrust of angst over AI in je organisatie? Overweeg dan juist een training voor medewerkers om te kijken hoe technologie niet alleen je organisatie helpt, maar ook een medewerker individueel kan helpen. En zorg dat je niet alleen de enthousiastelingen uitnodigt, maar juist ook de collega’s met vragen of weerstanden. HR kan een grote rol spelen in deze cultuur- en mindsetverandering die in veel organisaties nodig is.
Twee adviezen
- Laat de korte- en langetermijninnovatie hand in hand gaan en onthoud de Wet van Amara
Amara’s wet zegt dat we geneigd zijn om de kortetermijneffecten van technologie te overschatten, waardoor we direct gouden bergen verwachten, terwijl we de lange termijnimpact juist onderschatten. Probeer een balans aan te brengen en je niet te verliezen in snelle winst. Kijk waar je je organisatie nu zinvol efficiënter kunt maken, terwijl je je met een visionaire blik ook richt op diepgaande verandering voor de toekomst. - Baseer keuzes op de juiste data
AI draait om voorspelmodellen, en die zijn zo goed of zo slecht als de data waarop ze gebaseerd zijn. Zorg dat je data op orde is: compleet, kloppend en representatief. Wil je een AI-productiviteitsmeting of adoptie-experiment uitvoeren? Begin dan met kleinschalige, schaalbare experimenten, voordat je AI-oplossingen bedrijfsbreed inzet. Te veel bedrijven gaan de mist in door ‘data-gedreven beslissingen’ te nemen op grond van data die veel te mager zijn.
In opdracht van het World Economic Forum (WEF) onderzocht PwC, onder leiding van Marlene de Koning, hoe GenAI kan bijdragen aan de verdieping, vernieuwing en verbreding van werk. Download het rapport
Over de auteur
