Bouwen aan de digitale toekomst

Rob van Wingerden, bestuursvoorzitter van BAM: ‘Niet de technologie, maar de mens zelf stelt ons voor de grootste uitdaging’

De bouwsector wordt meer geassocieerd met het vakmanschap van de medewerkers op de bouwplaats dan met augmented reality en data analytics. Toch heeft de digitale transformatie grote impact op hoe we bouwen en wat we bouwen, zegt Rob van Wingerden, CEO van Koninklijke BAM Groep. ‘Niet de nieuwe technologie stelt ons voor de grootste uitdaging, maar de mens zelf.’

Onderhoud uitvoeren en storingen verhelpen nog voordat ze optreden; binnenkort is het de realiteit in de Johan Cruijff ArenA. BAM werkt daar samen met strategische innovatiepartners aan een nieuw gebouwmanagementsysteem, dat met behulp van sensoren data verzamelt. Daarmee kan worden voorspeld waar in het stadioncomplex storingen kunnen optreden. Preventief onderhoud bespaart kosten en zorgt voor een lager energieverbruik.

Impact van de digitale transformatie

Het project is een treffend voorbeeld van de impact van de digitale transformatie op de bouwwereld, aldus Rob van Wingerden. ‘Nieuwe digitale technologie heeft grote gevolgen voor hoe we bouwen en wat we bouwen. Dat laatste hangt vooral samen met het feit dat gebouwen en infrastructuur steeds intelligenter worden doordat daarin steeds meer digitale technologie wordt toegepast.’

Bouwportefeuille voor de toekomst

Het creëren van een bouwportefeuille voor de toekomst is een van de pijlers onder de strategie van BAM (zie kader). Digitalisering speelt daarin een cruciale rol. ‘BAM heeft de ambitie voorop te lopen bij het toepassen van de modernste ontwerp- en visualiseringsinstrumenten in het bouwproces, zodat we effectief kunnen inspelen op de veranderende wensen van klanten.’

Waarom is het voor BAM belangrijk een digital leader te zijn?

‘Met de digitale transformatie zetten we de eerste schreden in het tijdperk van “foutloos bouwen”. Daar zijn we weliswaar nog lang niet, maar nieuwe technologie maakt dat in potentie wel mogelijk. Slimmer bouwen heeft enorme voordelen op het gebied van kwaliteit, kosten en klanttevredenheid. Bovendien leidt de toepassing van digitale technologie tot minder afval, beperking van de overlast voor de omgeving en een lager energieverbruik. Dan is het logisch dat BAM daarin voorop wil lopen.’

Hoe integreert BAM digitale technologie in het bouwproces?

‘We bewandelen twee paden. Enerzijds het stap voor stap integreren van al binnen BAM toegepaste digitale technologie in ons hele bedrijf en in alles wat we maken. En anderzijds nemen we digitale technologie als uitgangspunt om na te denken over het bouwen in de toekomst. Dat is dus veel meer een experimentele aanpak.’

Wat vraagt dat van uw organisatie?

‘Het realiseren van onze digitale ambities vergt dat we investeren in nieuwe technologie. Een goed voorbeeld daarvan is BAM Start-up in Amsterdam. Dat is een creatieve broedplaats waar medewerkers van BAM samen met externe partners ideeën uitwerken over hoe de bouw er in de toekomst uit zou kunnen zien. Maar het vereist ook het creëren van een aantrekkelijke omgeving voor het uitwisselen van expertise die al breed bij BAM aanwezig is. Dan gaat het om het toepassen van innovatieve kennis die direct invloed heeft op onze dagelijkse praktijk.’

Wat betekent digitalisering concreet voor het bouwproces?

‘Het moderne bouwproces gaat uit van het principe make it before you make it. De kern daarvan is dat eerst een digitale simulatie wordt gemaakt van de gehele levenscyclus van een gebouw of een infraproject. Het grote voordeel is dat we dan knelpunten signaleren nog voordat er een paal de grond in gaat. Niet alleen in de ontwerp- en constructiefase, maar ook tijdens de gebruiksfase. Na oplevering kunnen we het project verder optimaliseren op basis van data die met digitale technologie worden verzameld.’

Welke uitdagingen ondervindt BAM daarbij?

‘Niet de techniek stelt ons voor de grootste uitdaging, maar de mens zelf. Het integreren van digitale technologie in onze hele business vraagt om een manier van denken die haaks staat op de manier waarop in de bouw traditioneel wordt gedacht. Namelijk dat elk project uniek is en dus elke keer het wiel moet worden uitgevonden. Het verspreiden en uitwisselen van kennis vereisen het inzicht dat elk bouwproject weliswaar uniek is, maar dat de processen veelal gelijk zijn.’

Hoe gaat BAM deze uitdagingen te lijf?

‘We besteden veel aandacht aan het versterken van onze bedrijfscultuur, waarin waarden als schaalbaar leren en een open samenwerking een belangrijke rol spelen. Als je zulke waarden wilt versterken, moet je de processen standaardiseren en de structuur versimpelen, zodat medewerkers elkaar makkelijker kunnen vinden. In een bedrijf met meer dan twintigduizend werknemers is dat niet zomaar gedaan. Het versterken van de kernwaarden begint vaak bij een kleine groep en verspreidt zich dan als een olievlek.’

Heeft digitalisering ook gevolgen voor de wijze waarop BAM zich positioneert?

‘Van oudsher wordt de bouw niet direct geassocieerd met innovatie, maar door de grootschalige toepassing van nieuwe technologie is dat snel aan het veranderen. Dat maakt de sector, en BAM in het bijzonder, tot een aantrekkelijke werkgever voor mensen die eerder misschien voor een andere carrière zouden hebben gekozen. Tegelijkertijd hebben wij als werkgever een verantwoordelijkheid om de digitale transitie goed te managen voor de medewerkers voor wie digitalisering verandering en mogelijke onzekerheid met zich meebrengt.’

Leider in de digitale bouw

De strategie van BAM bouwt verder op het fundament van het inmiddels afgeronde Back in shape-programma. Dat programma had, na een reeks overnames rond de eeuwwisseling en de impact van de economische crisis, tot doel om het bedrijf een gezonde basis voor de toekomst te geven.

Het programma Building the present, creating the future omvat drie pijlers: focus op de projectenportefeuille, vormgeven van de activiteitenportefeuille en het creëren van de toekomstige portefeuille. ‘Dus dingen beter doen, betere dingen doen en nieuwe dingen doen’, aldus Van Wingerden. ‘Tot die laatste pijler behoort de ambitie om BAM te positioneren als leider in de digitale bouw.’

Wie is Rob van Wingerden?

Rob van Wingerden (1961) studeerde civiele techniek aan de TU Delft. In 1988 kwam hij als projectvoorbereider in dienst bij een van de voorlopers van BAM. Van Wingerden vervulde bij de groep verschillende (project)management- en directiefuncties in binnen- en buitenland. In 2008 trad hij toe tot de raad van bestuur, waarvan hij sinds 2014 voorzitter is.