Happy Tosti begon vijf jaar geleden als lunchrestaurant in Den Haag. Inmiddels telt de keten zeven sociale lunchrestaurants waar medewerkers met en zonder een arbeidsbeperking tosti’s serveren. Zoals veel bedrijven is Happy Tosti hard geraakt door de coronacrisis. Vestigingen zijn nu alleen open voor afhaallunches en de opening van De Broodbrouwers – de nieuwe bistro annex bakkerij – is uitgesteld. Niettemin blijven oprichters Jasper Kool en Wibe Smulders positief. ‘Wat ons echt op de been houdt, is de positieve energie die we van alle kanten ervaren.’
Jasper Kool (links) en Wibe Smulders van Happy Tosti
Een belangrijk onderdeel van het sociale businessmodel van Happy Tosti is de verplichting voor alle restaurants om minimaal 65 procent van alle gewerkte uren te laten vervullen door medewerkers met een arbeidsbeperking. Voor deze medewerkers kwam de tijdelijke sluiting van de restaurants vanwege de coronacrisis hard aan. Smulders: ‘Mensen met een arbeidsbeperking hebben vaak lang aan de zijlijn gestaan en draaiden dankzij hun baan bij ons weer mee in de samenleving. Nu zitten ze weer thuis op de bank, ook al blijven ze nog wel bij ons in dienst. Deze situatie is niet bevorderlijk voor deze groep, omdat bijvoorbeeld beweging en een dagritme erg belangrijk zijn. Samen met al onze bedrijfsleiders en jobcoaches doen we er alles aan om toch nog een beetje structuur aan te brengen, bijvoorbeeld door middel van Skype-afspraken en klus- en schoonmaakroosters. Onze medewerkers hebben nu gewoon wat extra aandacht nodig.’
‘Onze mensen zijn het belangrijkste onderdeel van ons bedrijf’, vervolgt Smulders, ‘want zonder hen kunnen we, in normale tijden, geen omzet draaien. Toen we Happy Tosti begonnen, was ons uitgangspunt om zoveel mogelijk mensen met een arbeidsbeperking een leuke, leerzame en betaalde baan te bezorgen. Dat de baan leuk en leerzaam is, zorgt ervoor dat mensen met plezier naar hun werk gaan, ervaring opdoen en langere tijd blijven. Het feit dat we een eerlijk salaris betalen, maakt ons als bedrijf maatschappelijk en economisch relevant. Onze werknemers zijn vaak deels arbeidsongeschikt en ontvangen een bijstandsuitkering. Door bij ons in loondienst te komen, kunnen uitkeringen omlaag.’ Daarbij maakt Happy Tosti gebruik van loonkostensubsidie, maar het bedrijf focust bewust niet op beschikbare zorgsubsidies of de arbeidsmatige dagbestedingsvergoeding. Smulders: ‘We willen als bedrijf niet structureel afhankelijk zijn van subsidies.’
Door de coronacrisis zijn alle Happy Tosti’s nu gesloten, al proberen zij nog wat omzet te draaien met afhaallunches. Ook de opening van De Broodbrouwers, de nieuwe bistro annex bakkerij in Den Haag, moest worden uitgesteld. Smulders: ‘De Broodbrouwers, ons grootste project tot nu toe, is al helemaal klaar. De wijn- en bierglazen staan al op de bar te wachten om ingeschonken te worden. Het uitstellen van de opening is voor ons een grote financiële klap. Al onze reserves zitten erin en door de coronacrisis hebben we niet de kans om nieuwe reserves op te bouwen, maar we zij extreem dankbaar dat de zeer betrokken financiers waarmee we dit project samendoen als een blok achter ons staan.’
Happy Tosti maakt gebruik van een aantal overheidsregelingen, zoals de Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor werkgelegenheid (NOW). Smulders: ‘Die regelingen zijn natuurlijk belangrijk voor ons, maar wat ons echt op de been houdt, is de positieve energie die we van alle kanten ervaren. Medewerkers die uit zichzelf aangeven dat ze wel vakantie-uren willen inleveren, gemeenten die vragen of ze kunnen helpen en allerlei mensen die met ons willen meedenken of voor niets komen klussen. Een hoogtepunt is wel de crowdfunding die we zijn opgestart en waarmee we meer dan 50.000 euro hebben opgehaald voor ons nieuwe bedrijf De Broodbrouwers. Het is fijn te merken dat mensen ons waarderen om wie we zijn als bedrijf en dat nu ook in deze moeilijke tijd laten zien. Daarnaast zien veel grote bedrijven het belang van sociale ondernemingen in de uiteindelijke transitie naar een duurzamere wereld. We hopen dat deze bedrijven ook in onze droom geloven en bereid zijn daarin te investeren.’
Als één van de winnaars van PwC’s Social Impact Lab in 2019 mag Happy Tosti twee jaar lang gratis gebruikmaken van adviesdiensten van PwC. Smulders: ‘PwC kijkt met ons mee naar bijvoorbeeld vraagstukken rond de NOW-regeling en de huur van onze bedrijfspanden. Onderhandelingen met verhuurders zijn zwaar en kosten veel energie. Het is jammer dat daar nog geen landelijke richtlijnen voor zijn. Ook praten we nu met PwC over ons businessmodel na de coronacrisis.’
'Het is fijn te merken dat mensen ons waarderen om wie we zijn als bedrijf en dat nu ook in deze moeilijke tijd laten zien.'
Wibe Smulders ziet de toekomst van de horeca in een anderhalvemetereconomie als een grote uitdaging. ‘We hebben veel ideeën over het runnen van een horecaonderneming in een anderhalvemetereconomie, maar het is moeilijk om het concreet te maken omdat er nog geen officiële protocollen zijn. De druk op de ruimte in de horeca zal verdeeld moeten worden, omdat je maar de helft van de mensen kwijt kunt. Normaal draaiden we zeventig procent van onze omzet tussen twaalf en twee, dat zou nu bijvoorbeeld tussen elf en drie moeten gebeuren. Consumenten moeten dan iets eerder of later gaan lunchen dan ze gewend zijn. De medewerking van onze gasten is dus cruciaal voor het slagen van de anderhalvemetereconomie. Wat ik ook hoop is dat consumenten beseffen dat geld uitgeven bij lokale ondernemers juist nu belangrijk is, omdat ze daarmee het verschil kunnen maken. Een broodje bij ons is misschien iets duurder dan in de supermarkt, maar dat heeft een sociaal-maatschappelijke reden. Met dat in gedachten moet het niet moeilijk zijn die extra euro met liefde en plezier uit te geven. Hulp van buitenaf is fijn, maar tijdelijk. Alleen gasten die geld in onze restaurants besteden, kunnen ervoor zorgen dat we ons businessmodel duurzaam kunnen draaien.’
‘We hebben veel ideeën over het runnen van een horecaonderneming in een anderhalvemetereconomie, maar de medewerking van onze gasten is cruciaal voor het slagen ervan.'