‘Over een jaar of twee is de markt voor e-sports dusdanig volwassen dat je met goede ideeën goed geld kunt verdienen’, stelt Dubelaar. ‘Momenteel draait het echt nog om het veroveren van een positie in de markt. De eigenaren van Triple, allen fanatieke gamers, geloven in de toekomst van e-sports. Ze hebben mij – als voormalig professioneel gamer – aangetrokken om de tak binnen het bedrijf op te zetten. Ga maar kijken hoe de markt eruitziet, bepaal wat wij ermee moeten en rol het uit.’
Het eerste tastbare resultaat van die zoektocht is Team Gullit, de eerste onafhankelijke FIFA-academie. Jonge e-sporters krijgen daar de kans zich verder te ontwikkelen onder professionele begeleiding. Dubelaar: ‘Ruud Gullit was een keer bij ons op kantoor, toen ik ook een stagiair op bezoek had. Een dertienjarig jochie dat helemaal fan van de game FIFA was. We vroegen hem of hij Ruud kende. Zijn antwoord: “Ja, dat is Ruud Gullit”. Vervolgens noemde hij alle statistieken van Ruud in het spel op. Als dertienjarige heeft hij Ruud nooit in het echt zien voetballen, maar door FIFA weet hij alles over hem. Daar zag ik een kans. Waar Ruuds bekendheid als voetballer bij nieuwe, jonge doelgroepen afneemt, blijft hij in het spel razend populair. Zo ontstond het idee een e-sportsteam om hem heen te bouwen. Er lopen veel talentvolle jongens rond voor wie geen plaats is bij professionele e-sportclubs. Team Gullit kan de opstap zijn van de zolderkamer naar zo’n professionele club. Belangstelling is er zeker: binnen 24 uur hadden we 4.000 reacties en nog steeds druppelen er dagelijks aanmeldingen binnen. 95% daarvan valt weliswaar af, maar de vijf procent die overblijft, volgen we om te komen tot een shortlist voor Team Gullit.’
E-sports is een zeer competitieve en veeleisende omgeving. Om de top te bereiken is veel toewijding nodig. Dat vraagt om een goede balans tussen een e-sportscarrière en bijvoorbeeld een opleiding of een baan. Dubelaar: ‘We hebben vanaf het eerste moment veel contact met de ouders en zorgen ervoor dat onze sporters zowel fysiek als mentaal goed in balans zijn. We stimuleren hen niet alleen uren te gamen, maar ook zelf te sporten en te studeren.’ De toekomst moet uitwijzen of een duurzame carrière in e-sports op grote schaal mogelijk is. Wereldwijd is dat maar enkele spelers gelukt. Het schoolvoorbeeld is wellicht Daniel ‘Artosis’ Stemkoski, die commentator werd na een succesvolle spelerscarrière. Dat het ook in Nederland kan, bewijst Dubelaars collega Maarten Sonneveld. Dubelaar: ‘Maarten begon bij Triple als stagiair op de afdeling marketing, maar bleek ook heel goed FIFA te spelen. Hij heeft er nu zijn baan van gemaakt en is van speler doorgegroeid naar trainer/coach van Team Gullit. Ik kan me goed voorstellen dat er over een tijdje heuse opleidingen of samenwerkingsverbanden met topsportscholen ontstaan om e-sports verder te professionaliseren. Over vijf tot tien jaar willen wij dat mensen meteen aan Team Gullit denken als zij de beste e-sporter willen worden. Dat ze ons zien als de Ajax-jeugdopleiding, maar dan voor e-sports.’
Team Gullit is het eerste initiatief van Triple op het gebied van e-sports. Spoedig volgen er nog meer, niet per se gerelateerd aan FIFA of Nederland. Dubelaar: ‘Je kunt het concept van Team Gullit ook toepassen op andere games. Of tooling om e-sporters beter te maken verder uitrollen. Ook zijn we bezig met een nieuwsplatform op e-sportsgebied. Overal vind je informatie, maar wij brengen het nu bij elkaar, verrijken het en leggen een backbone aan, waar we toernooiorganisatoren, spelers, kijkers en adverteerders samenbrengen. Die vraag is er zeker, maar de Nederlandse e-sportsmarkt is nog een campingveld. Het gras is netjes gemaaid, maar de tenten zijn nog niet neergezet. Er liggen heel veel kansen, maar er zijn nog weinig partijen die er iets mee doen. Dat ligt ook aan de Nederlandse nuchterheid. Een Amerikaans bedrijf is veel sneller bereid om in een initiatief op het gebied van e-sports te stappen. Heel veel organisaties die ik spreek, willen best wel iets met e-sports doen. Maar dan vragen ze mij: maak een businessplan waar nul risico in zit en dat vanaf het allereerste moment winstgevend is. Maar dat kan dus niet. Je zult altijd moeten investeren.’
De belangrijkste verandering die Dubelaar de komende jaren voorziet, is de verdere verschuiving van marketingbudgetten. ‘Traditionele media zoals televisie, radio, krant en tijdschriften zie je allemaal verliezen ten opzichte van online. Veel merken vragen zich af waar ze met hun budgetten naar toe moeten. Zeker merken die mannen tot 30/35 jaar, hoogopgeleid en geïnteresseerd in IT als doelgroep hebben. Die bereik je niet meer via televisie. E-sports zijn bij uitstek geschikt om wel goed met die doelgroep in contact te komen. Als ik ergens mijn geld op inzet, zijn het partnerships van merken en e-sports die op een natuurlijke manier met de doelgroep in contact komen.’
In het buitenland, vooral in Zuid-Korea, zie je e-sports behalve online ook live op televisie. De markt is er groot en volwassen genoeg dat een tv-programma werkt. Volgens Dubelaar kan dat op termijn ook in Nederland, al vraagt hij zich af of tv dan nog bestaat in de vorm zoals we die nu kennen. ‘Het percentage Nederlanders dat e-sports interessant vindt, wordt op natuurlijke wijze steeds groter. En er is zeker interesse om lineaire tv-programma’s over e-sports te maken, maar ik denk dat we goed moeten bekijken of dat ook past. Onze doelgroep kijkt nauwelijks tv, maar volgt e-sports via Twitch (een videosite gericht op het streamen van computerspellen, red.). Dus waarom zou je een programma maken voor een medium waar de jeugd niet naar kijkt? Ik snap het wel, een tv-programma levert reclamedeals op. Maar die kun je ook op andere kanalen sluiten. Een verschuiving zal ook hier zeker plaatsvinden. Beslissingsnemers verjongen ook en vaak is het nu nog onwetendheid. Veel beslissers hebben bijvoorbeeld nog nooit van Twitch gehoord. Dat vind ik best bijzonder. Naast Twitch zijn Twitter en Instagram belangrijke sociale media onder e-sporters. Ze volgen elkaar onderling op Twitter en gebruiken Instagram voor meer behind the scenes en casual foto’s.’
Offline ontstaan er ook trends die voortkomen uit online e-sportsbeleving. ‘Zo zie je hier in Alkmaar een initiatief dat e-sporters op zaterdagochtend samenkomen om bijvoorbeeld Fortnite te spelen en daarna samen te straatvoetballen’, vertelt Dubelaar. ‘Daardoor voelt het als een sportclub, waar je naartoe gaat. De game-arena in Alphen aan den Rijn is een ander mooi initiatief. Een fysieke plek waar pc’s en playstations klaar staan en je elk moment van de dag kunt binnenlopen om met vrienden te spelen. Daar zien we er over een paar jaar ongetwijfeld meer van.’
Een laatste toekomstaspect dat Dubelaar aanstipt is de beïnvloeding van de echte wereld door de digitale wereld. ‘Voetballers verkopen nu hun imagorechten aan EA Sports in ruil voor geld’, schetst Dubelaar. ‘Het zal mij niet verbazen als spelers steeds meer eisen gaan stellen om hun identiteit in het spel beter te bewaken, zodat zij betere statistieken krijgen en vaker gekozen worden. Dat verhoogt hun marketingwaarde. FIFA kan zo impact hebben op voetballers, clubs en mogelijke transfers die in het echt plaatsvinden. De huidige voetbalmakelaars en beslissingsnemers binnen clubs zijn zich hier nu nog niet van bewust. Maar daar gaan we wel naartoe. Met een ex-voetbalmakelaar zijn wij al bezig een eigen bureau op te zetten. Wij nemen de kennis van e-sports en FIFA mee. Hij weet alles van voetbalclubs, contracten, talentontwikkeling en onderhandelingen. Zo kunnen we heel snel een bedrijf opzetten dat alle expertise in huis heeft.’
Het Alkmaarse bureau Triple – opgericht in 1998 – biedt onder meer diensten op het gebied van concept & creatie, productontwikkeling, video en streaming, kunstmatige intelligentie, virtual reality, e-sports en data-analyse. Triple, onder meer actief voor uiteenlopende A-merken zoals Vodafone, RTL, Heineken en Max Verstappen, hecht waarde aan lange termijnpartnerships, die stoelen op vertrouwen en innovatie in een steeds sneller veranderende wereld. Lees hier meer over Triple.
Ennèl van Eeden
Entertainment & Media Industry Leader Global, PwC Netherlands
Tel: +31 (0)65 392 68 20