Veel werkgevers niet goed voorbereid op aanhoudende inflatie

18/02/22

Vijfstappenplan tegen inflatie

De grote vraag voor organisaties is of de torenhoge inflatie van ruim zes procent in de toekomst aanhoudt. De verwachting is dat zij de komende maanden doorzet, maar veel bedrijven zijn nog onvoldoende voorbereid op dit scenario. Op de arbeidsmarkt ontstaat schaarste aan personeel omdat veel zestigers de pensioengerechtigde leeftijd bereiken. Dat leidt tot flinke loonstijgingen en daardoor kunnen organisaties in de problemen komen. Bestuurders moeten zo snel mogelijk een plan maken om beslagen ten ijs te komen. PwC helpt organisaties met een vijfstappenplan op weg.

Arbeidsmarkt in onzekere tijden

Na de eerste lockdown kwam de economie in 2021 verrassend snel weer op gang. Maar terwijl de samenleving weer openging, hebben strubbelingen in de supplychain en beperkte gasvoorraden tot een hoge inflatie geleid.

De verwachting is dat het inflatiespook nog wel even rondwaart. Het Centraal Bureau voor de Statistiek rekende uit dat de huidige inflatie voor een groot deel komt door de beperkte gasvoorraad. Maar op de iets langere termijn speelt de energietransitie een grote rol. Deze zal voor hogere energieprijzen zorgen. Dat is niet het enige gevaar voor het bedrijfsleven. Vooral de arbeidsmarkt zal aan inflatie onderhevig zijn. Zo zijn er veel zestigers die met pensioen gaan, maar is de groep twintigers die de arbeidsmarkt betreedt veel kleiner.

Schaarste arbeidsmarkt: forse loonstijgingen

De schaarste op de arbeidsmarkt leidt tot structureel forse loonstijgingen. De Europese Commissie verwacht dat dit in Nederland al in 2022 gevolgen heeft. De vakbonden zetten in op een stevige loonsverhoging van vijf procent, terwijl aandeelhouders behoud van rendement verwachten. Met een toenemende inflatie staat hun eigen rendement immers ook onder druk. Daarbij zorgt het nieuwe pensioenakkoord de komende jaren voor nog hogere loonkosten.

De strategie van de meeste Nederlandse ondernemingen is gebaseerd op het tijdelijke inflatiescenario. Maar dat is gevaarlijk. Als de inflatie geen tijdelijk fenomeen blijkt te zijn en doorwerkt in de loonkosten komen veel organisaties direct in de problemen. Dit gaat vooral om sectoren waar de marges laag zijn en de stijgende kosten niet volledig aan de klant kunnen worden doorberekend.

Het is dus van essentieel belang ook een scenario van structurele inflatie te verkennen. Dit is geen onderwerp voor de onderhandelingstafel met vakbonden, maar een structurele, strategische uitdaging die thuishoort in de bestuurskamer. Het verdienmodel van de organisatie zal immers langdurig onder druk komen te staan.

Vijf stappen om uit de problemen te blijven

1. Overleg met de ‘gouden driehoek’

De ‘gouden driehoek’ van bestuurders, commissarissen en werknemersvertegenwoordiging bewijst op dit vlak haar meerwaarde. In dit overleg moet de langetermijnverdiencapaciteit van de onderneming gekoppeld worden aan de ontwikkeling van het personeelsbestand en de loonkosten, nu en in de toekomst.

2. Breng personeelsbehoefte in kaart

Het is verstandig te onderzoeken hoe de toekomstige personeelssamenstelling eruitziet. Dit kan via ‘intelligent rightsizing’, waarbij er wordt gekeken naar de vaardigheden die medewerkers nodig hebben voor de organisatie. Een organisatie komt zo te weten of medewerkers bijscholing nodig hebben om vaardigheden sneller eigen te maken.

3. Moderniseer arbeidsvoorwaarden

Medewerkers waarderen dure arbeidsvoorwaarden, zoals pensioen, lang niet altijd. Nieuwe technologie, samenwerkingsvormen en/of verlofregelingen stellen organisaties in staat om met medewerkers een optimaal en betaalbaar pakket vorm te geven. Deze aanpak pareert de eenzijdige blik van vakbonden op het primaire inkomen, én hoeft niet meer te kosten.

4. Verhoog inzetbaarheid

Het moderne arbeidsvoorwaardenpakket is veel sterker gericht op ontwikkeling, betrokkenheid en duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Maar organisaties hebben nu onvoldoende inzicht in het productieverlies door ongewenste uitstroom en verzuim. Dat is iets dat hen in tijden van nood - als ze de productiviteit maximaal moeten benutten - duur kan komen te staan.

5. Moderniseer HR

Ondanks dat het omgaan met inflatie niet puur en alleen op het bordje van HR ligt, kan deze functie wel bijdragen aan het afwentelen ervan. Om bij te dragen aan bovenstaande punten is het van belang dat de HR-organisatie zich moderniseert en beschikt over een analytische en liefst voorspellende capaciteit, samen met sterke specialisten en businesspartners om de organisatie en haar werknemers te begeleiden.