Inzet fiscale transparantie groeit, maar nog uitdagingen

De belangrijkste punten uit de Tax Transparency Benchmark 2024:

• Sinds de start in 2015 hebben bedrijven op het gebied van fiscale transparantie een aanzienlijke vooruitgang geboekt: in tien jaar is het aantal bedrijven dat een belastingstrategie publiceert gestegen van 45 naar 93 procent.
• De Public Country-by-Country Reporting Directive en de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) in Europa benadrukken het belang om over belasting publiekelijk te rapporteren.
• Er is een groeiende inzet voor transparantie onder bedrijven, maar er blijven uitdagingen, vooral in stakeholderengagement.
• Bedrijven moeten hun praktijken verbeteren om belastingtransparantie af te stemmen op hun duurzaamheidsdoelen. Dit vereist een proactieve benadering en integratie van belastingbeleid in hun waardeketens.

Groeiende inzet voor fiscale transparantie

De Tax Transparency Benchmark, een initiatief van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) en uitgevoerd in samenwerking met PwC, vergelijkt de rapportages van 116 voornamelijk beursgenoteerde bedrijven in Nederland en een aantal landen van de Europese Unie op het gebied van fiscale transparantie. De uitkomsten van deze tiende (jubileum)editie van de benchmark tonen een groeiende inzet voor fiscale transparantie onder bedrijven en wijzen op een verdere bewustwording van het belang van transparantie onder stakeholders.

Fiscale transparantie beursgenoteerde ondernemingen

De Tax Transparency Benchmark 2024 hanteert dezelfde scope als de voorgaande editie. Net als in de 2023-benchmark is ook in deze editie de belastingtransparantie onderzocht van 51 Nederlandse (beursgenoteerde) bedrijven en 65 (beursgenoteerde) bedrijven uit België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje en Zweden. Al deze 116 bedrijven zijn actief in de volgende sectoren: de financiële sector, de energiesector, de farmaceutische sector, de technologiesector en de consumentengoederensector.

De benchmark onderzoekt en beoordeelt de bedrijven op basis van zes principes van ‘good tax governance’, rekening houdend met belastingstrategie van een bedrijf, de afstemming met de bedrijfseconomische strategie, het uitdragen van tax compliance, belastingrisico's, fiscale risicobeheersing en assurance. Binnen deze zes principes worden op basis van verschillende vragen punten toegekend aan de bedrijven. Uiteindelijk bepaalt een onafhankelijke en deskundige jury welk bedrijf de grootste transparantie laat zien en wie de winnaar is van de benchmark.

Best presterende bedrijven: diepgang en kwaliteit van fiscale rapportages

NN Group, Philips en Enel zijn door de jury uitgeroepen als de gedeelde winnaar van de Tax Transparency Benchmark 2024. De jury complimenteert deze drie bedrijven met diepgang en kwaliteit van de fiscale rapportages, Vooral op het gebied van de link tussen belastingen en duurzaamheid (ESG) en de uitgebreide country-by-country-rapportages van de bedrijven. Alle drie de winnaars hanteren meerdere geaccepteerde fiscale verslaggevingsstandaarden bij hun rapportages (e.g. GRI 207, B-Team principles, VNO-NCW Tax Governance Code) en geven ‘limited assurance’ op de fiscale rapportage. De jury moedigt de overige bedrijven aan om het voorbeeld van de drie winnaars te volgen en ook op deze punten hun fiscale transparantie te verbeteren.

Opvallend detail is dat de drie winnaars van dit jaar allen actief zijn in een andere sector, respectievelijk de financiële sector (NN Group), de technologiesector (Philips) en de energiesector (Enel). Dit wijst op een algehele stijging van het belang van fiscale transparantie onafhankelijk van sectoren, hetgeen ook terug te zien is in de stijging van de gemiddeld toegekende score in (nagenoeg) elke sector. Opmerkelijk in dit verband is dat de farmaceutische sector voor het derde jaar op rij achterblijft bij de overige sectoren.

Uitdagingen op gebied betrokkenheid stakeholders

Hoewel de Tax Transparency Benchmark 2024 een algehele stijging van de fiscale transparantie laat zien, blijven er uitdagingen, vooral op het gebied van stakeholdersengagement. De benchmark laat een stagnatie van de betrokkenheid van belanghebbenden bij het fiscale beleid zien, terwijl investeerders in toenemende mate juist transparantie verwachten en niet alleen meer acteren op economische belangen. Het zou goed zijn als bedrijven actief stakeholders betrekken bij hun fiscale beleid en daarover te rapporteren en zo te voldoen aan de stijgende verwachtingen van stakeholders in verband met transparantie.  

Een ander belangrijk punt zijn de administratieve lasten die verband houden met de fiscale rapportage en andere duurzaamheidsrapportages. Het zou goed zijn als beleidsmakers daar meer oog voor hebben. Bedrijven zouden zich moeten richten op technologische oplossingen en het gebruik van AI om eenvoudiger aan de administratieve verplichtingen te kunnen voldoen.

Breng je rapportage over fiscale transparantie naar een hoger niveau

Met de veranderende verwachtingen van verschillende stakeholders en de introductie van nieuwe regelgeving zoals de CSRD en de Public CbCR, is het belangrijk om op de hoogte te blijven van alle relevante ontwikkelingen op het gebied van fiscale transparantie. Wanneer je werkt aan fiscale transparantierapportage, kun je de volgende stappen overwegen:

• Formuleer of herzie je fiscaal beleid en maak dat openbaar.
• Geef inzicht in hoe je bedrijf belasting en belastingrapportage benadert door concrete voorbeelden te geven van de implementatie van de belastingstrategie.
• Overweeg om je belastingrapportage af te stemmen op vrijwillige belastingstandaarden. 
• Ga in op de impact van je belastingaanpak op je duurzaamheidsstrategie.
• Wees bewust van de link tussen de CSRD en belasting en bepaal of belasting een materieel onderwerp is. 
• Stem je rapportage over belastingen af met je transferpricingdocumentatie.
• Analyseer de datavereisten van Public CbCR, Pillar 2 CbCR safe harbours en GRI 207-4 CbCR.
• Ga dieper in op de fiscale risico's, fiscaal risicobeheer en het ‘tax control framework’.
• Ga de dialoog aan met interne en externe belanghebbenden om je belastingaanpak te verbeteren.
• Overweeg ‘limited assurance’ te verkrijgen voor je fiscale rapportage

Deze stappen bieden je organisatie de mogelijkheid om vertrouwen op te bouwen bij zijn stakeholders en zijn betrokkenheid bij de maatschappij te tonen door transparant te zijn over de belastingstrategie.