CEO's ondernemen acties die raken aan 'reinvention’

Uit PwC's 28e CEO Survey blijkt dat bestuurders weer wat optimistischer zijn over de wereldwijde economische groei, maar hun zorgen zijn wel groter geworden en dat geldt nog sterker in Nederland. Is er sprake van stilte voor de storm?  

De CEO Survey van PwC is een jaarlijks onderzoek naar de visie van CEO’s op de economie, het eigen bedrijf en de omgeving waarin zij opereren. Aan het onderzoek deden wereldwijd ongeveer 4700 CEO’s mee.

Bekijk de inzichten per sector

CEO's halen nog steeds meeste omzet uit corebusiness

Twee jaar geleden al gaf wereldwijd ongeveer vier op de tien CEO's aan te twijfelen of hun organisatie over tien jaar nog bestaat als zij doorgaan op dezelfde weg. Dit percentage is stabiel gebleven. Uit de CEO Survey van dit jaar komt naar voren dat veel bedrijfsbestuurders actie hebben ondernomen om vernieuwingen door te voeren in hun organisatie, vooral op het gebied van de ontwikkeling van nieuwe producten of diensten. Tegelijkertijd hebben organisaties wereldwijd de afgelopen vijf jaar verreweg de meeste omzet gehaald uit hun corebusiness en slechts voor zeven procent uit nieuwe, andere business. 

Business model reinvention niet op grote schaal te zien 

CEO Agnes Koops-Aukes van PwC: 'Uit dit onderzoek kun je opmaken dat organisaties wel schaven aan hun bestaande businessmodel. Maar echte vernieuwingen in de manier waarop ze geld verdienen, klanten bedienen of nieuwe producten of diensten verlenen, gebeuren nog niet op grote schaal. Deze uitkomsten verbazen niet echt; ze hebben betrekking op acties in de afgelopen vijf jaar, terwijl business model reinvention over de toekomst gaat. Ik denk dat de meeste organisaties echt wel druk voelen om te veranderen. Dat zo'n veertig procent zegt te twijfelen aan hun bestaansrecht op lange termijn als zij blijven doorgaan op dezelfde weg, zegt wat dat betreft genoeg. Organisaties zullen een strategie moeten uitstippelen en investeringen moeten doen om hun organisatiemodel toekomstbestendig te maken. En dat is schaken op meerdere borden en bovendien een paar stappen vooruitdenken.'  

Bedreigingen sterker, maar economisch optimisme groter 

Dat de druk om te veranderen toeneemt, blijkt ook uit de factoren die op korte termijn de omzet en winstgevendheid van organisaties sterk onder druk kunnen zetten. CEO's voelen die bedreigingen sterker dan vorig jaar. Dat geldt voor CEO's wereldwijd en voor Nederlandse CEO's zelfs nog meer. In Nederland zijn vooral de zorgen over (dreigende) geopolitieke conflicten gegroeid. Terwijl vorig jaar nog elf procent dit percipieerde als een grote zorg, is dat percentage nu gegroeid tot 38 procent.

Daarmee lijkt in tegenspraak dat CEO's wereldwijd en in Nederland, veel optimistischer zijn over de wereldwijde economische groei de komende twaalf maanden. Wereldwijd gaat 58 procent (tegen 38 procent vorig jaar) van de ondervraagde CEO's uit van economische groei. In Nederland is dat 63 procent (was 37 procent).

Zorgen CEO's over bedreigingen gaan over langere termijn

Hoofdeconoom Barbara Baarsma van PwC: 'Hier zie je het verschil tussen de korte en lange termijn. In Nederland hadden we zeven kwartalen van economische stilstand. Nu trekt de economische groei aan, dus is het niet zo gek dat de CEO’s de nabije toekomst wat rooskleuriger tegemoetzien. Hun zorgen over bedreigingen gaan over de langere termijn. Wereldwijd en ook in Nederland zie je dat organisaties in veel landen het afgelopen jaar nog te kampen hadden met hoge inflatie, stijgende rente en tegenvallende groeicijfers.'

'De huidige situatie in Nederland zou ik kenschetsen als stilte voor de storm in een wereld vol orkanen', vervolgt Baarsma. ‘We weten dat het gaat stormen, maar niet wanneer en uit welke windrichting die stormen komen. Denk aan geopolitieke spanningen, tariefoorlogen, klimaatrampen en sociale onrust. Uit de CEO Survey blijkt dat sommige bestuurders de organisatie klaarmaken voor onstuimig weer, maar dat dit nog niet breed gebeurt.  Enerzijds denk ik dat er organisaties zijn die deze stilte ervaren als “het gaat best goed”, waardoor het gevoel van urgentie ontbreekt om te investeren in innovatie, productiviteit en nieuwe bedrijfsmodellen. Anderzijds denk ik dat er bij organisaties ook een gevoel van verlamming kan ontstaan, waardoor ze een pas op de plaats maken. Er komt zoveel op ze af dat het moeilijk wordt om te bepalen of en wanneer de koers verlegd moet worden.'

'CEO's, neem tijd voor reflectie' 

CEO Agnes Koops-Aukes van PwC roept haar collega-CEO's op om op gezette tijden te reflecteren op de gemaakte keuzes en strategie: 'We moeten beslissingen nemen in een tijd van 'unlimited uncertainty'. Dat betekent dat je vaker dan voorheen moet herijken: zijn we goed op weg met het integreren van GenAI in onze werkprocessen? Investeren we voldoende en in de juiste dingen? Nemen we onze collega's voldoende hierin mee?  Zijn we voldoende ambitieus als het gaat om nieuwe markten, nieuwe producten, nieuwe diensten? Is ons businessmodel nog'fit-for-future'? Tijd nemen voor reflectie met de medebestuurders verbetert de besluitvorming.' 

CEO's werken aan vertrouwen 

PwC heeft aan de Nederlandse CEO's gevraagd of en welke acties ze ondernemen om het vertrouwen van de samenleving in grote bedrijven, dat de afgelopen jaren tien jaar sterk is gedaald, te herstellen. Uit de antwoorden van de Nederlandse respondenten blijkt dat negen van de tien hier actie op ondernemen. Daarbij zetten ze vooral in op transparant rapporteren over hun dilemma's in duurzaamheids- en jaarverslagen en op dialogen met belanghebbenden.  

Agnes Koops-Aukes: 'Het is niet nieuw dat de samenleving het bedrijfsleven vraagt bij te dragen aan de maatschappij. Maar ik denk wel dat die vraag explicieter wordt naarmate de politieke polarisatie toeneemt. Ik zie een duidelijke rol voor het bedrijfsleven – ook voor PwC – om bij te dragen aan oplossingen voor de belangrijke vraagstukken van deze tijd. Denk aan de gevolgen van klimaatverandering of het bieden van gelijke kansen voor iedereen. De politiek kan deze problemen niet alleen oplossen, maar heeft daarvoor de samenleving nodig, dus ook ons. Je ziet de laatste jaren dat CEO's meer dan vroeger bereid zijn openheid te geven en verantwoordelijkheid te nemen.' 

Steeds veranderende regelgeving blijft het grote pijnpunt voor CEO's

Wij hebben dit jaar de Nederlandse CEO's ook gevraagd naar wat de overheid zou kunnen doen om het ondernemingsklimaat in Nederland te verbeteren. Een grote meerderheid van de respondenten blijkt stabielere regelgeving op nummer één te zetten. Verrassend is dit niet, aldus  Agnes Koops-Aukes. 'We zagen dit punt afgelopen jaar ook al terugkomen, het blijkt uit de business climate heatmap die we hebben gepubliceerd en het komt inmiddels ook naar voren uit onderzoek van andere organisaties. De urgentie is dus duidelijk. '