Woningcorporaties

Strategische keuzes in een nieuwe werkelijkheid

Woningcorporaties blijven ambities najagen

De coronacrisis (Covid-19 ) zet de samenleving op zijn kop. Wat echter niet verandert is de noodzaak tot uitbreiding en verduurzaming van de (sociale) woningvoorraad. Juist in deze tijden wordt er nog meer verwacht van publieke instellingen. Corporaties zijn bereid om de geplande investeringen zoveel als mogelijk door te laten gaan of zelfs te versnellen. Anticyclisch investeren is mogelijk, als daarvoor de juiste juridische en financiële ruimte bestaat.

Om op verantwoorde wijze de investeringsuitgaven te maximaliseren is het van belang dat er goed gestuurd kan worden op de financiële ratio’s. Het maken van weloverwogen keuzes, prioritering en de grenzen van het maximaal haalbare opzoeken wordt juist nu gevraagd van corporaties. Hierbij hoort ook een goede governance structuur en de juiste discussie met de interne toezichthouders.

Graag geven wij u handvaten om uw bedrijfsprocessen te optimaliseren, de betrouwbaarheid van uw data te verhogen en het aanbestedingsbeleid goed te organiseren. Deze ingrediënten kunnen een belangrijke rol spelen bij de realisatie van uw doelstellingen.

Woningcorporatie publicaties

Woningcorporaties toch aanbestedende dienst

In Nederland worden woningcorporaties niet als aanbestedende dienst aangemerkt. De Europese Commissie vindt dat Nederlandse woningcorporaties de Europese aanbestedingsrichtlijnen wel moeten naleven. Het Europese Hof van Justitie heeft het laatste woord, omdat het de uitleg en toepassing van Europese aanbestedingsrichtlijnen betreft. Een uitspraak van het Europese Hof prevaleert boven het standpunt van de Nederlandse minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (‘VROM’).

Aankondiging inbreukprocedure
Op woensdag 9 juni 2021 heeft de Europese Commissie Nederland een ‘met redenen omkleed advies’ gestuurd met betrekking tot de regels inzake woningcorporaties. Nederland heeft nu twee maanden de tijd om de nodige stappen te ondernemen om aan de EU-voorschriften te voldoen. Als Nederland dat niet doet, maakt de Europese Commissie een procedure aanhangig voor het Europese Hof van Justitie.

Wat betekent dit voor woningcorporaties?
De actuele ontwikkeling vormt alle aanleiding voor woningcorporaties om zich te beraden over de strategische koers ten aanzien van het eigen inkoop- en aanbestedingsbeleid. Momenteel hanteren corporaties veelal drempelwaarden die niet in lijn zijn met de Europese drempelwaarden. Het vergt hier en daar een paar fundamentele aanpassingen om de huidige werkwijze wel in lijn te brengen met de Aanbestedingswet 2012.

Wij achten het verstandig dat woningcorporaties rekening gaan houden met de reële mogelijkheid dat de Aanbestedingswet 2012 van toepassing is op alle opdrachten voor werken, leveringen en diensten die zij inkopen. Neem vooral contact op als u behoefte heeft aan een nadere toelichting of professioneel advies ten aanzien van de aanpassing, inrichting en verdere professionalisering van uw inkoop- en aanbestedingsfunctie.

Een digitaal kompas voor auditcommissies

De omgeving waarin organisaties opereren verandert steeds sneller. De Covid-19 pandemi heeft op verschillende vlakken deze verandering nog verder aangejaagd. Binnen de corporatiesector staan thema’s als digitalisering, duurzaamheid, beschikbaarheid en betaalbaarheid bovenaan de agenda van het bestuur. Vaak moeten moeilijke keuzes gemaakt worden met lange termijn gevolgen.

Ook governance is sterk in beweging: naast waardecreatie op de lange termijn is er toenemende aandacht voor cultuur en gedrag in organisaties. Continue verandering is dus de enige constante. Dat vraagt om een andere aansturing van organisaties en het toezicht daarop door de raad van commissarissen, ondersteund door de auditcommissie. 

In deze snel veranderende tijden is scherp navigeren dus geboden. Lees meer in onze publicatie ‘Een digitaal kompas voor auditcommissies’ hoe voorzitters en leden van auditcommissies waarde kunnen toevoegen in tijden van verandering.

Eén jaar ervaring met ATAD 1

Op 1 januari 2019 is de zogenaamde earningsstrippingmaatregel in werking getreden. Deze maatregel is de Nederlandse implementatie van de Anti Tax Avoidance Directive (ATAD 1) en staat ook wel bekend als de EBITDA-maatregel. Binnen de woningcorporatie-sector vreesde men al kort na de aankondiging van deze maatregel de negatieve impact die deze zou hebben op de netto-inkomsten en het vermogen. 

We zijn nu één jaar verder en er is inmiddels dus enige ervaring binnen de sector. Wij hebben de gevolgen van de maatregel in kaart gebracht en zien ruimte om voor woningcorporaties een uitzonderingspositie te creëren.

Lees meer

{{filterContent.facetedTitle}}

{{contentList.dataService.numberHits}} {{contentList.dataService.numberHits == 1 ? 'result' : 'results'}}
{{contentList.loadingText}}

Beschikbaarheid, betaalbaarheid en duurzaamheid

Corporaties hebben, ook tijdens deze coronacrisis, de ambitie om veel te investeren en voortrekker te zijn op deze belangrijke thema’s. Tegelijkertijd is er het spanningsveld met de beschikbare kasstromen. Er dreigt een onbalans te ontstaan tussen ambities en verwachtingen aan de ene kant en de financiële mogelijkheden aan de andere kant. Kortom, hoe kunt u nog meer mensen op een nog duurzamere manier huisvesten tegen sociale huurprijzen en tegelijkertijd zorgen voor een duurzaam businessmodel.

Graag werken wij samen met u aan de toekomstbestendigheid van de woningcorporatie sector. In samenwerking met brancheorganisaties, softwareleveranciers en de commerciële vastgoedsector dragen we bij aan de realisatie van de belangrijkste doelstellingen voor de sector. Dit doen wij door ondersteuning van benchmarks, advisering op het gebied van fiscale optimalisaties, bijdragen aan optimalisering van bedrijfsprocessen door middel van innovatieve IT-oplossingen en data-analyse en adviseringen en trainingen op het gebied van beheersing en compliance.

Voorbeelden van hoe PwC klanten helpt

Compliance van de toekomst

Stakeholders zoals het AW en de Belastingdienst vragen van corporaties dat zij meer in control zijn en een betere grip hebben op hun risico’s. Afdelingen als Finance en Risk & Compliance hebben echter hun handen vol aan toenemende eisen op het gebied van wet- en regelgeving en documentatie. Zij zouden meer waarde toevoegen aan hun organisatie - en ze willen dat ook graag - wanneer zij zich meer kunnen richten op het verkrijgen van meer inzicht in risicogebieden en het verbeteren van processen. De toekomst van compliance vraagt om innovatie en effectief veranderen. Om woningcorporaties in deze transitie te ondersteunen heeft PwC samen met een aantal woningcorporaties succesvol digitale tooling ontwikkeld dat de compliance sterk vereenvoudigd en de kwaliteit verhoogt. Naast efficiency levert deze tool ook Business Intelligence en inzicht in de datakwaliteit op.  

Met één druk op de knop kan deze tool:

  • de dvi rapportage opstellen;
  • een btw-aangifte opstellen, inclusief verwonderpunten;
  • voor de VpB aangifte, de vhe-staat opstellen en op-afwaarderingen berekenen en
  • de verhuurderheffing berekenen.

Herijking inkoop- en aanbestedingsbeleid

In de regio Zuid-Holland heeft PwC een succesvol programma begeleid om het inkoop- en aanbestedingsbeleid van een woningcorporatie te actualiseren en herijken. Zo is bewerkstelligd dat het inkoopbeleid beter aansluit op de actuele werkwijze ten aanzien van inkoop en aanbesteden. Tevens is voldoende flexibiliteit gecreëerd voor maatwerk waar nodig. Er is bovendien in goed overleg tussen PwC en de klant een Infographic opgesteld om de belangrijkste aspecten uit het Inkoopbeleid met één blik inzichtelijk te maken en op een toegankelijk wijze te delen met de hele organisatie. Corporaties die hun opdrachtgeverschap en (inkoop)beleid professioneel organiseren kunnen hun maatschappelijke taken doelgericht en effectief uitvoeren, risico’s beheersen en kosten besparen. 

Woningcorporaties zijn belangrijke partijen die talloze opdrachten verstrekken aan verschillende marktpartijen. Deze opdrachten, of het nu de installatie van zonnepanelen, schoonmaakcontracten of samenwerkingsafspraken met utiliteitsbouw bedrijven of andere aannemers betreft, kunnen bijdragen of afbreuk doen aan de kwaliteit van de dienstverlening in brede zin. De wijze waarop een corporatie als opdrachtgever optreedt, opdrachten verstrekt en samenwerkt met marktpartijen heeft direct grote maatschappelijke impact. 

Goed opdrachtgeverschap bestaat uit veel meer dan alleen een rechtmatige en doelmatige besteding van middelen. Een woningcorporatie die haar opdrachtgeverschap professioneel organiseert, laat intern en extern zien wat haar beleidskaders zijn en welke ambitie en doelstellingen organisatiebreed worden nageleefd, bijvoorbeeld op het gebied van de energietransitie. Professioneel opdrachtgeverschap is niet langer traditioneel inkopen, maar 'regisserend opdrachtgeverschap'. De strategische keuzes die op het hoogste niveau binnen de organisatie worden gemaakt, de prioriteiten die daar worden gesteld moeten worden uitgevoerd door de hele organisatie en ook tot uiting komen in de wijze van inkopen en aanbesteden. Er moet daarbij sprake zijn van interne sturing op basis van een duidelijk afwegingskader, monitoring en het afleggen van interne en externe verantwoording, kortom een projectmatig en cyclisch proces dat aandacht vergt en effectief is als het actueel en inspirerend wordt ingericht.  

Goed opdrachtgeverschap is belangrijk voor uw medewerkers, de huurders, de vastgoedsector, uw commerciële marktpartijen en alle andere partijen waarmee wordt samengewerkt op gemeentelijk, regionaal of zelfs landelijk niveau. Een brede maatschappelijke impact. Wij gaan graag hierover met u in gesprek.  

Beoordeling tax control framework

Woningcorporaties worden geconfronteerd met een toenemende belastingdruk. Enerzijds vanwege de veranderingen in wet- en regelgeving, denk hierbij aan de renteaftrekbeperking (ATAD 1) en anderzijds vanwege de houding van de Belastingdienst in specifieke fiscale vraagstukken, zoals ten aanzien van sloop, afschrijvingen en het al dan niet vormen van een fiscale onderhoudsvoorziening. Tegelijkertijd staan woningcorporaties voor een grote maatschappelijke opgave. Het adequaat kunnen managen van deze fiscale risico’s wordt steeds belangrijker.

Het bestuur moet in het haar jaarverslag verklaren dat de interne risicobeheersings- en controlesystemen adequaat en effectief zijn, zowel qua inrichting als qua werking. Binnen de Governance Code Woningcorporaties zijn belastingen indirect verankerd in de bepalingen over de “opzet en werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen” en het “financiële verslaggevingsproces”, voor zowel de raad van commissarissen als het bestuur. Hiervoor gelden de principes van goed bestuur en de noodzaak van het afleggen van maatschappelijk verantwoording over het gevoerde beleid. Tot slot krijgt fiscale risicobeheersing binnen het doorontwikkeld horizontaal toezicht een prominentere rol.

PwC heeft in opdracht van verschillende corporaties de opzetten en inrichting van het tax control framework beoordeeld en verbeteringsvoorstellen gedaan. Daarnaast assisteert PwC bij de monitoring en testing van het tax control framework. Daarmee verkrijgt de woningcorporatie transparantie over de volwassenheid van de fiscale processen binnen de organisatie.

Zo kunnen wij u helpen

Vanuit onze langjarige ervaring met woningcorporaties en onze goede relaties met externe stakeholders helpen wij u om in control te zijn. Wij werken met u aan een heldere strategie en scherp risicomanagement met onder meer aandacht voor belastingen (tax planning) en IT – hoe staan uw systemen ervoor? Gebruikt u de mogelijkheden van ‘big data’? Weet u de relatie te leggen met de informatiestromen uit uw omgeving.

Wij kennen wet- en regelgeving en kunnen naast wettelijke compliance ook assurance geven op uw niet-financiële cijfers, processen, systemen en de algehele kwaliteit van uw organisatie. Ook adviseren we bij samenwerkingsverbanden of fusies. Als kritische gesprekspartner bouwen wij met u aan een woningcorporatie die klaar is voor de toekomst.

Onze teams bestaan uit mensen met passie voor de sector. Ze zijn expert binnen hun vakgebied en kiezen er bewust voor deze kennis in te zetten binnen het publieke domein. Onze producten en oplossingen zijn gericht op digitalisering, compliance & control en een efficiënte bedrijfsvoering.

Contact

Huub Wüst

Huub Wüst

Partner, PwC Netherlands

Tel: +31 (0)65 318 28 83

Richard Venderbosch

Richard Venderbosch

Partner, PwC Netherlands

Tel: +31 (0)88 792 13 25

Jimmy Berns

Jimmy Berns

Senior Director, PwC Netherlands

Tel: +31 (0)62 040 46 83

Volg ons