Digitalisering in de Nederlandse transportsector

De Nederlandse transportsector, een cruciale pijler van de nationale economie, kampt momenteel met een aanzienlijke uitdaging: lage productiviteitsgroei. Ondanks dat de sector vooroploopt in digitalisering vergeleken met andere landen, verloopt de implementatie van digitale technologieën traag, vooral in vergelijking met andere industrieën binnen Nederland. Deze blog verkent de huidige staat van digitalisering in de Nederlandse transportsector, de kansen die voor ons liggen en de potentiële impact van meer digitalisering op de productiviteit.

Worstelen met lage productiviteitsgroei

De Nederlandse transportsector heeft de afgelopen jaren een daling in productiviteit laten zien. Volgens eerder PwC-onderzoek was de sector in 2022 ongeveer 4,3 procent minder productief dan in 2015. Deze daling is zorgwekkend, vooral omdat andere sectoren, zoals de maakindustrie, in dezelfde periode aanzienlijke productiviteitsverbeteringen hebben laten zien. De transportsector heeft te maken met verschillende productiviteitsuitdagingen, zoals arbeidskrapte, economische onzekerheden en een trage overgang naar duurzame brandstoffen.

Traag tempo van digitalisering

Een van de meest opvallende aspecten van de Nederlandse transportsector is het trage tempo van digitalisering. Hoewel Nederland bekend staat om zijn geavanceerde digitale infrastructuur en innovatieve capaciteiten, blijft de transportsector achter bij de adoptie van digitale technologieën. Deze achterstand is duidelijk wanneer we deze vergelijken met andere sectoren in het land, zoals de financiële sector en de maakindustrie, die sneller digitale transformatie hebben omarmd.

Verschillende factoren dragen bij aan deze trage digitalisering. Belangrijke obstakels zijn onder meer hoge kosten en een gebrek aan standaardisatie. Bovendien maakt de arbeidsintensieve aard van de transportsector, met name in zee- en luchtvracht, het moeilijk om automatisering en digitale oplossingen te implementeren. Niettemin bieden de talrijke mogelijkheden voor digitalisering binnen de sector aanzienlijke voordelen.

Data-analyse: een achterblijvende presteerder

Ondanks de potentiële voordelen, is de transportsector in Nederland een van de slechtst presterende sectoren op het gebied van data-analyse. Zelfs in toepassingen die zeer relevant zijn voor de sector, zoals het gebruik van data-analyse op satellietgegevens of locatiegegevens van draagbare apparaten of voertuigen, zijn de adoptiepercentages laag. Minder dan twaalf procent van de bedrijven in de Nederlandse transportsector maakt gebruik van data-analyse voor dergelijke doeleinden. ⁽¹⁾ Deze onderbenutting van data-analyse is een gemiste kans, omdat het waardevolle inzichten kan bieden in operationele efficiëntie, klantvoorkeuren en markttrends.

Kansen voor digitalisering

Het trage digitaliseringstempo in de Nederlandse transportsector is vooral opvallend omdat digitalisering veel mogelijkheden biedt. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

1. Automatisering en robotica: het implementeren van automatisering in magazijnen en distributiecentra kan de efficiëntie aanzienlijk verbeteren en arbeidskrapte verminderen. Technologieën zoals Automated Guided Vehicles (AGV's) en Robotic Process Automation (RPA) kunnen bedrijfsprocessen stroomlijnen en de nauwkeurigheid verbeteren.
2. Blockchain technologie: blockchain kan transparantie en veiligheid in supply chain-management verbeteren. Door een niet te kraken grootboek van transacties te bieden, kan blockchain fraude verminderen, traceerbaarheid verbeteren en douaneprocessen stroomlijnen. Bovendien kan blockchain samenwerking tussen verschillende belanghebbenden vergemakkelijken en administratieve overhead verminderen door gegevensuitwisselingen te automatiseren en te beveiligen.
3. Internet of Things (IoT): IoT-apparaten kunnen real-time gegevens leveren over prestaties van voertuigen, vrachtomstandigheden en route-efficiëntie, waardoor wachttijden bij terminals worden geminimaliseerd en potentiële verstoringen worden verminderd. Deze gegevens kunnen worden gebruikt om routes te optimaliseren, brandstofverbruik te verminderen en onderhoudsschema's te verbeteren. Door IoT-apparaten en sensoren in vrachtcontainers en transportmiddelen te gebruiken, is het mogelijk om de verificatie van transportdocumenten verder te automatiseren en real-time tracking- en monitoringsmogelijkheden te verbeteren.
4. Kunstmatige intelligentie (AI): AI kan worden gebruikt voor voorspellend onderhoud, vraagvoorspelling door analyse van big data, optimalisatie van resource-allocatie en het stroomlijnen van planningen. Door grote hoeveelheden gegevens te analyseren, kan AI transportbedrijven helpen beter geïnformeerde beslissingen te nemen en de operationele efficiëntie te verbeteren door het beter benutten van middelen.

De rol van digitalisering bij het verbeteren van de productiviteit van intermodaal vervoer

Digitalisering kan ook de drijvende kracht zijn voor een systemische verandering. Intermodaal vervoer kan de productiviteit aanzienlijk verhogen door de sterke punten van verschillende transportmiddelen (modaliteiten), zoals spoor, weg en zee, te benutten om de verplaatsing van goederen te optimaliseren. Deze aanpak maakt efficiënter gebruik van middelen mogelijk, vermindert congestie op individuele transportmiddelen en minimaliseert milieueffecten. Door de voordelen van elke transportmodus te combineren, kan intermodaal vervoer betrouwbaardere en meer kosteneffectieve oplossingen bieden, wat leidt tot een verbeterde algehele efficiëntie in de toeleveringsketen. De mogelijkheid om goederen naadloos tussen verschillende transportmodi over te dragen vermindert bovendien de handelingstijden en het risico op schade, wat de productiviteit verder verhoogt.⁽²⁾

Digitalisering speelt een cruciale rol in het succes van intermodaal vervoer door de naadloze uitwisseling van informatie en coördinatie tussen verschillende belanghebbenden mogelijk te maken. Terwijl traditionele papieren informatie- en documentuitwisseling nog steeds de norm is in veel landen, creëert het verschuiven van traditionele analoge processen naar digitale formaten de mogelijkheid tot real-time tracking, geautomatiseerde documentatie en efficiënte communicatie. Dit is essentieel voor de soepele werking van intermodaal vervoer. Het gebrek aan gemeenschappelijke standaarden in gegevensuitwisseling blijft een belangrijke uitdaging, maar door digitale oplossingen en gestandaardiseerde gegevensformaten toe te passen, kan de transportsector deze uitdagingen overwinnen en ervoor zorgen dat intermodaal vervoer een betrouwbare en productieve optie blijft voor de toekomst.⁽³⁾

De potentiële positieve neveneffecten van meer digitalisering

Naast de meer voor de hand liggende en directe effecten van digitalisering op verbeterde operationele efficiëntie, verbeterde besluitvorming en verhoogde concurrentiekracht, zijn er ook aanzienlijke positieve neveneffecten voor de transportsector:

1. Duurzaamheid: het omarmen van digitale technologieën kan de overgang naar duurzamere praktijken vergemakkelijken. Zo kunnen IoT-apparaten het brandstofverbruik volgen en emissies monitoren, waardoor bedrijven stappen kunnen ondernemen om hun ecologische voetafdruk te verkleinen. Deze proactieve aanpak komt niet alleen de planeet ten goede, maar helpt bedrijven ook te voldoen aan steeds strengere milieuregels.
2. Aantrekken van talent: een technologisch geavanceerde sector is aantrekkelijker voor jonge, technisch onderlegde professionals. Door te investeren in digitalisering kan de transportsector een nieuwe generatie werknemers aantrekken die graag willen innoveren en de sector vooruit willen helpen. Deze toestroom van talent kan helpen bij het aanpakken van arbeidskrapte en nieuwe ideeën en perspectieven in de sector brengen.

Conclusie

Hoewel de Nederlandse transportsector traag is geweest met digitaliseren in vergelijking met andere sectoren, behoudt het een leidende positie op het gebied van digitalisering wereldwijd. Het trage tempo van digitalisering is een gemiste kans, vooral gezien de talrijke voordelen die digitale technologieën kunnen brengen. Door digitalisering te omarmen, kan de Nederlandse transportsector de huidige productiviteitsuitdagingen overwinnen, de operationele efficiëntie verbeteren en de concurrentiepositie op de wereldmarkt behouden. De toekomst van de Nederlandse transportsector ligt in het vermogen om de kracht van digitale technologieën te benutten en zichzelf te transformeren tot een efficiëntere, innovatievere en duurzamere industrie.

Ondanks alle voordelen van digitalisering, belemmeren verschillende uitdagingen de implementatie ervan. Dit heeft invloed op de efficiëntie, betrouwbaarheid en veiligheid van de industrie. Deze uitdagingen omvatten de noodzaak om gevestigde bedrijfsprocessen te herzien, hoge initiële opstartkosten en toenemende zorgen over cyberbeveiliging. ⁽⁴⁾ Het aanpakken van deze problemen is essentieel om het volledige potentieel van technologische vooruitgang in de transport en logistiek te benutten.

Voetnoten

1. _Eurostat 
2. _{United Nations Economic Commission for Europe - Handbook on Digitalization and Automation in Intermodal Freight Transport}
3. _Ibid.
4. _Ibid