Aan de hand van een index, genaamd de Business Model Reinvention (BMR) Pressure Index, brengen we in kaart hoe de externe druk om bedrijfsmodellen aan te passen, zich ontwikkelt. Hoe hoger de druk die de BMR Pressure Index aangeeft, hoe groter de noodzaak voor bedrijven zichzelf opnieuw uit te vinden ter voorbereiding op de toekomst. Onze studie analyseerde twaalf sectoren volgens de BMR Pressure Index.
Business model reinvention is nodig, maar ook kans om productiviteit te verhogen
In onze laatste CEO Survey, een jaarlijks wereldwijd onderzoek onder CEO's naar hun verwachtingen, gaf 45 procent van de respondenten aan te twijfelen of hun bedrijf over tien jaar nog bestaat als zij op dezelfde voet zouden doorgaan. Zij erkenden dat ze hun bedrijfsmodel moeten veranderen of zelfs opnieuw moeten uitvinden.
‘De volgende editie van PwC's CEO Survey publiceren we eind januari, maar het is zeer waarschijnlijk dat het heruitvinden van bedrijfsmodellen, oftewel 'business model reinvention (BMR), nog steeds op de agenda's van CEO's staat', aldus Veronique Roos, lid van de raad van bestuur van PwC Nederland en expert op het gebied van transformaties. ‘Bovendien, zoals we stelden in ons recente onderzoek ‘Reinvention as a resilience strategy', is BMR niet alleen een noodzaak, maar ook een kans die de productiviteitsgroei kan verhogen van anderhalf tot 8,5 procent'.
Bedrijven ervaren intuïtief al de druk om hun businessmodel aan te passen
De druk bij bedrijven om hun businessmodel opnieuw uit te vinden, hangt samen met de vijf megatrends die bedrijven voortdurend uitdagen naar hun manier van opereren te kijken. Het gaat dan om klimaatverandering, technologische disruptie, demografische verschuivingen, geo-economische fragmentatie en sociale instabiliteit.
‘Bovendien zijn er ook kortetermijnuitdagingen, zoals de conjunctuur, hoge energie- en woningprijzen en veranderende regulering', zegt Veronique Roos. ‘In deze kluwen van veranderingen moeten CEO's voortdurend de afweging maken of en wanneer ze hun businessmodel aanpassen of vernieuwen.’
Met behulp van de BMR Pressure Index zijn ze daartoe beter in staat. Hoe hoger de druk die de BMR Pressure Index aangeeft, hoe groter de noodzaak voor bedrijven zichzelf opnieuw uit te vinden ter voorbereiding op de toekomst.
Onze methode om de druk te kwantificeren
Onze analyse is gebaseerd op een eerder onderzoek van PwC, waarin een BMR Pressure Index is ontwikkeld voor onder andere de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Dit onderzoek liet zien dat in veel sectoren in die landen de druk voor bedrijven om zich opnieuw uit te vinden in 25 jaar niet zo hoog is geweest als nu. Bovendien toonde het aan dat de BMR Pressure Index samenvalt met de periodes vlak voordat bedrijven daadwerkelijk hun bedrijfsmodel aanpasten. Die aanpassing wordt afgeleid uit de veranderende marktaandelen van die sectoren in de economie.
In het Nederlandse onderzoek uitgevoerd door het PwC Chief Economist Office en hoofdeconoom Barbara Baarsma, kwantificeerden we de BMR Pressure Index voor twaalf sectoren in de periode van 2011 tot 2022.1 We volgen dezelfde methode als de hierboven genoemde analyse, met enkele aanpassingen vanwege de beschikbaarheid van data. We gebruikten zes factoren om de index te construeren.2
Na het meten van de zes factoren, normaliseerden we elk van hen in alle sectoren, zodat de minimumwaarde van de historische reeks 0 was en de maximumwaarde 1. Vervolgens namen we het gemiddelde van de zes factoren om de totale BMR Pressure Index voor elke sector te berekenen. Als er gegevens ontbraken, gebruikten we de laatste of de volgende beschikbare meting. Dit deden we voor alle sectoren en de uiteindelijke resultaten laten we zien in de grafieken.3
De zes gebruikte factoren
- Prestatie: geconfronteerd met dalende rendementen voelen bedrijven de druk om nieuwe manieren te vinden om hun voortbestaan veilig te stellen. Voor deze indicator berekenen we het rendement (gewogen voor marktaandeel) op kapitaal in elke sector. We gaan ervan uit dat lagere rendementen wijzen op hogere druk.
- Aantrekkelijkheid: toenemende aantrekkelijkheid van een sector dwingt nieuwe toetreders en gevestigde bedrijven om op zoek te gaan naar nieuwe waarde. Hier benaderen we die aantrekkelijkheid met het aantal actieve bedrijven, exclusief zelfstandigen, in elke sector.
- Innovatie: innovaties en nieuwe technologieën stellen bedrijven in staat om nieuwe bronnen van waarde aan te boren. We drukken hier innovatie uit als het voor groei gecorrigeerde aandeel durfkapitaal in de sectoren. Durfkapitaal streeft er doorgaans naar voorop te lopen bij bedrijfsvernieuwingen.
- Schokken: wereldwijde ‘schokken’ of onverwachte gebeurtenissen zetten bedrijven onder druk om zich snel aan te passen aan nieuwe omstandigheden. We meten het aantal schokken met het aantal recessies in de sector; waarbij sprake is van een recessie als in een periode de totale reële omzetgroei (gecorrigeerd voor inflatie) van de sector negatief is. Als de omzetgroei van de sector positief en stabiel is, geven we deze een waarde van 0.
- Regulering: veranderingen in regelgeving dwingen bedrijven hun bedrijfsmodel aan te passen en hun positie in de aanbodketen te heroverwegen. Vanwege het ontbreken van betrouwbare gegevens over de druk van regelgeving op sectorniveau, gebruiken we een indicator voor Nederland als geheel, waarbij we aannemen dat de regeldruk in elke sector hetzelfde is. Deze indicator is samengesteld als het gemiddelde van indicatoren voor regeldruk uit de Global Innovation Index 2024: de ‘regulatory environment’ die de kwaliteit van regelgeving meet en het ondernemingsklimaat dat gaat over regeldruk.4
- BMR-aanwezigheid: De toenemende adoptie van nieuwe bedrijfsmodellen binnen een sector zet druk op bedrijven in die sector om hetzelfde te doen. BMR-aanwezigheid is dus de druk die ontstaat doordat concurrenten hun bedrijfsmodellen aanpassen en vernieuwen. We meten dit door de relatieve omzetgroei van de sector te vergelijken met alle andere sectoren. Bovendien nemen we, aangezien we aannemen dat de BMR-druk tussen één en drie jaar kan duren om effect te hebben, het gemiddelde van deze waarde voor de laatste drie jaar.
Resultaten op sectorniveau: BMR Pressure Index hoger sinds 2017
Baarsma: ‘In veel sectoren zien we dat de druk om bedrijfsmodellen te vernieuwen, is toegenomen. Veel sectoren hebben een stijgende BMR-druk ervaren sinds 2017 en vooral rond de Covid-19-pandemie, die in de meeste sectoren ontwrichtend was voor bedrijfsmodellen.’
Tijdens de hele steekproefperiode hebben sectoren zoals productie, watervoorziening en afvalbeheer, informatie en communicatie en verhuur en andere bedrijfsondersteuning een relatief stabiele maar verhoogde BMR-druk ervaren.
In verschillende sectoren die eerder een lage BMR-druk kenden, is deze de afgelopen vijf jaar aanzienlijk toegenomen. Dit zijn mijnbouw en delfstoffenwinning, groot- en detailhandel, energievoorziening, bouwnijverheid en specialistische zakelijke diensten.
Horeca, transport en opslag vallen op door de grote impact van de Covid-19-pandemie, die na een dip in 2020 leidde tot een stijgende BMR-druk in de nasleep.
In de grafieken hieronder vind je de resultaten op sectorniveau.
1We gebruikten de A-S sectoren van de Standaard Bedrijfsindeling 2008. We namen de sectoren A, K en L niet mee in de analyse vanwege de beperkte beschikbaarheid van data. Ook sloten we de sectoren O, P, Q en R uit, omdat het heruitvinden van businessmodellen in die sectoren veel minder van toepassing is.
2We gebruikten CBS-gegevens voor alle factoren, behalve voor Innovatie, waarvoor we de gegevens van Capital IQ gebruikten, en regelgeving, waarvoor we de gegevens van de WIPO Global Innovation Index gebruikten.
3Regelgeving: we vervingen de waarnemingen van 2011 en 2012 door die van 2013.Schokken: we gebruikten waarnemingen van 2021 voor 2022. Alleen voor mijnbouw en delfstoffenwinning sloegen we 2013 over en gebruikten we het groeipercentage van 2012 tot 2014 omdat er geen gegevens zijn voor 2013.Innovatie: we gebruikten waarnemingen uit 2021 voor 2022. Aantrekkelijkheid: qlleen voor Overige diensten gebruikten we waarnemingen uit 2020 voor 2021 en 2022.
4In de Global Innovation Index 2024 is het regelgevingsklimaat opgebouwd uit deelindicatoren voor 'kwaliteit van de regelgeving' ('regulatory quality'), 'rechtsstaat’ ('rule of law index') en 'ontslagkosten' ('the cost of redundancy dismissal'), en het ondernemingsklimaat uit deelindicatoren voor 'beleid om zaken te doen' ('policies for doing business') en 'ondernemerschapsbeleid en -cultuur' ('entrepreneurship policies and culture').
Radicale verandering vraagt organisaties om zichzelf opnieuw uit te vinden
Contact us
