Aanpassingen in de expatregeling

Publicatie
21 okt 2024

De afgelopen jaren zijn er vele veranderingen geweest in de fiscale faciliteiten voor buitenlandse werknemers. Door de vele aanpassingen en overgangsregelingen kan het lastig zijn om te weten waar uw buitenlandse werknemers gebruik van kunnen maken. Deze weerbarstigheid heeft ook een negatief effect op de stabiliteit van het Nederlandse fiscale beleid.

Maaike Sips — Knowledge Centre

Achtergrond van de expatregeling

De 30%-regeling (zoals de expatregeling tot heden werd genoemd) is een fiscale faciliteit voor bepaalde werknemers die tijdelijk buiten het land van herkomst in Nederland werken, de zogenoemde expats. Deze regeling stelt werkgevers nu nog in staat om 30% (vanaf 2027 wordt het percentage verlaagd naar maximaal 27%) van het loon aan te wijzen als een onbelaste vergoeding. Deze onbelaste vergoeding is een forfaitaire tegemoetkoming voor de extra kosten die deze werknemers maken om in Nederland te kunnen werken, zoals duurdere kosten voor huisvesting en levensonderhoud ten opzichte van hun herkomstland. Het doel is om een fiscaal gelijk speelveld te creëren tussen deze werknemers en hun Nederlandse collega's, en tegelijkertijd de administratieve lasten te verlagen voor werkgevers door een forfaitaire vergoeding te hanteren in plaats van een vergoeding op basis van de werkelijke kosten. De expatregeling heeft als doelstellingen om schaarse en deskundige werknemers aan te trekken, het Nederlandse vestigingsklimaat aantrekkelijk en competitief te houden en de administratieve lasten voor werkgevers en werknemers te verminderen.

De huidige expatregeling

De 30%-regeling stelt de werkgever in staat om een deel van het loon aan de werknemer onbelast uit te keren voor een periode van maximaal vijf jaar. De hoogte van de uitkering is onafhankelijk van de werkelijk door de werknemer gemaakte extraterritoriale kosten. Werkgevers kunnen er binnen de regeling ook voor kiezen om minder dan 30% van het loon aan te wijzen als onbelaste vergoeding. Dit komt in de praktijk vaak voor in situaties waarbij het salaris van de werknemer de salarisnorm niet ver overstijgt (de salaristoets wordt gedaan na aftrek van het deel van het salaris dat op grond van de 30%-regeling onbelast wordt vergoed) en is een bron van fouten in de salarisadministratie. Wij komen regelmatig praktijksituaties tegen waarin de werknemer forse bedragen aan te veel ontvangen onbelaste vergoeding moet terugbetalen aan de werkgever, maar vaker zien we dat de werkgever de kosten zelf draagt en de te veel betaalde onbelaste vergoeding bruteert. Omdat het vaak om meerdere werknemers en jaren gaat, kunnen de kosten voor de werkgever snel oplopen.

Om gebruik te maken van de regeling moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan:

De werknemer moet vanuit het buitenland zijn aangeworven (en op dat moment niet al in Nederland woonachtig of werkzaam zijn). Ook moet de werknemer in de laatste 24 maanden minimaal 16 maanden meer dan 150 km van de Nederlandse grens hebben gewoond.
De werknemer moet een specifieke deskundigheid hebben die niet of schaars aanwezig is op de Nederlandse arbeidsmarkt. Deze deskundigheid wordt getoetst aan de hand van een salarisnorm.
Verder wordt gekeken naar de periode van 25 jaar voorafgaand aan de aanvraag voor de expatregeling. Indien in die periode in Nederland is verbleven of gewerkt, dan wordt de looptijd gekort met de duur van het eerdere verblijf. Hierop zijn uitzonderingen mogelijk.
Tot slot moet de beschikking tijdig worden aangevraagd en mag de maximale looptijd nog niet verstreken zijn. De beschikking wordt door de werknemer en werkgever gezamenlijk aangevraagd.

In het Belastingplan 2025 zijn wijzigingen aangekondigd voor zowel de voorwaarden om aan de expatregeling te voldoen als de voordelen van de expatregeling.

Aanpassingen Expatregeling

De 30%-regeling is niet onomstreden en heeft de laatste jaren vele aanpassingen gehad. In 2012 werd de maximale duur van de regeling verkort van tien naar acht jaar. Vervolgens werd de looptijd in 2019 verder ingekort naar vijf jaar. De laatste jaren volgen de wijzigingen elkaar snel op, wat tot veel kritiek heeft geleid met name over de betrouwbaarheid van de regeling.

Het doel van de versoberingen van de afgelopen jaren is om de regelingen meer in lijn te brengen met de werkelijke extraterritoriale kosten (ET-kosten) die de buitenlandse werknemers maken.

Hieronder gaan we in op de meest recente wijzigingen.

Per 2024 is er een versobering ingevoerd naar een 30-20-10%-regeling, waarbij het percentage onbelast loon elke 20 maanden met 10 procentpunt zou worden verlaagd. Deze versobering kreeg veel kritiek vanuit het bedrijfsleven en er volgde een motie om op basis van de evaluatie van de 30%-regeling te zoeken naar een alternatief dat minder schadelijk is voor het ondernemingsklimaat. De 30-20-10%-regeling is nu gelukkig van de baan, voordat deze effectief kon worden toegepast. Hiervoor in de plaats wordt per 2027 de maximale belastingvrije vergoeding verlaagd van 30% naar 27% voor de gehele periode van maximaal 60 maanden. Voor de jaren 2025 en 2026 blijft het maximale forfait voor alle werknemers 30%.

Om een deel van de kosten van het terugdraaien van de versobering te dekken wordt, ook bij nota van wijziging, de salarisnorm verhoogd. De salarisnorm die geldt als voorwaarde voor toepassing van de expatregeling zal per 1 januari 2027 worden verhoogd van 46.107 euro naar 50.436 euro (gebaseerd op de bedragen van 2024, deze bedragen worden hierna elk jaar geïndexeerd). Voor werknemers jonger dan 30 jaar met een mastergraad wordt de salarisnorm verhoogd van 35.048 euro naar 38.338 euro (ook deze bedragen gelden voor 2024 en worden jaarlijks geïndexeerd). Door de minimale salarisnorm, die nodig is om gebruik te kunnen maken van de expatregeling, te verhogen zullen er minder werknemers gebruik kunnen maken van de expatregeling.

De belastingvrije vergoeding is sinds 2024 gemaximeerd tot 30% van de WNT-norm, ook wel de ‘Balkenendenorm’ genoemd, die voor 2024 is vastgesteld op 233.000 euro. Per 2027 wordt ook de maximering aangepast naar 27% van de WNT-norm.

Een alternatief voor de 30%-regeling is de ET-kostenregeling, waarbij werkgevers de werkelijke kosten die verband houden met het werken in Nederland vergoeden aan de buitenlandse werknemers. Deze regeling kan worden gebruikt voor werknemers die niet voldoen aan de salarisnorm van de 30%-regeling of voor diegenen die geen gebruik maken van het forfait omdat het voordeliger is de werkelijke ET-kosten te vergoeden. Sinds 2024 moet de keuze tussen de werkelijke vergoeding of het forfait per kalenderjaar worden gemaakt, behalve voor de eerste vier maanden van het eerste jaar van de dienstbetrekking. In deze eerste vier maanden van de dienstbetrekking mag nog wel worden gewisseld tussen het forfait of de vergoeding van de werkelijke ET-kosten. De ET-kostenregeling heeft echter ook nadelen. De regeling brengt voor zowel de gebruikers als de Belastingdienst hoge administratieve lasten met zich mee, die vaak het gebruik van de regeling ontmoedigen.

De partiële buitenlandse belastingplicht wordt afgeschaft per 2025. Deze regeling stelt een werknemer die in Nederland woont en gebruik maakt van de 30%-regeling in staat om als buitenlands belastingplichtige te worden beschouwd voor box 2 en box 3 in de inkomstenbelasting. Dit betekent dat de werknemer in Nederland geen belasting hoeft te betalen over zijn vermogen in het buitenland. Deze regeling heeft als doel om een hogere belastingdruk te voorkomen, zodat het aantrekkelijk blijft voor 30%-gebruikers die belastingplichtig zijn in box 2 en/of box 3 om in Nederland te komen werken. De afschaffing van de partiële buitenlandse belastingplicht heeft volgens het betreffende SEO Economisch Onderzoek weinig effect op de instroom van hoogopgeleide migranten, omdat voor de meesten het belastingvoordeel van de 30%-regeling groter is dan de som van de extraterritoriale kosten en de extra vermogensbelasting die zij in Nederland zouden moeten betalen. Bovendien geldt er een overgangsregeling, waardoor expats die voor 31 december 2023 gebruik maakten van de partiële buitenlandse belastingplicht, dit nog kunnen doen tot en met 31 december 2026.

Conclusie en toekomst van de 30%-regeling

De 30%-regeling en de partiële buitenlandse belastingplicht zijn fiscale faciliteiten die bedoeld zijn om het Nederlandse ondernemersklimaat te stimuleren door het aantrekken van schaarse en deskundige buitenlandse werknemers. De aanpassingen aan deze regelingen hebben echter gevolgen voor de financiële voordelen en de aantrekkelijkheid van Nederland voor potentiële hoogopgeleide migranten. Het terugdraaien van de versobering van de 30-20-10%-regeling is positief nieuws voor zowel de expats en hun werkgevers, als de uitvoerbaarheid van de expatregeling. Een vast percentage voor de gehele looptijd van de expatregeling is makkelijker toe te passen in de salarisadministratie en geeft meer duidelijkheid en stabiliteit voor de expats. Wel is het belangrijk om goed te administreren en communiceren welke werknemers per 2027 onder het verlaagde percentage van 27% vallen en voor welke werknemers op basis van het overgangsrecht het maximale percentage van 30% of de lagere salarisnormen van toepassing blijven.

Met de afschaffing van de versobering van de 30-20-10%-regeling lijkt de ontstane onrust voor het Nederlandse ondernemingsklimaat ook beperkt. De regeling heeft vanaf haar ontstaansgeschiedenis sterk bijgedragen aan het doel om van Nederland een kenniseconomie te maken en het Nederlandse investeringsklimaat te stimuleren. Als gevolg van een sterk geglobaliseerde wereld en de honger naar kennis, blijft er onverminderd behoefte aan kennismigranten. Het is daarom belangrijk dat de overheid de effecten van deze maatregelen goed monitort, evalueert, en niet verder versobert. Alleen zo kan een voorspelbaar, stabiel en praktisch fiscaal beleid worden gevoerd dat het Nederlandse ondernemersklimaat ten goede komt.