Dubbele materialiteit en biodiversiteit: drie aanbevelingen voor succes

De CSRD verdeelt onderwerpen in subonderwerpen en sub-subonderwerpen.  Het onderwerp biodiversiteit is bijvoorbeeld onderverdeeld in vier subonderwerpen: directe impactdrivers van biodiversiteitsverlies, impact op de staat van soorten (populatiegrootte, risico op uitsterven), de impact op de omvang en conditie van ecosystemen en impact en afhankelijkheden van ecosysteemdiensten. Deze vier subonderwerpen worden vervolgens verder onderverdeeld in sub-subonderwerpen. 

Het nadeel van deze indeling is dat het de onderlinge verbondenheid van biodiversiteit en de duidelijke oorzaak en gevolgrelaties negeert. Een van de belangrijkste oorzaken voor 'risico op wereldwijde uitsterving van soorten' is bijvoorbeeld de impactdriver 'verandering in landgebruik'. Dit maakt het beoordelen van de materialiteit van individuele subonderwerpen een uitdaging.

Aanbeveling: cluster subonderwerpen

Beoordeel de materialiteit door subonderwerpen te clusteren die onderling sterk verbonden zijn en waar een duidelijke oorzaak-en-gevolg is. Eén manier om dit te doen is door de verschillende impactdrivers van biodiversiteitsverlies individueel te beoordelen, maar deze wel te clusteren met de impact die deze drivers hebben op de staat van soorten, de omvang en conditie van ecosystemen en ecosysteemdiensten. Dit kan bijvoorbeeld resulteren in de clustering en gezamenlijke beoordeling van landgebruiksverandering met impact op de omvang en conditie van ecosystemen en woestijnvorming.

Biodiversiteit is verbonden met andere milieuthema's zoals klimaat, water en vervuiling. Bij DMA moeten ondernemingen echter een conclusie trekken over de materialiteit van deze afzonderlijke onderwerpen.

Aanbeveling: focus op ESRS E4  

Richt je expliciet op de materialiteit van biodiversiteitsimpacten die specifiek zijn voor ESRS E4: landgebruik, exploitatie van natuurlijke hulpbronnen en de introductie van invasieve soorten. Als deze impacten als immaterieel worden beschouwd, kiezen ondernemingen er vaak voor om:

• biodiversiteit als materieel te beschouwen, maar ze via verwijzingen onderdeel te maken van andere materiële topics, bijvoorbeeld als onderdeel van klimaatverandering of vervuiling, of:
• biodiversiteit als niet-materieel te markeren en zich te richten op de andere milieustandaarden. 

Houd er rekening mee dat de erkenning van een thema als materieel binnen meerdere standaarden niet direct leidt tot de ontwikkeling van aanvullende strategie, beleid, of doelen. Dit is simpelweg een manier om te erkennen dat een impactfactor (bijvoorbeeld broeikasgasemissies) zowel effect heeft op klimaat als biodiversiteit.

Weinig organisaties beschikken over alle data om hun biodiversiteitsvoetafdruk te beoordelen. Of de (relatieve) bijdrage van verschillende impactdrivers of ecosysteemdienstafhankelijkheden aan deze voetafdruk. Dat maakt het lastig een conclusie te trekken over de materialiteit van verschillende elementen die de biodiversiteit ondersteunen.

Aanbeveling: structureer impact en afhankelijkheden

In dat geval is het raadzaam om in kaart te brengen welke impact en afhankelijkheden er zouden kunnen zijn. Vervolgens beoordeel je aan de hand van een aantal vaste criteria hoe groot en wijdverspreid die impact is, en in hoeverre het mogelijk is om die impact weer omgedaan te maken. Daarbij kijk je ook naar de afhankelijkheid van ecosysteemdiensten.

Zo'n gestructureerde, kwalitatieve of semi-kwantitatieve (bijv. 5-puntsschaal) benadering van de dubbele materialiteitsanalyse zorgt ervoor dat een consistente set criteria wordt geëvalueerd en dat besluitvorming correct wordt gedocumenteerd in een audittrail.