Als raadslid heeft u een mooie en eervolle post. Cruciaal voor het functioneren van de lokale democratie.
Vanuit uw controlerende rol staat jaarlijks de vaststelling van de jaarrekening op de raadsagenda. Uw accountant ondersteunt u in uw controlerende rol en zorgt ervoor dat u zich daarbij vooral kunt richten op de (beleids)inhoud.
De kennis en ervaring die wij opdoen en opgedaan hebben bij gemeenten delen we graag met uw raad waardoor u uw werk beter kunt doen. Bent u al voorbereid op de jaarrekening?
Bekijk hiernaast de ‘Factchecker voor de raad’.
De gemeenteraad stelt jaarlijks in de kadernota op hoofdlijnen de beleidsdoelstellingen en financiële kaders vast die vervolgens worden uitgewerkt in de begroting. Het politieke debat over de kadernota en de begroting is uiteraard bepalend voor de vraag hoe het beleid voor het komend jaar er uiteindelijk uit komt te zien en waar het geld aan wordt besteed. Uw kaderstellende rol krijgt hierbij concreet vorm.
Het is natuurlijk, in het kader van uw controlerende taak, ook belangrijk om terug te kijken of de afgesproken doelstellingen worden gerealiseerd binnen de financiële afspraken. Het college legt hierover verantwoording af, in tussentijdse rapportages gedurende het jaar en na afloop van het jaar in de jaarstukken (het jaarverslag en de jaarrekening). De jaarstukken zijn daarmee de spiegel van de begroting. De uitkomsten van het jaarrekeningdebat vormen weer de input voor het beleid (de kadernota en begroting) van de komende jaren. Samen heet dit de planning en control-cyclus (P&C-cyclus) van de gemeente.
De kadernota vraagt van het college en van de raad om te beoordelen of politieke doelen bijgesteld moeten worden. Zijn er ontwikkelingen die van invloed zijn op het wel of niet kunnen realiseren van de doelen? Of moeten doelen in de tijd anders worden gepland? Daarnaast geeft de kadernota kaders voor het opstellen van de begroting. Martine Koedijk helpt raadsleden op weg met concrete adviezen rondom de kadernota.
In de begroting worden ambities en beoogde maatschappelijke effecten vertaald in doelstellingen, prestaties en budgetten. Raadsleden bepalen de onderwerpen en de diepgang waarmee zij gedurende het jaar geïnformeerd worden via tussentijdse rapportages.
Om raadsleden een helpende hand te bieden geven wij concrete adviezen hoe de rapportages uit de planning & control-cyclus zijn te gebruiken, te beginnen met de begroting.
In de managementletter of boardletter staan de uitkomsten van de tussentijdse controle door de accountant. Hierin staat hoe het is gesteld met de interne beheersing van de belangrijkste processen binnen de gemeente of provincie. Vijf adviezen hoe Staten- en raadsleden de managementletter of boardletter kunnen gebruiken.
De najaarsnota, ook wel tweede bestuursrapportage genoemd, geeft een update van financiële en beleidsmatige voortgang van het lopende jaar en een vooruitkijk richting de jaarrekening. De najaarsnota is een belangrijk instrument richting de jaarrekening en het volgende jaar.
Hoe dat instrument is te gebruiken, vertelt Martine Koedijk aan de hand van concrete tips.
Het college legt via de jaarrekening beleidsmatig en financieel verantwoording af aan de gemeenteraad en aan haar inwoners. Het debat over de jaarstukken wordt in de praktijk vaak overschaduwd door voorbereidingen op de komende begroting en het begrotingsdebat. De focus ligt op de al dan niet ontstane financiële ruimte. Hierdoor verliest het jaarrekeningdebat aan kracht en blijven verbetermogelijkheden liggen voor de effectiviteit en efficiëntie van zowel het beleid als de interne organisatie.
Martine Koedijk vertelt hoe raadsleden de jaarrekening als instrument kunnen gebruiken aan de hand van vijf concrete adviezen. De adviezen gelden ook voor Statenleden.
Het jaarverslag is omvangrijk. Begin daarom met het kennisnemen van de samenvatting met de bestuurlijke en financiële hoofdlijnen. Wij adviseren u te letten op:
In het jaarverslag is de beleidsmatige realisatie over het afgelopen jaar opgenomen. Aandachtspunten voor u als raad zijn:
In deze paragraaf zijn de risico’s beschreven, inclusief de beheersmaatregelen die het college heeft getroffen om deze risico’s te ondervangen. Voor u als raad zijn de volgende zaken belangrijk:
Vanaf 2022 zal het college zelf in de jaarrekening verantwoording afleggen over de rechtmatigheid van de financiële transacties en balansposten. De toelichting van de rechtmatigheidsbevindingen worden opgenomen in de paragraaf bedrijfsvoering. Neemt het college adequaat actie?
Hiervoor heeft het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV), de verslaggevingsregels voor gemeenten, een aantal financiële kengetallen ontwikkeld. U vindt ze in het jaarverslag, in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing van de jaarstukken.
Heeft u (juridisch) advies nodig?
Vragen over belastingen?
Heeft u vragen over de inrichting van uw informatiebeveiliging?
Vragen over de inrichting en realisatie van warmtenetten, windmolens en zonneparken?
Heeft u vragen over bijv. P&C-cyclus, risicomanagement of het budgetrecht van de raad?
Vragen over de inrichting (governance) van deze samenwerkingsverbanden?
Partner en sectorvoorzitter Lokale Overheden, PwC Netherlands
Tel: +31 (0)61 830 45 41
